Vật lý trị liệu gãy xương bánh chè là một phần không thể thiếu trong quá trình điều trị và hồi phục cho bệnh nhân gãy xương bánh chè do tai nạn giao thông, tham gia hoạt động thể thao hay trong quá trình lao động. Bài viết sau đây sẽ cung cấp thông tin chi tiết về các bài tập vật lý trị liệu dành cho những bệnh nhân bị gãy xương bánh chè.
Bài viết này được viết dưới sự hướng dẫn chuyên môn của các bác sĩ thuộc khoa Chấn thương chỉnh hình & Y học thể thao Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec.
1. Xương bánh chè bị gãy cần phải làm gì?
Gãy xương bánh chè thường xảy ra do các chấn thương, đặc biệt là hậu quả từ việc té ngã. Triệu chứng đầu tiên thường là sưng và đau, điều này dễ khiến người bệnh nhầm lẫn với bong gân thay vì gãy xương.
Thông thường, những chấn thương nghiêm trọng khiến đầu gối va đập mạnh vào bề mặt cứng sẽ gây ra cơn đau dữ dội. Lúc này, mặt trước của khớp gối sẽ bị đau và người bệnh không thể duỗi thẳng gối như bình thường.
Trong trường hợp nghi ngờ xương bánh chè bị gãy, điều quan trọng là người bị chấn thương cần được nghỉ ngơi, giữ bất động và để bác sĩ theo dõi. Để giảm đau và sưng, có thể áp dụng biện pháp chườm lạnh lên vùng đầu gối. Sử dụng khăn lạnh hoặc túi đá chườm lên vùng tổn thương trong 20 phút, sau đó nghỉ 20 phút và lặp lại quá trình này.
Tuy nhiên, để đảm bảo an toàn và tránh những biến chứng không mong muốn, người bệnh không nên tự ý áp dụng các biện pháp điều trị tại nhà mà không có sự hướng dẫn của bác sĩ. Việc này có thể làm trầm trọng thêm tình trạng chấn thương và gây khó khăn trong quá trình hồi phục. Trong mọi trường hợp, bệnh nhân cần được khám bởi bác sĩ chuyên khoa để được đánh giá chính xác mức độ tổn thương và lập kế hoạch điều trị phù hợp.
2. Các phương pháp điều trị gãy xương bánh chè
Khi xương bánh chè bị gãy, bác sĩ sẽ xem xét tình trạng cụ thể của từng bệnh nhân để đưa ra phương án điều trị phù hợp. Quá trình này có thể bao gồm cả phương pháp bảo tồn lẫn can thiệp phẫu thuật, tùy thuộc vào mức độ tổn thương và độ tuổi của bệnh nhân.
2.1 Điều trị bảo tồn
Phương pháp này thường được áp dụng đối với những trường hợp gãy xương bánh chè không bị lệch, chỉ nứt hoặc vỡ. Điều trị bảo tồn cũng thích hợp cho người cao tuổi, những người có khả năng vận động hạn chế hoặc mắc bệnh lý nặng khác.
2.2 Điều trị phẫu thuật
Đối với những trường hợp nặng, mảnh xương bị vỡ và hai phần vỡ dịch chuyển ra xa khoảng 4mm trở lên, có nhiều mảnh vỡ khấp khểnh bị lệch vào khớp gối, can thiệp phẫu thuật là phương pháp điều trị cần thiết.
Các bác sĩ thường chọn phương pháp phẫu thuật buộc vòng chỉ thép hoặc buộc xương theo hình chữ U để cố định xương gãy. Trong một số trường hợp khác, bác sĩ có thể dùng vít hoặc phương pháp mổ nén ép để giữ xương. Nếu xương bị gãy thành nhiều mảnh, bệnh nhân sẽ cần phẫu thuật mở để lấy các mảnh xương vỡ ra khỏi cơ thể.
Sau khi điều trị, việc tuân thủ chặt chẽ hướng dẫn chăm sóc và phục hồi sau phẫu thuật là vô cùng quan trọng để đảm bảo xương bánh chè phục hồi nhanh chóng. Bác sĩ cũng sẽ hướng dẫn bệnh nhân thực hiện các bài tập vật lý trị liệu gãy xương bánh chè để sớm bình phục và lấy lại khả năng vận động bình thường.
3. Vật lý trị liệu gãy xương bánh chè thực hiện như thế nào?
Các bài tập vật lý trị liệu gãy xương bánh chè được chỉ định cho bệnh nhân với mục đích chính là phục hồi chức năng vận động của xương và tránh các biến chứng.
Trong quá trình vật lý trị liệu, các bài tập được thiết kế để ngăn ngừa tình trạng teo cơ, đặc biệt là cơ tứ đầu đùi, vốn rất quan trọng để duy trì khả năng vận động của đầu gối. Ngoài ra, các bài tập này cũng giúp giảm thiểu nguy cơ cứng khớp, từ đó cải thiện dần khả năng vận động của bệnh nhân.
Bệnh nhân sẽ được hướng dẫn thực hiện các bài tập này dưới sự giám sát chặt chẽ của bác sĩ hoặc nhân viên vật lý trị liệu, đảm bảo an toàn và hiệu quả trong suốt quá trình điều trị.
3.1 Vật lý trị liệu gãy xương bánh chè cho người bệnh phải bó bột
Quá trình vật lý trị liệu cho bệnh nhân gãy xương bánh chè phải bó bột được chia thành hai giai đoạn chính, tùy thuộc vào mức độ phục hồi và thời gian bó bột của người bệnh.
