Vi khuẩn HP có tái phát không là vấn đề được nhiều người bệnh quan tâm sau khi đã được chữa khỏi. Đây là một loại virus dễ tái phát nếu bệnh nhân không thật sự điều trị triệt để và không duy trì chế độ dinh dưỡng lành mạnh. Đặc biệt, người Việt Nam thường xuyên sử dụng thức ăn ở những hàng quán không sạch sẽ thì tỷ lệ tái nhiễm lại càng tăng cao hơn bình thường.
Bài viết này được viết dưới sự hướng dẫn chuyên môn của các bác sĩ thuộc khoa Tiêu hoá - Gan Mật - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec.
1. Tổng quan về vi khuẩn HP
Helicobacter Pylori (HP) là một loại vi khuẩn được phát hiện lần đầu vào năm 1982. Vi khuẩn này có hình xoắn ốc và được tìm thấy trong dạ dày của người nhiễm bệnh.
Phần lớn bệnh nhân có HP trong dạ dày đều không có triệu chứng và không gặp bất kỳ vấn đề nào về sức khỏe. Tuy nhiên, vi khuẩn HP có khả năng gây ra một số căn bệnh về đường tiêu hoá như viêm loét dạ dày. Trong một vài trường hợp, bệnh nhân cũng có thể bị ung thư dạ dày do vi khuẩn này gây ra.
Khi bị nhiễm HP, hầu hết bệnh nhân đều không xuất hiện bất kỳ triệu chứng nào. Tuy nhiên, khi tình trạng nhiễm trùng gây ra loét dạ dày hoặc tá tràng thì người bệnh có thể gặp phải một số triệu chứng như:
- Đau hoặc khó chịu ở vùng bụng trên.
- Phình bụng hoặc chướng bụng.
- Cảm thấy no dù ăn rất ít.
- Chán ăn.
- Buồn nôn và nôn mửa.
- Phân sẫm màu hoặc có màu giống hắc ín.
- Xuất hiện các vết loét chảy máu gây thiếu máu và mệt mỏi.
Về quá trình điều trị, nếu bệnh nhân nhiễm vi khuẩn HP mà không gặp bất kỳ vấn đề gì và không thuộc nhóm bệnh nhân có nguy cơ cao mắc ung thư dạ dày, bệnh nhân có thể không cần điều trị.
Tuy nhiên, nếu bệnh nhân có tiền sử loét dạ dày - tá tràng, loét dạ dày tiến triển hoặc loét tá tràng có liên quan tới loại vi khuẩn này, việc điều trị là hoàn toàn cần thiết. Quá trình điều trị thành công sẽ giúp các vết loét mau lành, ngăn ngừa loét tái phát và giảm nguy cơ xuất hiện các biến chứng, ví dụ như xuất huyết.
Không chỉ thế, bệnh nhân đang sử dụng các loại thuốc chống viêm trong thời gian dài như ibuprofen, naproxen hay aspirin và những thuốc tương tự thì cần được xét nghiệm HP. Nếu phát hiện, bệnh nhân cần phải tiến hành điều trị để tiêu diệt vi khuẩn này trong cơ thể. Vậy vi khuẩn HP có tái phát không?
2. Vi khuẩn HP có tái phát không?
Nhiều người bệnh chắc hẳn sẽ thắc mắc rằng liệu vi khuẩn HP có tái phát không, tuy nhiên, câu trả lời cho vấn đề này sẽ phụ thuộc vào người bệnh.
Nhìn chung, các bác sĩ đã khẳng định rằng vi khuẩn này rất dễ tái phát. Bên cạnh đó, cũng có một thực tế khá đáng lo ngại chính là dù người bệnh đã được chẩn đoán nhiễm khuẩn HP và trải qua quá trình loại bỏ vi khuẩn thành công, người bệnh vẫn có nguy cơ tái nhiễm.
Theo thống kê ở Việt Nam, trung bình sau khi bệnh nhân tiêu diệt HP hoàn toàn khoảng 11 tháng, tỷ lệ vi khuẩn này xuất hiện trở lại trong dạ dày là 23,5%. Trong đó, tỷ lệ tái nhiễm (bệnh nhân đã trị khỏi hoàn toàn nhưng nhiễm mới) là 9,7% và tỷ lệ tái phát là 13,8%. Ngược lại, ở các nước khác như Mỹ, Nhật hay Phần Lan, tỷ lệ tái nhiễm HP là rất thấp, chỉ từ 0,2 - 2%.
