Bệnh van động mạch chủ hai mảnh (BAV) là một dị tật bẩm sinh phổ biến, nơi van động mạch chủ chỉ có hai lá van thay vì ba lá như bình thường. Bệnh này ảnh hưởng đến chức năng của trái tim, gây khó khăn trong việc bơm máu đi khắp cơ thể. Tại Việt Nam, dù chưa có số liệu chính xác, BAV có thể gây các biến chứng nghiêm trọng như suy tim, dãn động mạch chủ lên, lóc tách động mạch chủ. Bệnh thường được phát hiện ngẫu nhiên qua các xét nghiệm tim mạch. Việc nhận biết sớm và theo dõi chặt chẽ tình trạng sức khỏe là cực kỳ quan trọng để ngăn chặn những biến chứng nghiêm trọng.
Bài viết này được viết dưới sự hướng dẫn chuyên môn của các bác sĩ chuyên ngành Ngoại tim mạch, tại Bệnh viện đa khoa quốc tế Vinmec Times City.
1. Nguyên nhân của bệnh van động mạch chủ hai mảnh
1.1. Di truyền và yếu tố bẩm sinh:
- Bệnh thường di truyền, xuất hiện từ khi còn là bào thai.
- Các yếu tố gen có thể ảnh hưởng: Nghiên cứu chỉ ra rằng sự thay đổi ở một số gen có thể góp phần vào sự phát triển của bệnh van động mạch chủ hai mảnh.
1.2. Các rối loạn liên quan:
Bệnh có thể đi kèm với các rối loạn khác như hẹp động mạch chủ hoặc hẹp eo động mạch chủ.
1.3. Môi trường và yếu tố khác:
Các yếu tố môi trường và tiếp xúc với chất độc hại trong thai kỳ cũng có thể ảnh hưởng đến sự phát triển của van tim.
1.4. Thống kê và dữ liệu nghiên cứu:
Số liệu thống kê tại Việt Nam chưa rõ ràng, nhưng các nghiên cứu quốc tế cho thấy BAV chiếm khoảng 1-2% dân số.
2. Triệu chứng và dấu hiệu nhận biết
Bệnh van động mạch chủ hai mảnh thường không gây ra triệu chứng rõ ràng ở giai đoạn đầu. Tuy nhiên, theo thời gian, khi tình trạng trở nên nghiêm trọng hơn, bệnh nhân có thể bắt đầu nhận thấy các dấu hiệu và triệu chứng sau đây:
2.1. Triệu chứng ở người lớn:
- Khó thở: Đặc biệt khi gắng sức.
- Đau ngực: Cảm giác đau hoặc áp lực ở vùng ngực, thường xuất hiện khi vận động.
- Mệt mỏi: Cảm giác mệt mỏi không giải thích được, ngay cả khi nghỉ ngơi.
- Chóng mặt hoặc ngất xỉu: Đặc biệt khi tập thể dục hoặc thay đổi tư thế đột ngột.
2.2. Triệu chứng ở trẻ em:
- Phát triển chậm: Có thể thấy rõ ở trẻ nhỏ, khi trẻ không theo kịp các cột mốc phát triển.
- Khó thở hoặc thở nhanh: Đặc biệt khi trẻ đang bú hoặc chơi.
- Mệt mỏi hoặc yếu ớt: Trẻ có thể ít hoạt động hơn so với trẻ khác cùng tuổi.
2.3. Khi nào cần đi khám:
- Bất kỳ dấu hiệu nào của khó thở, đau ngực, hoặc mệt mỏi không lý giải được.
- Nếu có tiếng thổi ở tim được phát hiện trong khám sức khỏe định kỳ.
- Trẻ em có dấu hiệu phát triển chậm, khó thở khi bú, hoặc mệt mỏi không bình thường.
Chú ý: Bệnh van động mạch chủ hai mảnh có thể không gây ra triệu chứng trong nhiều năm và đôi khi chỉ được phát hiện thông qua các xét nghiệm điều trị bệnh khác. Điều này làm cho việc nhận biết sớm trở nên khó khăn. Tuy nhiên, việc theo dõi định kỳ và khám sức khỏe thường xuyên, đặc biệt là khi có tiền sử gia đình, có thể giúp phát hiện bệnh sớm.
Trong bối cảnh Việt Nam, việc nhận thức về bệnh và các triệu chứng liên quan còn hạn chế. Do đó, việc tăng cường giáo dục sức khỏe cộng đồng và khuyến khích khám sức khỏe định kỳ tại các cơ sở y tế uy tín như Vinmec là rất quan trọng. Những cơ sở này được trang bị công nghệ tiên tiến và đội ngũ chuyên gia có khả năng chẩn đoán chính xác, góp phần nâng cao chất lượng điều trị cho người bệnh.
3. Chẩn đoán bệnh
Việc chẩn đoán bệnh van động mạch chủ hai mảnh đòi hỏi sự cẩn trọng và chính xác. Các phương pháp chẩn đoán bệnh bao gồm:
3.1. Siêu âm tim (echocardiogram):
- Là phương pháp chính để chẩn đoán BAV.
- Cung cấp hình ảnh chi tiết về cấu trúc và chức năng của van tim.
3.3. Điện tâm đồ (ECG):
- Ghi lại hoạt động điện của tim.
- Hữu ích trong việc phát hiện rối loạn nhịp tim có thể do BAV gây ra.
3.4. Chụp cắt lớp vi tính (CT) và cộng hưởng từ (MRI) tim:
- Cung cấp hình ảnh chi tiết hơn về cấu trúc tim và động mạch chủ.
