Nhiễm vi khuẩn HP (Helicobacter pylori) là một trong những loại nhiễm khuẩn phổ biến nhất trên toàn cầu, chỉ xếp sau nhiễm khuẩn sâu răng. Tình trạng nhiễm khuẩn HP diễn ra một cách âm thầm, gây khó khăn trong việc phát hiện sớm, nhưng lại là thủ phạm chính gây ra các cơn đau dạ dày mãn tính như viêm dạ dày mãn tính, loét dạ dày, thậm chí có thể dẫn đến ung thư dạ dày.
Bài viết này được viết dưới sự hướng dẫn chuyên môn của Bác sĩ Trần Quốc Tuấn - Bác sĩ Hồi sức cấp cứu - Khoa Hồi sức cấp cứu - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Phú Quốc.
1. Vi khuẩn HP là gì?
Hiện nay, có khoảng 70% người Việt Nam bị nhiễm khuẩn HP. Đây cũng chính là nguyên nhân chủ yếu dẫn đến tình trạng viêm loét dạ dày, tá tràng, từ đó dẫn đến nguy cơ mắc ung thư dạ dày.
Vi khuẩn HP hay còn gọi là Helicobacter pylori, là một loại vi khuẩn sinh sống trong lớp nhầy bảo vệ niêm mạc dạ dày của con người. Vi khuẩn này có khả năng tiết ra các chất kích thích dạ dày tăng sản xuất axit và đồng thời sản sinh ra các độc tố gây tổn thương tế bào niêm mạc dạ dày. Sự tăng axit và tổn thương niêm mạc này khiến cho dạ dày dễ bị viêm loét do axit có trong dịch tiêu hóa ăn mòn niêm mạc, từ đó dẫn đến tình trạng viêm loét dạ dày - tá tràng.
Vi khuẩn HP thường lây lan từ người này sang người khác chủ yếu thông qua đường ăn uống, nước bọt, phân hoặc dịch tiêu hóa. Việc lây nhiễm chủ yếu xảy ra trong các gia đình có thói quen ăn uống chung. Quá trình lây nhiễm xảy ra khi mọi người sử dụng nước uống, đồ ăn không đảm bảo vệ sinh và có chứa vi khuẩn.
2. Bệnh ung thư dạ dày và vi khuẩn HP
Ung thư dạ dày là một trong những loại ung thư phổ biến nhất trên toàn cầu, xếp thứ ba về tỷ lệ mắc ở nam giới và thứ tư ở nữ giới. Đặc biệt, tỷ lệ mắc bệnh theo tuổi ở nam giới cao gấp đôi so với nữ giới.
Bệnh này có liên quan đến nhiều yếu tố như vi khuẩn Helicobacter pylori (HP), chế độ ăn uống không lành mạnh và các yếu tố môi trường khác. Trong đó, vi khuẩn HP được xem là một trong những nguyên nhân chính gây ra ung thư dạ dày do khả năng gây viêm teo niêm mạc dạ dày mãn tính và tạo ra các tổn thương tiền ung thư.
Ung thư dạ dày thường không có triệu chứng rõ ràng ở giai đoạn đầu, do đó bệnh nhân thường được chẩn đoán khi bệnh đã tiến triển tới giai đoạn muộn, làm giảm khả năng điều trị thành công.
3. Vi khuẩn HP lây qua những đường nào?
Vi khuẩn Helicobacter pylori (HP) có khả năng lây nhiễm từ người này sang người khác. Có ba con đường chính để vi khuẩn HP lây lan như sau:
- Đường miệng - miệng: Đây là con đường phổ biến nhất, qua đó vi khuẩn lây từ người này sang người khác thông qua tiếp xúc trực tiếp với nước bọt hay các dịch tiêu hóa. Trong môi trường gia đình có người bị nhiễm HP, khả năng lây nhiễm cho các thành viên khác là rất cao.
- Đường phân - miệng: Vi khuẩn HP có thể bị đào thải qua phân và lây sang người khác do thói quen ăn uống không đảm bảo vệ sinh như ăn thực phẩm sống hoặc không được rửa sạch.