Một nghiên cứu khác cũng đã chứng minh rằng, kể cả khi người bệnh đã điều trị HP hoàn toàn thì trung bình sau khoảng 1 năm, tỷ lệ tái nhiễm ở người bệnh vẫn chiếm khoảng 10%.
Tình trạng tái nhiễm HP có thể làm tăng nguy cơ tái phát các bệnh dạ dày cao gấp 4 lần. Đồng thời, tái nhiễm HP còn gia tăng nguy cơ gặp biến chứng loét dạ dày - tá tràng cao hơn 15-20%. Do đó, bệnh nhân nên tìm các biện pháp thích hợp nhằm điều trị triệt để nhất.
3. Nguyên nhân tái nhiễm HP
Ngoài vấn đề vi khuẩn HP có tái phát không, các bệnh nhân cũng đặc biệt quan tâm và tìm hiểu những nguyên nhân tái nhiễm khuẩn HP. Sau khi phát hiện nhiễm khuẩn HP và tiến hành điều trị, bệnh nhân có thể sẽ tái nhiễm HP nếu không tuân thủ đúng phác đồ điều trị, có chế độ dinh dưỡng không phù hợp hay tiếp xúc với các dụng cụ y tế không được vệ sinh và một số nguyên nhân khác.
Trong đó, có hai nguyên nhân chính khiến HP tái phát bao gồm:
3.1 Vi khuẩn HP có khả năng lây nhiễm và tái nhiễm cao
Loại vi khuẩn này có thể lây nhiễm hoặc tái nhiễm cho bệnh nhân qua nhiều con đường như:
- Lây từ miệng qua miệng: Đây là con đường lây lan HP phổ biến nhất vì loại vi khuẩn này tồn tại trong nước bọt, khoang miệng hoặc răng của bệnh nhân. Vì thế, khi chúng ta hôn hoặc dùng chung dụng cụ ăn uống với người nhiễm HP thì vi khuẩn này có thể lây lan dễ dàng.
- Lây từ dạ dày qua miệng: Vi khuẩn HP có thể gây viêm loét dạ dày, từ đó khiến bệnh nhân bị trào ngược dạ dày hoặc ợ chua. Khi bệnh nhân hắt hơi hoặc thở mạnh, vi khuẩn này có thể lây lan tới những người tiếp xúc gần.
- Lây từ phân qua miệng: Trong phân sẽ chứa một lượng lớn vi khuẩn HP. Sau khi đi vệ sinh, nếu người bệnh không vệ sinh sạch sẽ thì có thể khiến vi khuẩn này phát tán ra xung quanh trong quá trình cầm thức ăn, chạm vào các bề mặt hoặc vật dung khác. Ngoài ra, các loài vật trung gian như muỗi, ruồi, chuột và gián cũng góp phần làm lây lan vi khuẩn này.
Chính vì thế, sau khi đã điều trị thành công, nếu bệnh nhân vẫn tiếp xúc với các nguồn lây nhiễm này thì hoàn toàn có nguy cơ bị tái nhiễm trở lại. Sau khi đã biết vi khuẩn HP có tái phát không, bệnh nhân nên có cách phòng tránh hiệu quả.
3.2 Trong cơ thể còn vi khuẩn HP từ lần điều trị trước
Khi sử dụng thuốc tiêu diệt khuẩn HP, số lượng vi khuẩn chỉ bị giảm đi về số lượng chứ không tiêu diệt được hoàn toàn. Từ đó, lượng vi khuẩn HP còn sót lại khó có thể phát hiện bằng các phương pháp xét nghiệm.
Sau đó, vi khuẩn còn sót lại sẽ sinh sôi và khiến bệnh nhân tái nhiễm. Bệnh nhân cũng có thể bị kháng thuốc nên quá trình điều trị này có thể không thể tiêu diệt khuẩn HP hoàn toàn.
Trước đây, loại vi khuẩn này rất nhạy cảm với thuốc kháng sinh nên dễ dàng bị tiêu diệt. Vào những năm 1990 - 2000, tỷ lệ tiêu diệt thành công vi khuẩn này là rất cao. Chỉ với 2 trong 3 loại kháng sinh bao gồm Amoxicillin, Clarithromycin và Metronidazol trong 7 ngày điều trị đã cho hiệu quả tiêu diệt đạt hơn 95%.
Tuy nhiên, tỷ lệ kháng kháng sinh ở Việt Nam hiện nay là tương đối cao. Tỷ lệ kháng kháng sinh trung bình của từng loại thuốc như sau:
- Tỷ lệ kháng Amoxicillin: 24,9%.
