Xạ hương là một dược liệu quý thu được từ tuyến của hươu xạ đực. Từ xa xưa, người ta không chỉ dùng xạ hương như một chất định hương nước hoa mà còn được sử dụng trong y học với nhiều tác dụng chữa bệnh. Qua nhiều thực nghiệm cho thấy xạ hương tốt cho người bệnh đột quỵ và thần kinh. Vậy xạ hương có tác dụng gì và ứng dụng của xạ hương trong điều trị y học như thế nào?
1. Xạ hương là gì?
Xạ hương là một chất đặc lổn nhổn được lấy ra từ hạch ở sát dương vật của con cầy hương đực trên 3 tuổi và có tên khoa học là Moschus moschiferus L. thuộc họ hươu xạ (Moschidae).
Con cầy hương nhìn giống với con cầy, nó cao khoảng 50cm, dài khoảng 80cm, toàn thân có màu vàng. Chúng có một túi chứa xạ ở phía bụng, phía trước dương vật. Khi di chuyển, nó tiết ra chất xạ này để có tiết ra để có thể nhớ được đường về nhà.
Túi xạ của cầy hương nằm ở phía bụng, khoảng 2cm trước chỗ bìu và trước dương vật. Hình dạng của túi xạ thay đổi lúc hình tròn, lúc thì dẹt xuống, phía trên phủ lông giống những lông khác ở bụng của con cầy hương; túi xạ có đường kính khoảng 5mm, tạo thành một điểm sâu và tất cả lông trông như đều hướng về điểm này.
Người ta chế túi xạ hương bằng cách bắt cầy hương lấy túi xạ và cho vào lọ thủy tinh, với ít đinh hương rồi đậy nắp. Sau đó sóc lên cho xạ rơi ra ngoài. Hoặc làm trụi lông bằng nhiệt, rồi làm khô túi xạ sau đó lấy xạ.
Trong túi xạ có chứa cholesterol, một số chất béo, amon và một tinh dầu 34% tạo mùi thơm, các thành phần khác như protid, muối vô cơ như Ca, K,Na, Mg, Phosphor cũng có trong xạ hương.
Do chất xạ này có mùi thơm đặc trưng nên thường được sử dụng trong công nghiệp làm nước hoa, người ta còn dùng để trị bệnh và có giá trị rất cao.
2. Tác dụng của xạ hương đối với người bệnh đột quỵ và thần kinh.
Đông y đã sử dụng vị thuốc này để trị bệnh từ lâu đời, theo đông y vị cay, tính ôn, thông khắp 12 kinh có công dụng thông khiếu, thông kinh lạc. Trị các chứng kinh bế, trúng phong gây mê man, liệt nửa người, méo miệng, choáng váng, đau mắt... nó còn được dùng để trị chứng sau sinh nhau thai không ra hay không ra hết.
Bài thuốc rất nổi tiếng được dùng để trị tình trạng đột quỵ não có chứa xạ hương là bài an cung ngưu hoàng hoàn.
Trong bài này có chứa xạ hương 25g, băng phiến 25g, ngưu hoàng 100g, bột sừng tê giác ngày nay được thay bằng bột sừng trâu 200g, chu sa 100g, trân châu 50g, hùng hoàng 100g, trân châu 50g, hoàng liên 100g, hoàng cầm 100g và chi tử 100g. Các vị nghiền thành bột mịn và trộn với mật ong vừa đủ, làm hoàn, mỗi hoàn 3g. Ngày uống 1 hoàn, uống liền 5 đến 7 ngày cho những trường hợp đột quỵ não thể nhồi máu, sốt cao do nhiệt nhập phần dinh huyêt... Tuy nhiên việc sử dụng bài này hay không cần phải được thăm khám bởi các bác sĩ. Không nên dùng bừa bãi để tránh những tác dụng không mong muốn.
Một số tác dụng của xạ hương trên hệ thần kinh và cơ quan khác được nghiên cứu bao gồm:
- Đối với hệ thần kinh trung ương Nếu dùng liều nhỏ xạ hương thì có tác dụng làm hưng phấn hệ thần kinh trung ương, nhưng nếu liều cao thì lại có tác dụng ức chế. Thuốc sử dụng thành phần xạ hương làm giảm rõ phù não, tăng sự thích nghi của hệ thần kinh trung ương đối với việc thiếu oxy và có thể cải thiện tuần hoàn não.
- Đối với hệ tuần hoàn: Xạ hương có tác dụng tăng lượng máu cung cấp cho mạch vành, cải thiện tình trạng thiểu năng vành.
- Ngoài ra, xạ hương còn có tác dụng khác được nghiên cứu đó là kháng khuẩn, kháng viêm, tăng sự co bóp cơ trơn tử cung.
3. Lưu ý khi dùng xạ hương
Một số lưu ý khi dùng thuốc xạ hương:
- Không nên dùng với người bệnh có chứng âm hư, cơ thể suy nhược và với phụ nữ mang thai vì tăng nguy cơ sảy thai.
- Không dùng cho những người hiếm muộn, khó mang thai.
- Dược liệu này phải trải qua nhiều công đoạn phức tạp từ lúc thu hoạch đến khi chế biến sử dụng, nên nếu chưa có nhiều kinh nghiệm thì nên tham khảo ý kiến của người có chuyên môn. Để thu được xạ hương có tác dụng tốt nhất.
Như vậy, từ xa xưa vị thuốc xạ hương đã được dùng trong trị bệnh đột quỵ và giúp cải thiện chức năng cải thiện hệ thần kinh trung ương. Tuy nhiên khi sử dụng các chế phẩm có nguồn gốc từ xạ hương thì cần lưu y không dùng cho người hiếm muộn, bị lưu thai, phụ nữ đang có thai.
Để đặt lịch khám tại viện, Quý khách vui lòng bấm số HOTLINE hoặc đặt lịch trực tiếp TẠI ĐÂY. Tải và đặt lịch khám tự động trên ứng dụng MyVinmec để quản lý, theo dõi lịch và đặt hẹn mọi lúc mọi nơi ngay trên ứng dụng.