Giai đoạn bó bột, nẹp:
Trong giai đoạn này, khớp gối của người bệnh không thể cử động do được bảo vệ bởi bột hoặc nẹp. Bác sĩ sẽ hướng dẫn người bệnh thực hiện các bài tập co cơ tĩnh, đặc biệt là các bài tập cho cơ tứ đầu đùi để ngăn ngừa tình trạng teo cơ. Mỗi bài tập cần được thực hiện trong 10 giây và lặp lại ít nhất 10 lần mỗi ngày.
Bên cạnh đó, bệnh nhân cũng nên chủ động vận động các khớp không bị ảnh hưởng như khớp háng và cổ chân để kích thích tuần hoàn máu. Khi bột đã khô, người bệnh có thể bắt đầu tập đi nhẹ nhàng với sự hỗ trợ của nạng.
Giai đoạn tháo bột, nẹp:
Sau khi tháo bột hoặc nẹp, bệnh nhân có thể tiếp cận các phương pháp điều trị như nhiệt trị liệu, xung điện và điện phân thuốc tại khớp gối để giảm đau, ngăn ngừa tình trạng co cứng. Dưới đây là một số bài tập vật lý trị liệu tiếp theo:
- Chuyển động xương bánh chè từ từ theo các hướng dọc và ngang, kết hợp với xoa bóp để hạn chế nguy cơ dính khớp.
- Dần dần tăng khả năng vận động của khớp gối bằng cách gập gối với mục tiêu đạt 90 độ sau khoảng 1 tháng rưỡi trị liệu.
- Thực hiện các bài tập sử dụng tạ, bao cát hoặc ghế chuyên dụng để tăng cường sức mạnh cho cơ đùi.
- Áp dụng các bài tập như đi bộ dưới nước, đạp xe, hoặc đi bộ trên cầu thang để cải thiện sức mạnh và dẻo dai của khớp.
Nếu người bệnh kiên trì thực hiện theo hướng dẫn của bác sĩ và kỹ thuật viên vật lý trị liệu, khả năng vận động có thể được phục hồi hoàn toàn sau khoảng 6 tháng điều trị.
3.2.Vật lý trị liệu gãy xương bánh chè cho trường hợp bệnh nhân phẫu thuật
Sau khi thực hiện phẫu thuật gãy xương bánh chè, vật lý trị liệu sẽ được tiến hành theo các giai đoạn nhất định để đảm bảo hồi phục tối ưu cho bệnh nhân.
Trong 2 tuần đầu sau phẫu thuật:
- Bệnh nhân cần thực hiện các bài tập duỗi gối để ngăn ngừa tình trạng xơ cứng khớp. Các bài tập này bao gồm việc gấp và duỗi khớp gối đến 90 độ.
- Sau mỗi 2 giờ, bệnh nhân nên chườm lạnh lên khớp gối trong khoảng 20 phút để giảm sưng và đau.
- Sử dụng băng thun để cố định và ép khớp gối, giúp giảm phù nề và ổn định vị trí khớp.
Từ tuần thứ 2 đến tuần thứ 6 sau phẫu thuật:
- Bệnh nhân sẽ thực hiện các bài tập vận động thụ động khớp gối, bắt đầu từ gấp duỗi từ 0 đến 30 độ. Đến tuần thứ 2, bài tập sẽ tăng dần đến 90 độ, bao gồm cả vận động khớp háng và cổ chân của chân đã phẫu thuật.
- Từ tuần thứ hai đến tuần thứ sáu sau khi bệnh nhân đã trải qua phẫu thuật gãy xương bánh chè, bệnh nhân cần vận động khớp gối để giảm đau, chống phù nề và hỗ trợ tăng cường sức mạnh cho nhóm cơ đùi.
- Việc thực hiện vật lý trị liệu gãy xương bánh chè sẽ giúp cải thiện dần khả năng vận động và sức khỏe của khớp gối, đồng thời ngăn ngừa nguy cơ xơ cứng khớp, tăng cường tính linh hoạt và sức bền cho cơ đùi, từ đó thúc đẩy quá trình phục hồi chức năng của bệnh nhân sau chấn thương.
- Tiếp tục các bài tập vật lý trị liệu đã được hướng dẫn, bao gồm các động tác và bài tập tương tự như đối với bệnh nhân nẹp hoặc bó bột.
- Bệnh nhân cũng có thể tham gia các môn thể thao nhẹ nhàng, phù hợp với tình trạng sức khỏe.
- Sau 2 tuần tuần phẫu thuật, bệnh nhân cũng cần đến các trung tâm y tế để kiểm tra tiến độ hồi phục và điều chỉnh phương pháp điều trị nếu cần.
- Sau đó, tái khám định kỳ hàng tháng cho đến khi kết thúc 6 tháng điều trị.
- Việc tuân thủ các hướng dẫn vật lý trị liệu và lịch tái khám là rất quan trọng để đảm bảo khả năng phục hồi chức năng, giảm thiểu các biến chứng sau phẫu thuật.
Tóm lại, việc tập các bài vật lý trị liệu gãy xương bánh chè là biện pháp thiết yếu nhằm giúp bệnh nhân nhanh chóng phục hồi chức năng vận động và ngăn ngừa tình trạng xơ cứng khớp sau khi phẫu thuật hoặc khi chân bị cố định trong một khoảng thời gian dài. Để đảm bảo quá trình phục hồi diễn ra an toàn và hiệu quả, bệnh nhân cần thực hiện khám sức khỏe định kỳ và tuân thủ chặt chẽ theo các hướng dẫn của bác sĩ chuyên môn.
Để đặt lịch khám tại viện, Quý khách vui lòng bấm số HOTLINE hoặc đặt lịch trực tiếp TẠI ĐÂY. Tải và đặt lịch khám tự động trên ứng dụng MyVinmec để quản lý, theo dõi lịch và đặt hẹn mọi lúc mọi nơi ngay trên ứng dụng.