- Tỷ lệ kháng Levofloxacin: 27,9%.
- Tỷ lệ kháng Clarithromycin: 34,1%. Tuy nhiên, có nghiên cứu cho ra con số tới 85,5%.
- Tỷ lệ kháng Metronidazole: 69,4%, tuy nhiên có một số nghiên cứu cho kết quả 95,5%.
- Tỷ lệ kháng Tetracycline: 17,9%.
- Tỷ lệ kháng nhiều loại kháng sinh: Trung bình là 47,7%.
Có thể thấy rằng, việc điều trị khuẩn HP đang trở nên khó khăn hơn. Từ đó, bệnh nhân cần được chỉ định đúng và chỉ tiêu diệt hoàn toàn HP khi thực sự cần thiết.
4. Các biện pháp phòng ngừa
Sau khi biết được câu trả lời cho việc vi khuẩn HP có tái phát không, bệnh nhân cũng nên biết về những phương pháp để phòng ngừa tình trạng này. Để phòng tránh vi khuẩn HP tái phát, bệnh nhân cần lưu ý các điều sau:
- Khám bệnh và tuân thủ đúng phác đồ điều trị được đưa ra bởi các bác sĩ. Hiện tại, các phác đồ điều trị vi khuẩn này thường kết hợp nhiều loại kháng sinh và có thời gian điều trị khoảng 4-6 tuần. Bệnh nhân nên nghiêm túc điều trị để loại bỏ hoàn toàn vi khuẩn và giảm nguy cơ tái phát.
- Sử dụng thuốc đúng liều lượng, đúng loại thuốc mà bác sĩ kê đơn.
- Không được tự ý mua thuốc về dùng mà không hỏi ý kiến bác sĩ.
- Thường xuyên kiểm tra tình trạng bệnh để có hướng điều trị phù hợp.
- Tạo thói quen rửa tay sạch sẽ bằng xà phòng trước khi ăn và sau khi đi vệ sinh để ngăn ngừa vi khuẩn lây lan.
- Không sử dụng thực phẩm chưa nấu chín kỹ hoặc có dấu hiệu ôi thiu, mốc, nhiễm khuẩn.
- Uống nước sạch và sử dụng nước sạch trong quá trình chế biến thức ăn.
- Hạn chế ăn uống tại các cơ sở không đảm bảo yếu tố vệ sinh an toàn thực phẩm.
- Ăn chín, uống sôi, tránh dùng chung các dụng cụ ăn uống như chén, đũa, muỗng,...
- Hạn chế tiếp xúc với các khu vực mà vi khuẩn HP thường trú ngụ, có thể kể đến như bàn ăn hoặc cầu thang. Ngoài ra, bệnh nhân không nên dùng nước bọt để đếm tiền hoặc lật giấy.
- Xây dựng một chế độ ăn uống lành mạnh và khoa học.
- Nếu gia đình có người mắc các bệnh lý dạ dày hoặc tá tràng do nhiễm HP thì trong quá trình điều trị cho người nhiễm HP, chúng ta cũng cần phải xét nghiệm vi khuẩn này cho mọi thành viên trong gia đình để có biện pháp ngăn ngừa tái nhiễm HP.
Khi nghi ngờ bị nhiễm khuẩn HP, bệnh nhân nên đi khám sớm để được tư vấn và điều trị thích hợp, kịp thời. Với các chỉ định của bác sĩ, người bệnh cần hoàn toàn phối hợp để đảm bảo quá trình điều trị suôn sẻ và tránh các nguy cơ tái nhiễm hoặc xuất hiện các bệnh nguy hiểm ở dạ dày.
Vừa rồi là những thông tin mà Vinmec cung cấp để trả lời cho người bệnh về câu hỏi liệu vi khuẩn HP có tái phát không. Hy vọng rằng, bệnh nhân đã có được câu trả lời cần thiết cho bản thân mình.
Theo dõi website Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec để nắm thêm nhiều thông tin sức khỏe, dinh dưỡng, làm đẹp để bảo vệ sức khỏe cho bản thân và những người thân yêu trong gia đình.
Để đặt lịch khám tại viện, Quý khách vui lòng bấm số HOTLINE hoặc đặt lịch trực tiếp TẠI ĐÂY. Tải và đặt lịch khám tự động trên ứng dụng MyVinmec để quản lý, theo dõi lịch và đặt hẹn mọi lúc mọi nơi ngay trên ứng dụng.
