Bệnh vảy nến có di truyền không là câu hỏi đang ngày càng được nhiều người quan tâm nhưng chưa hiểu rõ. Đây cũng là một vấn đề đã được các nhà khoa học nghiên cứu trong suốt nhiều năm. Bài viết này sẽ giúp làm sáng tỏ tình di truyền của bệnh vảy nến, cũng như các vấn đề liên quan dựa trên các kết quả nghiên cứu y khoa.
Bài viết này được viết dưới sự hướng dẫn chuyên môn của các bác sỹ thuộc Trung tâm Công nghệ cao Vinmec.
1. Bệnh di truyền là gì?
Trước khi trả lời cho câu hỏi bệnh vảy nến có di truyền không, cần hiểu rõ bệnh di truyền là bệnh gì. Bệnh di truyền là nhóm các bệnh lý phát sinh do những bất thường trong cấu trúc di truyền của cơ thể, bao gồm các biến đổi ở cấp độ gen hoặc nhiễm sắc thể.
Những bất thường di truyền này có thể rất đa dạng, từ một đột biến nhỏ trong cấu trúc ADN đến các rối loạn phức tạp hơn như thay đổi về số lượng, cấu trúc của nhiễm sắc thể hoặc ảnh hưởng đến toàn bộ bộ nhiễm sắc thể.
Bệnh di truyền có thể xuất hiện do di truyền từ cha mẹ hoặc do gen đột biến mới phát sinh trong quá trình phát triển phôi thai.
1.1 Phân loại bệnh di truyền
Dựa trên nguyên nhân gây bệnh, bệnh di truyền được chia thành bốn nhóm chính:
- Bệnh lý nhiễm sắc thể
- Bệnh di truyền đơn gen và đa gen
- Bệnh di truyền đa nhân tố
- Bệnh di truyền ty thể
1.2 Bệnh lý di truyền phân tử
Bệnh lý di truyền phân tử là nhóm bệnh do những bất thường trong cấu trúc, chức năng của ADN liên quan đến gen và hệ gen, bao gồm cả gen trong nhân và gen ở ty thể. Các bệnh này được chia thành hai dạng chính:
- Bệnh do đột biến gen mã hóa protein cấu tạo tế bào.
- Bệnh do đột biến gen mã hóa protein enzyme.
Bệnh di truyền là nhóm bệnh lý phức tạp, cần được hiểu rõ thông qua các nghiên cứu về gen và nhiễm sắc thể. Việc xác định các yếu tố di truyền giúp hỗ trợ chẩn đoán, điều trị và dự phòng các bệnh lý này hiệu quả hơn.
2. Các bệnh di truyền thường gặp
Bệnh lý di truyền bao gồm nhiều nhóm bệnh khác nhau với nguyên nhân và biểu hiện đa dạng. Dưới đây là một số bệnh di truyền phổ biến thường gặp:
2.1. Hội chứng Down
Hội chứng Down là bệnh lý di truyền liên quan đến sự dư thừa của nhiễm sắc thể số 21. Người mắc bệnh thường có những đặc điểm riêng trên khuôn mặt, chậm phát triển trí tuệ và nguy cơ cao gặp các vấn đề về tim mạch, thị giác.
2.2. Hội chứng Klinefelter
Đây là bệnh lý di truyền ảnh hưởng chủ yếu đến nam giới, xảy ra do sự bất thường ở nhiễm sắc thể giới tính. Hội chứng này có thể gây ra các vấn đề về phát triển thể chất, rối loạn ngôn ngữ và khó khăn trong tương tác xã hội, đặc biệt rõ ràng trong giai đoạn dậy thì.
2.3. Hội chứng Turner
Hội chứng Turner ảnh hưởng đến nữ giới và là kết quả của việc thiếu hụt toàn bộ hoặc một phần nhiễm sắc thể X. Bệnh nhân thường có vóc dáng thấp bé, suy buồng trứng sớm và có nguy cơ cao mắc các bệnh tim mạch.
2.4. Bệnh tim mạch di truyền
Bệnh tim mạch có tính chất di truyền trong gia đình và có thể gây ra nhiều rối loạn liên quan đến tim và hệ tuần hoàn. Nếu gia đình có tiền sử bệnh tim mạch, nguy cơ mắc bệnh của các thế hệ sau sẽ tăng lên.
2.5. Bệnh máu khó đông di truyền (Hemophilia A)
Đây là bệnh lý di truyền do thiếu hụt yếu tố đông máu VIII hoặc IX, khiến máu khó đông. Bệnh phổ biến hơn ở nam giới và gây nguy cơ chảy máu kéo dài hoặc không kiểm soát được.
2.6. Bệnh bạch tạng
Bệnh bạch tạng là do đột biến gen trên nhiễm sắc thể số 15, gây giảm hoặc không có sắc tố ở da, tóc, mắt. Người bệnh thường có thị lực kém và dễ gặp các vấn đề sức khỏe khác do thiếu sắc tố bảo vệ.
Việc chủ động thực hiện các xét nghiệm di truyền giúp các bác sĩ đưa ra phương pháp dự phòng, kiểm soát bệnh kịp thời và cải thiện chất lượng cuộc sống cho người bệnh. Vậy, bệnh vảy nến có di truyền không?
3. Bệnh vảy nến có di truyền không: Những nghiên cứu di truyền về bệnh vẩy nến
3.1. Bệnh vảy nến có tính di truyền trong gia đình
Bệnh vảy nến được xem là một trong những bệnh lý đã được nghiên cứu sâu về yếu tố di truyền. Các kết quả nghiên cứu cho thấy rõ ràng mối liên quan chặt chẽ giữa bệnh và khuynh hướng di truyền trong gia đình. Nếu cả cha và mẹ đều mắc bệnh vảy nến, nguy cơ con cái mắc bệnh lên tới 50%. Trong trường hợp chỉ một trong hai người bị bệnh, tỷ lệ này giảm xuống còn 16%. Nếu gia đình không có tiền sử bệnh vảy nến, nguy cơ mắc bệnh là rất thấp.
