Ung thư gan nguyên phát là một trong những loại ung thư nguy hiểm và phổ biến ở Châu Á. Việc hiểu rõ về bệnh lý này rất quan trọng, giúp người bệnh chủ động trong việc phòng ngừa và xây dựng ý thức khám sức khỏe định kỳ. Trong bài viết này cung cấp những thông tin cần thiết về ung thư gan có dấu hiệu gì giúp chúng ta có thể đối phó hiệu quả.
Bài viết này được viết dưới sự hướng dẫn chuyên môn của các bác sĩ thuộc khoa Ung Bướu - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec.
1. Ung thư gan nguyên phát là gì?
Ung thư gan xảy ra khi các tế bào gan bị đột biến vì một lý do nào đó, dẫn đến sự phát triển không kiểm soát và hình thành khối u ác tính. Ung thư gan được chia thành hai loại chính là ung thư gan nguyên phát (khởi phát từ gan) và ung thư gan thứ phát (do sự di căn từ các cơ quan khác đến gan).
Ung thư gan nguyên phát được phân loại thành 4 nhóm chính dựa trên vị trí khởi phát trong gan, bao gồm:
- Ung thư biểu mô tế bào gan (HCC - Hepatocellular Carcinoma): Loại này bắt nguồn từ các tế bào gan, phổ biến hơn ở nam giới và thường xảy ra ở những người mắc xơ gan. Đây là dạng ung thư gan thường gặp nhất.
- Ung thư đường mật (ung thư ống mật): Phát triển từ các ống mật bên trong gan.
- U nguyên bào gan: Thường xuất hiện ở trẻ em dưới 4 tuổi.
- U máu ác tính: Bắt nguồn từ mạch máu trong gan và phát triển với tốc độ rất nhanh.
Trong các loại trên, ung thư gan HCC là loại ung thư phổ biến thứ 4 trên thế giới và là một trong hai nguyên nhân chính gây tử vong ở khu vực Châu Á.
2. Ung thư gan HCC là gì?
Ung thư biểu mô tế bào gan (HCC) là loại ung thư ác tính phổ biến nhất tại gan, thuộc nhóm ung thư gan nguyên phát, tức là phát sinh từ chính các tế bào gan. Điều này khác với ung thư gan thứ phát, khi ung thư di căn từ cơ quan khác đến gan.
Theo thống kê, ung thư gan, đặc biệt là HCC, gây ra khoảng 781.000 ca tử vong mỗi năm trên toàn cầu. Ở Việt Nam, tỉ lệ tử vong do ung thư gan thuộc nhóm cao nhất thế giới, do nước ta có nhiều yếu tố nguy cơ như thói quen sử dụng rượu bia và thuốc lá, đặc biệt ở nam giới. Hai nguyên nhân chính gây ung thư gan HCC là viêm gan do virus và độc tố aflatoxin.
3. Những đối tượng có nguy cơ mắc ung thư gan HCC
Ung thư biểu mô tế bào gan dễ xảy ra ở những nhóm đối tượng sau đây:
3.1. Viêm gan B
Nhiễm virus viêm gan B (HBV) làm tăng nguy cơ phát triển ung thư gan HCC lên gấp 100 lần. Trên toàn cầu, khoảng 80% các trường hợp HCC và khoảng 70% tại Việt Nam có nguyên nhân xuất phát từ HBV. Trung bình, mỗi năm có khoảng 0,5% người nhiễm HBV mạn tính chuyển thành ung thư biểu mô tế bào gan.
Những người đã từng mắc viêm gan B hoặc chưa được tiêm phòng ngừa viêm gan B cũng có nguy cơ mắc ung thư gan HCC cao hơn so với người bình thường. Đối với nhóm này, bác sĩ thường khuyến nghị theo dõi chặt chẽ bao gồm siêu âm ổ bụng định kỳ mỗi năm một lần. Ngoài ra, xét nghiệm lượng alpha-fetoprotein (AFP) trong máu cũng là một phương pháp hiệu quả để tầm soát ung thư gan trong nhóm đối tượng này.
3.2. Viêm gan C
Virus viêm gan C (HCV) là nguyên nhân gây ra khoảng 30-50% các trường hợp ung thư gan nguyên phát HCC tại Mỹ, trong khi tại Việt Nam, tỷ lệ này là khoảng 7%.
Bệnh nhân nhiễm viêm gan C có nguy cơ cao phát triển thành ung thư gan trong vòng 10 năm sau khi được chẩn đoán. Vì vậy, những người mắc viêm gan C cần thực hiện tầm soát ung thư gan định kỳ để phát hiện sớm và xử lý kịp thời những bất thường có thể xảy ra.
3.3. Xơ gan
Xơ gan xuất hiện ở khoảng 80% bệnh nhân mắc ung thư biểu mô tế bào gan (HCC), vì vậy các yếu tố nguy cơ gây xơ gan cũng được coi là những yếu tố nguy cơ dẫn đến HCC.
3.4. Nghiện rượu bia
Thói quen tiêu thụ rượu bia với mức độ cao là một trong những tác nhân gây hại nghiêm trọng nhất đối với sức khỏe người Việt Nam, nơi tỷ lệ nghiện rượu ở mức đáng báo động. Việc uống rượu bia thường xuyên là nguyên nhân dẫn đến xơ gan và xơ gan do rượu chiếm khoảng 15% các trường hợp ung thư biểu mô tế bào gan (HCC). Các chất độc hại trong rượu bia âm thầm phá hủy tế bào gan, gây tổn thương nghiêm trọng và làm tăng nguy cơ hình thành các tế bào ác tính tại gan.
