Chứng sợ nơi công cộng là một loại rối loạn lo âu khiến người mắc tránh các địa điểm và tình huống có thể khiến họ cảm thấy bị mắc kẹt, bất lực, hoảng sợ hoặc xấu hổ.
Hội chứng sợ nơi công cộng là gì?
Người mắc chứng sợ nơi công cộng thường có các triệu chứng của một cơn hoảng loạn, chẳng hạn như tim đập nhanh và buồn nôn, khi họ rơi vào một tình huống căng thẳng. Họ cũng có thể gặp các triệu chứng này ngay cả trước khi bước vào tình huống mà họ lo sợ. Trong một số trường hợp, tình trạng này có thể nghiêm trọng đến mức người mắc tránh thực hiện các hoạt động hàng ngày, chẳng hạn như đi ngân hàng hoặc cửa hàng tạp hóa, và ở trong nhà suốt cả ngày.
Theo Viện Sức Khỏe Tâm Thần Quốc Gia (NIMH), khoảng 0,8% người trưởng thành ở Mỹ mắc chứng sợ nơi công cộng, trong đó khoảng 40% trường hợp được xem là nghiêm trọng. Khi tình trạng trở nên nặng hơn, chứng sợ nơi công cộng có thể gây ra những cản trở lớn. Người mắc chứng này thường nhận ra rằng nỗi sợ của họ là phi lý, nhưng họ không thể làm gì để khắc phục. Điều này có thể ảnh hưởng đến các mối quan hệ cá nhân cũng như hiệu quả làm việc hoặc học tập của họ.
Nếu bạn nghi ngờ mình mắc chứng sợ nơi công cộng, điều quan trọng là cần được điều trị càng sớm càng tốt. Điều trị có thể giúp bạn kiểm soát các triệu chứng và cải thiện chất lượng cuộc sống. Tùy thuộc vào mức độ nghiêm trọng của tình trạng, phương pháp điều trị có thể bao gồm liệu pháp tâm lý, thuốc men, và các biện pháp thay đổi lối sống.
Các triệu chứng của chứng sợ nơi công cộng
Người mắc chứng sợ nơi công cộng thường:
- Sợ rời khỏi nhà trong thời gian dài
- Sợ ở một mình trong các tình huống xã hội
- Sợ mất kiểm soát ở nơi công cộng
- Sợ ở những nơi khó thoát ra, chẳng hạn như trong ô tô hoặc thang máy
- Cảm thấy tách biệt hoặc xa cách với người khác
- Lo âu hoặc kích động
Chứng sợ nơi công cộng thường xảy ra cùng với các cơn hoảng loạn. Các cơn hoảng loạn là một loạt các triệu chứng đôi khi xuất hiện ở những người mắc chứng lo âu và các rối loạn tâm thần khác. Các cơn hoảng loạn có thể bao gồm một loạt các triệu chứng thể chất nghiêm trọng, chẳng hạn như:
- Đau ngực
- Tim đập nhanh
- Khó thở
- Chóng mặt
- Run rẩy
- Cảm giác nghẹt thở
- Đổ mồ hôi
- Nóng bừng
- Ớn lạnh
- Buồn nôn
- Tiêu chảy
- Tê
- Cảm giác châm chích
Người mắc chứng sợ nơi công cộng có thể trải qua các cơn hoảng loạn bất cứ khi nào họ rơi vào tình huống căng thẳng hoặc không thoải mái, điều này càng làm tăng thêm nỗi sợ của họ đối với những tình huống như vậy.
Nguyên nhân gây ra hội chứng sợ nơi công cộng
Nguyên nhân chính xác của chứng sợ nơi công cộng vẫn chưa được biết rõ. Tuy nhiên, có một số yếu tố làm tăng nguy cơ phát triển tình trạng này, bao gồm:
- Trầm cảm.
- Các loại ám ảnh khác, chẳng hạn như ám ảnh không gian kín (claustrophobia) và ám ảnh xã hội.
- Một loại rối loạn lo âu khác, chẳng hạn như rối loạn lo âu tổng quát hoặc rối loạn ám ảnh cưỡng chế (OCD).
- Tiền sử bị lạm dụng thể chất hoặc tình dục.
- Vấn đề lạm dụng chất kích thích.
- Tiền sử gia đình mắc chứng sợ nơi công cộng.
Chứng sợ nơi công cộng cũng phổ biến ở phụ nữ hơn nam giới. Tình trạng này thường bắt đầu ở tuổi trưởng thành trẻ, với độ tuổi trung bình khởi phát là 20. Tuy nhiên, các triệu chứng có thể xuất hiện ở bất kỳ độ tuổi nào.
Chẩn đoán hội chứng sợ nơi công cộng
Chứng sợ nơi công cộng được chẩn đoán dựa trên các triệu chứng và dấu hiệu. Bác sĩ sẽ hỏi về các triệu chứng của bạn, bao gồm thời điểm bắt đầu và tần suất xuất hiện. Họ cũng sẽ hỏi về tiền sử y tế và gia đình của bạn. Ngoài ra, bác sĩ có thể thực hiện các xét nghiệm máu để loại trừ nguyên nhân thể chất gây ra các triệu chứng.
Để được chẩn đoán mắc chứng sợ nơi công cộng, các triệu chứng của bạn cần đáp ứng các tiêu chí nhất định trong Cẩm Nang Chẩn Đoán và Thống Kê Các Rối Loạn Tâm Thần (DSM) của Hiệp Hội Tâm Thần Hoa Kỳ. Đây là tài liệu thường được các nhà cung cấp dịch vụ y tế sử dụng để chẩn đoán các tình trạng sức khỏe tâm thần.
Bạn cần cảm thấy sợ hãi hoặc lo lắng dữ dội trong ít nhất hai hoặc nhiều hơn các tình huống sau để được chẩn đoán mắc chứng sợ nơi công cộng:
- Sử dụng phương tiện giao thông công cộng, chẳng hạn như xe lửa hoặc xe buýt
- Ở trong không gian mở, chẳng hạn như cửa hàng hoặc bãi đỗ xe
- Ở trong không gian kín, chẳng hạn như thang máy hoặc ô tô
- Ở giữa đám đông
- Ra khỏi nhà một mình
Ngoài ra, để được chẩn đoán mắc rối loạn hoảng sợ kèm theo chứng sợ nơi công cộng, bạn cần có các cơn hoảng loạn tái phát, trong đó ít nhất một cơn hoảng loạn phải đi kèm với:
- Nỗi sợ hãi về việc sẽ có thêm các cơn hoảng loạn khác
- Nỗi sợ hãi về hậu quả của cơn hoảng loạn, chẳng hạn như bị đau tim hoặc mất kiểm soát
- Sự thay đổi trong hành vi do các cơn hoảng loạn gây ra
Bạn sẽ không được chẩn đoán mắc chứng sợ nơi công cộng nếu các triệu chứng của bạn do một bệnh lý khác gây ra. Ngoài ra, các triệu chứng không được do lạm dụng chất kích thích hoặc một rối loạn khác gây nên.
Để đặt lịch khám tại viện, Quý khách vui lòng bấm số HOTLINE hoặc đặt lịch trực tiếp TẠI ĐÂY. Tải và đặt lịch khám tự động trên ứng dụng MyVinmec để quản lý, theo dõi lịch và đặt hẹn mọi lúc mọi nơi ngay trên ứng dụng.
Nguồn tham khảo: healthline