Đối với các cặp song sinh cùng trứng, tỷ lệ cả hai mắc bệnh là 70%, trong khi song sinh khác trứng chỉ là 20%. Dựa trên các nghiên cứu, tỷ lệ mắc bệnh vảy nến do di truyền thường dao động từ 60% đến 90%. Ngoài cha mẹ, nguy cơ mắc bệnh cũng được ghi nhận ở các thành viên khác trong gia đình. Cụ thể, tỷ lệ mắc bệnh ở cô, dì, chú, cậu, ông bà là 4,2% và ở anh chị em họ là 1,4%
3.2. Ảnh hưởng của các yếu tố khác đến bệnh vảy nến
Ngoài câu hỏi bệnh vảy nến có di truyền không, còn những yếu tố nào khác ảnh hưởng đến nguy cơ mắc bệnh vảy nến hay không cũng là vấn đề được nhiều người quan tâm tìm hiểu. Mặc dù di truyền đóng vai trò quan trọng, yếu tố môi trường cũng ảnh hưởng đáng kể đến nguy cơ mắc bệnh vảy nến. Những yếu tố như sắc tộc, màu da và tuổi tác đều có liên quan đến sự phát triển của bệnh. Một nghiên cứu tại Úc cho thấy tỷ lệ mắc bệnh ở các cặp song sinh cùng trứng là 35%, trong khi song sinh khác trứng chỉ là 12%. Tỷ lệ này có sự khác biệt đáng kể ở các quốc gia khác, chẳng hạn như Mỹ và Anh.
Sự khác biệt về tỷ lệ mắc bệnh cũng được ghi nhận giữa các chủng tộc. Người Mỹ gốc Phi có tỷ lệ mắc bệnh vảy nến khoảng 1,3%. Trong khi đó, người da đỏ Bắc Mỹ, người châu Á và người gốc Phi sống ở các khu vực phương Tây có tỷ lệ mắc bệnh khá thấp. Đáng chú ý, bệnh vảy nến hầu như không xuất hiện ở người da đỏ bản xứ Nam Mỹ. Tại Việt Nam, theo thống kê của Bệnh viện Da liễu Trung ương năm 2010, khoảng 2,2% tổng số bệnh nhân đến khám được chẩn đoán mắc bệnh vảy nến.
4. Nghiên cứu về các yếu tố ảnh hưởng đến sự phát triển của bệnh vảy nến
4.1. Ảnh hưởng của giới tính và độ tuổi khởi phát
Sau khi đã hiểu rõ bệnh vảy nến có di truyền không? Giới tính được xem là một yếu tố quan trọng ảnh hưởng đến sự phát triển của bệnh vảy nến, đặc biệt ở thời điểm khởi phát bệnh. Theo các nghiên cứu, phụ nữ có xu hướng phát bệnh sớm hơn nam giới trung bình khoảng 3,5 năm. Cụ thể, độ tuổi khởi phát trung bình ở phụ nữ là 28,68 tuổi, trong khi ở nam giới là 32,2 tuổi.
Bệnh vảy nến có thể chia thành hai nhóm chính dựa trên độ tuổi khởi phát:
- Vảy nến Loại 1: Khởi phát trước 40 tuổi, với đỉnh điểm nằm trong khoảng từ 16 đến 22 tuổi, chiếm khoảng 70% tổng số bệnh nhân.
- Vảy nến Loại 2: Khởi phát từ 40 tuổi trở lên, với đỉnh điểm trong nhóm tuổi từ 57 đến 60 tuổi.
Ngoài ra, sự khác biệt về giới tính trong độ tuổi khởi phát còn rõ rệt hơn ở trẻ em. Các bé gái thường phát bệnh trong độ tuổi từ 5 đến 9, trong khi bé trai thường mắc bệnh muộn hơn, trong khoảng từ 15 đến 19 tuổi.
4.2. Lời khuyên dựa trên các nghiên cứu di truyền
Những nghiên cứu khoa học đã giúp giải đáp câu hỏi “bệnh vảy nến có di truyền không?“và cung cấp bằng chứng rõ ràng rằng bệnh vảy nến có liên quan đến yếu tố di truyền. Do đó, các gia đình có người từng mắc bệnh cần cân nhắc trao đổi với bác sĩ để được tư vấn và xét nghiệm di truyền khi cần thiết. Việc phát hiện sớm các dấu hiệu nghi ngờ bệnh sẽ giúp đưa ra phương pháp điều trị kịp thời, hạn chế biến chứng và cải thiện chất lượng cuộc sống của người bệnh.
Tóm lại, nhiều nghiên cứu khoa học đã cung cấp bằng chứng rõ ràng về tính chất di truyền của bệnh vảy nến. Đây là một bệnh được xếp vào nhóm có yếu tố di truyền. Do đó, nếu trong gia đình có người thân từng mắc bệnh vảy nến, cần cân nhắc việc tham khảo ý kiến bác sĩ để thực hiện các xét nghiệm di truyền. Việc này giúp phát hiện sớm các dấu hiệu nghi ngờ bệnh ở con cái, từ đó có thể áp dụng các biện pháp điều trị phù hợp và kịp thời.
Để đặt lịch khám tại viện, Quý khách vui lòng bấm số HOTLINE hoặc đặt lịch trực tiếp TẠI ĐÂY. Tải và đặt lịch khám tự động trên ứng dụng MyVinmec để quản lý, theo dõi lịch và đặt hẹn mọi lúc mọi nơi ngay trên ứng dụng.