- Giúp đánh giá các biến chứng của BAV.
3.5. Chẩn đoán tại bệnh viện vinmec:
- Vinmec áp dụng các công nghệ tiên tiến trong chẩn đoán.
- Đội ngũ bác sĩ chuyên nghiệp và trang thiết bị hiện đại giúp chẩn đoán chính xác.
Việc chẩn đoán sớm là yếu tố quan trọng trong việc quản lý và điều trị bệnh. Tại Việt Nam, các bệnh viện như Vinmec đang đóng vai trò quan trọng trong việc nâng cao chất lượng chẩn đoán và điều trị các bệnh tim mạch, trong đó có BAV. Việc tiếp cận các cơ sở y tế có trang thiết bị hiện đại và đội ngũ y bác sĩ chuyên nghiệp không chỉ giúp chẩn đoán chính xác mà còn hỗ trợ tối đa trong việc theo dõi và điều trị bệnh.
4. Phương pháp điều trị và can thiệp y tế
Điều trị bệnh van động mạch chủ hai mảnh (BAV) tùy thuộc vào mức độ nghiêm trọng của bệnh và các triệu chứng của bệnh nhân. Các phương pháp điều trị bao gồm cả can thiệp y tế không phẫu thuật và phẫu thuật.
4.1. Điều trị không phẫu thuật:
- Dùng thuốc: Thuốc điều trị huyết áp, thuốc giãn mạch, và các loại thuốc khác có thể được sử dụng để giảm gánh nặng cho tim và ngăn ngừa biến chứng.
- Theo dõi định kỳ: Bệnh nhân cần được theo dõi sức khỏe tim mạch định kỳ để đánh giá tình trạng của van tim và các dấu hiệu của biến chứng.
- Thay đổi lối sống: Việc duy trì cân nặng hợp lý, tập thể dục đều đặn, không hút thuốc, và ăn uống lành mạnh có thể giúp quản lý bệnh hiệu quả.
4.2. Phẫu thuật và các can thiệp khác:
- Sửa chữa hoặc thay van tim: Khi bệnh tiến triển nặng, có thể cần phẫu thuật để sửa chữa hoặc thay thế van.
- Phẫu thuật mở tim: Được thực hiện trong trường hợp cần sửa chữa cấu trúc của van tim hoặc đối phó với các biến chứng nghiêm trọng.
- Can thiệp qua da: Một phương pháp ít xâm lấn hơn, trong đó các thiết bị hoặc van mới được đưa vào tim qua một đường nhỏ trên da.
Trong việc điều trị bệnh, mục tiêu chính là ngăn chặn sự tiến triển của bệnh và giảm thiểu nguy cơ biến chứng. Việc lựa chọn phương pháp điều trị phụ thuộc vào nhiều yếu tố như độ tuổi, sức khỏe tổng thể của bệnh nhân, mức độ nghiêm trọng của bệnh, và sự hiện diện của các bệnh lý khác.
5. Phòng ngừa và quản lý bệnh
Phòng ngừa và quản lý bệnh van động mạch chủ hai mảnh không chỉ dựa vào can thiệp y tế mà còn cần sự thay đổi và duy trì lối sống lành mạnh:
5.1. Lối sống và chế độ ăn uống:
- Duy trì chế độ ăn giàu rau củ, ngũ cốc nguyên hạt, và protein ít béo.
- Hạn chế chất béo bão hòa, chất béo trans, và lượng đường cao.
- Tập thể dục đều đặn: 30 phút mỗi ngày, hầu hết các ngày trong tuần.
5.2. Theo dõi sức khỏe định kỳ:
- Khám sức khỏe định kỳ và siêu âm tim để theo dõi tình trạng của van tim.
- Thảo luận với bác sĩ về kế hoạch theo dõi dài hạn, đặc biệt nếu có tiền sử gia đình.
6. Kết luận
Bệnh van động mạch chủ hai mảnh đòi hỏi sự nhận thức cao và quản lý chặt chẽ để đảm bảo chất lượng cuộc sống cho bệnh nhân. Những điểm quan trọng cần nhớ:
6.1. Nhận biết sớm và quản lý chủ động:
- Việc nhận biết sớm các dấu hiệu của bệnh và can thiệp kịp thời có thể giảm thiểu rủi ro và cải thiện chất lượng cuộc sống.
- Quản lý bệnh thông qua lối sống lành mạnh và theo dõi y tế định kỳ.
6.2. Vai trò của cộng đồng và cơ sở y tế:
- Cộng đồng cần được giáo dục về tầm quan trọng của việc phòng ngừa và sớm nhận biết các dấu hiệu bệnh.
- Các cơ sở y tế như Vinmec đóng vai trò quan trọng trong việc cung cấp dịch vụ chẩn đoán và điều trị chất lượng cao.
6.3. Khuyến nghị chung:
- Bệnh nhân và gia đình cần nắm vững thông tin về bệnh, các phương pháp điều trị, và cách quản lý bệnh hiệu quả.
- Hợp tác chặt chẽ với đội ngũ y bác sĩ để đảm bảo kế hoạch điều trị và quản lý bệnh tốt nhất.
Để đặt lịch khám tại viện, Quý khách vui lòng bấm số HOTLINE hoặc đặt lịch trực tiếp TẠI ĐÂY. Tải và đặt lịch khám tự động trên ứng dụng MyVinmec để quản lý, theo dõi lịch và đặt hẹn mọi lúc mọi nơi ngay trên ứng dụng.
