Bài viết bởi Dược sĩ Đinh Thị Mỹ Hạnh - Khoa Dược - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Central Park
Melatonin là 1 loại hormone trong cơ thể, có vai trò trong giấc ngủ. Việc sản xuất và giải phóng melatonin trong não được kết nối với thời gian trong ngày, tăng khi trời tối và giảm khi trời sáng. Quá trình sản sinh ra melatonin trong cơ thể sẽ giảm dần theo tuổi tác.
1. Công dụng của Melatonin
Melatonin cũng có sẵn dưới dạng thực phẩm bổ sung, thường ở dạng viên uống hoặc viên nang. Hầu hết các chất bổ sung melatonin thường được sản xuất trong phòng thí nghiệm.
Melatonin có thể sử dụng cho các chứng rối loạn giấc ngủ, chẳng hạn như: Mất ngủ và Jet lag (là hội chứng rối loạn nhịp sinh học của cơ thể, do thay đổi múi giờ mà không có sự đồng bộ. Nhịp sinh học của cơ thể bị chậm trễ để điều chỉnh theo chu kỳ mới của ánh sáng ban ngày và bóng tối ban đêm).
Nghiên cứu về việc sử dụng melatonin ở các điều kiện cụ thể cho thấy:
- Rối loạn nhịp điệu giấc ngủ ở người mù: Melatonin có thể giúp cải thiện những rối loạn này ở người lớn và trẻ em.
- Giai đoạn ngủ muộn (rối loạn giấc ngủ giai đoạn ngủ-thức muộn). Trong chứng rối loạn này, thời gian ngủ của bạn bị trễ hơn 2 giờ hoặc hơn so với thời gian ngủ thông thường. Hậu quả là bạn sẽ đi vào giấc ngủ muộn hơn và thức dậy muộn hơn. Nghiên cứu cho thấy, melatonin làm giảm thời gian cần thiết để đi vào giấc ngủ ở người lớn và trẻ em mắc chứng này.
- Chứng mất ngủ: Nghiên cứu cho thấy, melatonin có thể làm giảm một chút thời gian đi vào giấc ngủ. Tuy nhiên, hiệu quả của nó lên chất lượng giấc ngủ. Melatonin có thể có lợi hơn cho người lớn tuổi bị thiếu melatonin.
- Hội chứng Jet lag: Bằng chứng cho thấy, melatonin có thể cải thiện các triệu chứng jet lag.
- Rối loạn giấc ngủ do làm việc theo ca: Không có nghiên cứu chứng minh melatonin có thể cải thiện chất lượng và thời lượng giấc ngủ vào ban ngày ở những người làm việc ca đêm.
- Rối loạn giấc ngủ ở trẻ em: Các nghiên cứu nhỏ đã gợi ý melatonin có thể giúp điều trị chứng rối loạn giấc ngủ ở trẻ em bị một số khuyết tật. Tuy nhiên, phương pháp điều trị ban đầu thường được khuyến khích là tập thói quen tốt trước khi đi ngủ. Nên tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi cho trẻ uống melatonin.
- Một số nghiên cứu cho thấy, melatonin có thể làm giảm sự nhầm lẫn và bồn chồn vào buổi tối ở những người mắc bệnh Alzheimer. Tuy nhiên, không có cơ sở chứng minh melatonin có tác dụng cải thiện khả năng nhận thức.
Cơ thể có thể sản xuất đủ melatonin theo nhu cầu. Dù vậy, nghiên cứu đã cho thấy rằng việc bổ sung thêm melatonin có thể giúp cải thiện giấc ngủ và an toàn khi sử dụng trong thời gian ngắn. Melatonin có thể được sử dụng để điều trị giai đoạn ngủ muộn và rối loạn giấc ngủ nhịp sinh học ở người mù, giúp giảm chứng mất ngủ.
2. Tính an toàn và tác dụng phụ
Melatonin dùng đường uống với liều lượng thích hợp thường an toàn. Tuy vậy, melatonin cũng có thể gây ra một số tác dụng phụ như:
- Đau đầu;
- Chóng mặt;
- Buồn nôn;
- Buồn ngủ.
Một số tác dụng phụ của melatonin ít phổ biến hơn có thể bao gồm: Cảm giác trầm cảm kéo dài trong thời gian ngắn, run nhẹ, lo lắng nhẹ, đau quặn bụng, khó chịu, giảm tỉnh táo, lú lẫn hoặc mất phương hướng.
Vì melatonin có thể gây buồn ngủ ban ngày nên người bệnh không được lái xe hoặc sử dụng máy móc trong vòng 5 giờ sau khi uống.
Không sử dụng melatonin nếu bạn mắc bệnh tự miễn dịch.
3. Tương tác thuốc
Các tương tác thuốc có thể xảy ra bao gồm:
- Thuốc chống đông máu, thuốc chống kết tập tiểu cầu, thảo mộc và thực phẩm chức năng: Những loại thuốc, thảo mộc và chất bổ sung này làm giảm sự đông máu. Kết hợp sử dụng melatonin với các chất này có thể làm tăng nguy cơ chảy máu.
- Thuốc chống động kinh: Melatonin có thể ức chế tác dụng của thuốc chống động kinh và làm tăng tần suất co giật, đặc biệt là ở trẻ em bị khuyết tật thần kinh.
- Thuốc huyết áp: Melatonin có thể làm trầm trọng thêm huyết áp ở những người dùng thuốc huyết áp.
- Thuốc ức chế hệ thần kinh trung ương (Central nervous system - CNS): Sử dụng melatonin với những loại thuốc này có thể gây ra tác dụng an thần bổ sung.
- Thuốc trị tiểu đường: Melatonin có thể ảnh hưởng đến lượng đường. Nếu bạn dùng thuốc tiểu đường, hãy nói chuyện với bác sĩ trước khi sử dụng melatonin.
- Thuốc tránh thai: Sử dụng thuốc tránh thai cùng với melatonin có thể tăng tác dụng an thần và làm tăng tác dụng phụ có thể có của melatonin.
- Các chất tương tác với enzyme cytochrome P450 1A2 (CYP1A2) và cytochrome P450 2C19 (CPY2C19). Nên thận trọng nếu sử dụng melatonin chung với các loại thuốc như diazepam hoặc những sản phẩm khác bị ảnh hưởng và chuyển hóa bởi các enzym này.
- Fluvoxamine (Luvox): Thuốc được sử dụng để điều trị rối loạn ám ảnh cưỡng chế có thể làm tăng nồng độ melatonin, gây buồn ngủ quá mức không mong muốn.
- Thuốc ức chế miễn dịch: Melatonin có thể kích thích chức năng miễn dịch và can thiệp vào liệu pháp ức chế miễn dịch.
- Thuốc hạ ngưỡng co giật: Dùng melatonin với những loại thuốc này có thể làm tăng nguy cơ co giật.
Tóm lại, nếu bạn có bất kỳ lo ngại nào về các tương tác tiềm ẩn giữa melatonin và thuốc đang sử dụng, bạn nên tham khảo ý kiến của bác sĩ hoặc dược sĩ trước khi sử dụng
Thông tin tham khảo: mayoclinic.org