3.5. Béo phì
Những người thừa cân hoặc béo phì có nguy cơ mắc ung thư cao hơn so với người có cân nặng bình thường. Đặc biệt, tỷ lệ ung thư gan liên quan đến béo phì và đái tháo đường đã gia tăng nhanh chóng trong những năm gần đây. Vì vậy, nếu đang ở trong tình trạng thừa cân, việc chú trọng kiểm tra sức khỏe và tầm soát ung thư gan định kỳ là vô cùng cần thiết.
3.6. Một số bệnh lý di truyền
Một số bệnh lý di truyền cũng góp phần gây xơ gan và làm tăng nguy cơ phát triển ung thư gan nguyên phát HCC, bao gồm:
- Bệnh thừa sắt (Hemochromatosis).
- Bệnh tyrosine huyết di truyền.
- Viêm gan mạn tính tự miễn thể hoạt động.
3.7. Các yếu tố khác
Nguy cơ mắc ung thư gan nguyên phát HCC cũng tăng cao đối với các nhóm bệnh nhân sau:
- Nhiễm độc tố aflatoxin B1 (do loài nấm Aspergillus tiết ra).
- Tăng sinh steroid androgenic.
- Sử dụng thorotrast (chất cản quang).
- Sử dụng thuốc tránh thai dạng uống.
- Gan nhiễm mỡ không do rượu.
4. Dấu hiệu của ung thư gan nguyên phát
Dưới đây là những dấu hiệu thường gặp của ung thư gan HCC:
4.1. Đau bụng bất thường vùng hạ vị
Đau bụng ở vùng hạ vị, tức vùng bụng bên phải phía trên (nơi có gan), có thể là dấu hiệu của ung thư gan. Tuy nhiên, cơn đau ở khu vực này cũng có thể liên quan đến các bệnh lý khác. Vì vậy, việc khám và kiểm tra sớm là cần thiết để xác định chính xác nguyên nhân và có phương pháp điều trị kịp thời.
4.2. Vàng mắt, vàng da
Một trong những dấu hiệu của ung thư gan nguyên phát HCC là vàng da và vàng mắt. Nếu các triệu chứng này đi kèm với cảm giác ngứa, rất có thể bệnh nhân đang mắc ung thư gan.
4.3. Giảm cân bất thường
Nếu cơ thể sụt cân không rõ nguyên nhân mặc dù không thay đổi chế độ ăn uống, đây có thể là dấu hiệu của rối loạn chức năng gan. Đây là thời điểm quan trọng để khám, chẩn đoán tình trạng sức khỏe hiện tại và đặc biệt là thực hiện sàng lọc các vấn đề liên quan đến gan, trong đó có ung thư gan nguyên phát HCC.
4.4. Chán ăn, nhanh no
Sự phát triển của tế bào ung thư gan khiến bệnh nhân cảm thấy chán ăn, trong khi sự tăng tiết dịch trong ổ bụng làm cho cảm giác no đến nhanh hơn.
Khi ung thư gan được phát hiện muộn, việc điều trị sẽ gặp nhiều khó khăn và kém hiệu quả. Vì vậy, việc khám và sàng lọc định kỳ là rất quan trọng để duy trì sức khỏe tốt, phát hiện bệnh kịp thời.
5. Tầm soát và phát hiện sớm ung thư gan tại Vinmec
Gói tầm soát và phát hiện sớm ung thư gan của Bệnh viện Vinmec bao gồm:
- Sàng lọc nguy cơ mắc ung thư gan.
- Phát hiện sớm các bệnh lý ung thư gan để có phương pháp điều trị kịp thời và phù hợp.
Vinmec là một trong những địa chỉ uy tín hàng đầu trong việc sàng lọc ung thư gan, với những ưu điểm nổi bật như:
- Bệnh nhân được khám và tư vấn bởi đội ngũ bác sĩ chuyên môn cao, giàu kinh nghiệm từ chuyên khoa Ung bướu.
- Hợp tác chuyên môn toàn diện với các bệnh viện uy tín trong và ngoài nước, bao gồm Singapore, Nhật Bản, Mỹ, và nhiều quốc gia khác.
- Cung cấp dịch vụ điều trị và chăm sóc toàn diện, phối hợp đa chuyên khoa và cá thể hóa theo từng bệnh nhân.
- Sở hữu đầy đủ các phương tiện chuyên môn hiện đại để chẩn đoán chính xác và xếp giai đoạn bệnh trước khi điều trị bao gồm nội soi, CT scan, PET-CT scan, MRI, chẩn đoán mô bệnh học, xét nghiệm gen và tế bào…
- Áp dụng các phương pháp điều trị chủ đạo cho ung thư bao gồm phẫu thuật, xạ trị, hóa trị, ghép tế bào gốc và nhiều phương pháp khác.
Ung thư gan nguyên phát có thể tiến triển âm thầm và khó phát hiện nếu không được tầm soát định kỳ. Do đó, việc hiểu rõ các dấu hiệu ung thư gan là gì và theo dõi gan định kỳ rất quan trọng, giúp giảm thiểu nguy cơ mắc bệnh và nâng cao khả năng điều trị thành công.
Để đặt lịch khám tại viện, Quý khách vui lòng bấm số HOTLINE hoặc đặt lịch trực tiếp TẠI ĐÂY. Tải và đặt lịch khám tự động trên ứng dụng MyVinmec để quản lý, theo dõi lịch và đặt hẹn mọi lúc mọi nơi ngay trên ứng dụng.