- Tiếp xúc dụng cụ y tế: Vi khuẩn có thể lây từ các thiết bị y tế chưa được tiệt trùng kỹ lưỡng như máy nội soi dạ dày, dụng cụ soi tai mũi họng hoặc các dụng cụ nha khoa. Việc vệ sinh và tiệt trùng các thiết bị này sau mỗi lần sử dụng là cực kỳ quan trọng để ngăn ngừa sự lây nhiễm vi khuẩn HP.
4. Xét nghiệm dương tính với vi khuẩn HP có nguy hiểm không?
Theo thống kê, tại Hà Nội, cứ 1.000 người dân thì có tới 700 người nhiễm vi khuẩn HP, và tại Thành phố Hồ Chí Minh, 90% người mắc bệnh viêm dạ dày có liên quan đến vi khuẩn này. Vậy vi khuẩn HP có thực sự nguy hiểm không?
Vi khuẩn HP được biết đến là một trong những yếu tố nguy cơ cao gây bệnh ung thư dạ dày. Tuy nhiên, việc nhiễm vi khuẩn này có chuyển biến thành ung thư dạ dày hay không còn phụ thuộc vào nhiều yếu tố như sức khỏe tổng thể, chế độ ăn uống của mỗi người và độc tính của chính vi khuẩn.
Các yếu tố khác như hút thuốc và uống rượu cũng góp phần làm tăng nguy cơ này, đặc biệt là ung thư ở phần trên của dạ dày gần thực quản. Thống kê cho thấy rằng người hút thuốc có tỷ lệ mắc ung thư dạ dày cao gấp đôi so với người không hút, tỷ lệ này cũng tăng đáng kể ở những người trên 50 tuổi.
Tổ chức Ung thư Quốc tế đã xác định vi khuẩn HP là nguyên nhân hàng đầu gây ra ung thư dạ dày và khuyến cáo rằng việc loại bỏ vi khuẩn này có thể giúp giảm thiểu nguy cơ ung thư. Tuy nhiên, cần nhấn mạnh rằng, vi khuẩn HP chỉ là một trong nhiều nguyên nhân có thể dẫn đến ung thư dạ dày, không phải ai nhiễm vi khuẩn này cũng sẽ mắc bệnh ung thư.
5. Cách phòng ngừa nhiễm vi khuẩn HP
Nếu trong gia đình có người mắc bệnh dạ dày do vi khuẩn này, để phòng ngừa sự lây lan của vi khuẩn HP, mọi người nên thực hiện biện pháp cách ly trong sinh hoạt hàng ngày như không dùng chung đồ ăn và dụng cụ ăn uống.
Vệ sinh cá nhân cũng rất quan trọng, chúng ta cần rửa tay thường xuyên và kỹ lưỡng, đặc biệt là trước khi ăn và sau khi sử dụng nhà vệ sinh để giảm thiểu nguy cơ nhiễm khuẩn.
Người mắc bệnh viêm loét dạ dày nên áp dụng chế độ ăn uống lành mạnh, không ăn quá no hoặc để bụng quá đói, tránh các thực phẩm quá nóng, quá lạnh, khó tiêu, cứng hoặc có hàm lượng axit cao. Đồng thời, bệnh nhân nên tránh sử dụng các chất kích thích như rượu bia, tập thể dục đều đặn, giảm căng thẳng và đảm bảo ngủ đủ giấc.
Không phải tất cả trường hợp nhiễm vi khuẩn HP đều cần điều trị y tế. Việc quyết định điều trị hay không nên dựa trên kết quá quả khám bệnh và tư vấn của bác sĩ chuyên ngành tiêu hóa để tránh phát sinh chi phí không cần thiết và đảm bảo hiệu quả điều trị.
Xem thêm: Hướng dẫn chẩn đoán ung thư dạ dày
Để đặt lịch khám tại viện, Quý khách vui lòng bấm số HOTLINE hoặc đặt lịch trực tiếp TẠI ĐÂY. Tải và đặt lịch khám tự động trên ứng dụng MyVinmec để quản lý, theo dõi lịch và đặt hẹn mọi lúc mọi nơi ngay trên ứng dụng.
