Narcan là thuốc đối kháng opioid và được dùng để đảo ngược tác dụng của các thuốc opioid. Bài viết sẽ cung cấp các thông tin về công dụng, liều dùng và những lưu ý khi dùng thuốc Narcan.
1. Narcan là thuốc gì?
Narcan chứa hoạt chất Naloxone và được xem là chất đối kháng opioid. Thuốc tiêm Narcan được sử dụng để điều trị khẩn cấp quá liều opioid do thuốc sẽ tạm thời đảo ngược tác dụng của các opioid tự nhiên và tổng hợp, bao gồm propoxyphene, methadone, nalbuphine, pentazocine, butorphanol. Thuốc Narcan cũng được chỉ định để chẩn đoán trong trường hợp nghi ngờ hoặc đã biết quá liều opioid cấp tính. Một số dấu hiệu và triệu chứng của trường hợp quá liều opioid là các vấn đề về hô hấp (thở chậm, thở nông hoặc thậm chí ngưng thở), buồn ngủ cực độ, tim đập chậm, co đồng tử,...Ngoài ra, thuốc có thể hữu ích như một chất hỗ trợ để tăng huyết áp trong việc kiểm soát sốc nhiễm trùng.
2. Liều dùng và cách dùng của thuốc Narcan
Cách dùng:
- Thuốc Narcan có thể được tiêm tĩnh mạch, tiêm bắp hoặc tiêm dưới da. Tác dụng khởi phát nhanh nhất đạt được bằng cách tiêm tĩnh mạch và được khuyến cáo trong các tình huống khẩn cấp. Narcan có thể được pha loãng để truyền tĩnh mạch. Pha trong nước muối sinh lý hoặc dung dịch dextrose 5% bằng cách thêm 2 mg Narcan (Naloxone) vào 500 mL của một trong hai dung dịch trên. Hỗn hợp sau pha nên được sử dụng trong vòng 24 giờ. Sau 24 giờ, hỗn hợp không sử dụng phải được loại bỏ. Tốc độ truyền nên được chuẩn độ theo đáp ứng của bệnh nhân.
- Thuốc Narcan không được trộn lẫn với các chế phẩm có chứa bisulfite, metabisulfite, các anion chuỗi dài hoặc trọng lượng phân tử cao hoặc bất kỳ dung dịch nào có độ pH kiềm. Không được thêm thuốc hoặc tác nhân hóa học nào vào thuốc trừ các loại thuốc khác không ảnh hưởng đến tính ổn định hóa học và vật lý của Narcan.
Liều lượng
Liều của thuốc Narcan sẽ khác nhau đối với những bệnh nhân khác nhau. Thực hiện theo đơn của bác sĩ hoặc hướng dẫn trên nhãn. Sau đây là liều thuốc tham khảo trong một số trường hợp:
Bệnh nhân người lớn:
- Quá liều opioid: Liều khởi đầu từ 0,4 mg đến 2 mg. Nếu không đạt được hiệu quả mong muốn và cải thiện chức năng hô hấp, có thể lặp lại cách 2 đến 3 phút. Nếu không có phản ứng nào được quan sát thấy sau khi dùng 10 mg thuốc thì nên đặt câu hỏi về chẩn đoán ngộ độc do opioid. Có thể cần tiêm bắp hoặc tiêm dưới da nếu không có đường tiêm tĩnh mạch.
- Để đảo ngược một phần tác dụng của opioid sau khi sử dụng opioid trong khi phẫu thuật, liều Narcan nhỏ hơn trường hợp trên. Liều thuốc nên được điều chỉnh theo phản ứng của bệnh nhân. Để hồi phục tình trạng suy hô hấp, nên tiêm với liều lượng tăng dần từ 0,1 đến 0,2 mg vào tĩnh mạch trong khoảng thời gian từ hai đến ba phút để đạt được mức độ hồi phục mong muốn. Liều lượng thuốc lớn hơn mức cần thiết có thể dẫn đến đảo ngược đáng kể tác dụng giảm đau và tăng huyết áp. Ngoài ra, đảo ngược quá nhanh có thể gây buồn nôn, nôn, đổ mồ hôi hoặc căng thẳng tuần hoàn. Có thể cần lặp lại các liều thuốc trong khoảng thời gian từ một đến hai giờ tùy thuộc vào số lượng, loại (tức là tác dụng ngắn hay dài) và khoảng thời gian kể từ lần sử dụng opioid cuối cùng. Liều tiêm bắp bổ sung đã được chứng minh là tạo ra hiệu quả lâu dài hơn.
Trẻ em:
- Quá liều opioid: Liều ban đầu thông thường ở trẻ em là 0,01 mg/kg thể trọng khi tiêm tĩnh mạch. Nếu liều này không mang lại mức độ cải thiện lâm sàng mong muốn, có thể dùng liều tiếp theo 0,1 mg/kg thể trọng. Nếu đường tiêm truyền tĩnh mạch không có sẵn, thuốc Narcan có thể được dùng đường tiêm bắp hoặc tiêm dưới da. Nếu cần, thuốc Narcan có thể được pha loãng với nước vô trùng để tiêm.
- Dùng sau phẫu thuật: Để đảo ngược tình trạng suy hô hấp ban đầu, nên tiêm thuốc Narcan với liều lượng tăng từ 0,005 mg đến 0,01 mg vào tĩnh mạch trong khoảng thời gian từ hai đến ba phút để đạt được mức độ đảo ngược mong muốn.
Trẻ sơ sinh: Liều ban đầu thông thường là 0,01 mg/kg trọng lượng cơ thể được tiêm tĩnh mạch, tiêm bắp hoặc tiêm dưới da. Liều này có thể được lặp lại theo hướng dẫn sử dụng dành cho người lớn.
3. Tác dụng phụ của thuốc Narcan là gì?
Thuốc Narcan có thể gây ra một số tác dụng phụ bao gồm:
- Rối loạn tim mạch: Phù phổi, ngừng hoặc suy tim, nhịp tim nhanh, rung tâm thất, nhanh thất.
- Rối loạn tiêu hóa: Nôn, buồn nôn
- Rối loạn hệ thần kinh: Co giật, dị cảm
- Rối loạn tâm thần: Kích động, ảo giác, run rẩy
- Rối loạn hô hấp: Khó thở, suy hô hấp, thiếu oxy
- Rối loạn da và mô dưới da: Phản ứng tại chỗ tiêm, đổ mồ hôi
- Rối loạn mạch máu: Tăng huyết áp hoặc hạ huyết áp, bốc hỏa, đỏ bừng mặt.
- Việc đảo ngược tác dụng của opioid đột ngột ở những người phụ thuộc vào opioid có thể dẫn đến hội chứng cai nghiện cấp tính bao gồm đau nhức cơ thể, sốt, đổ mồ hôi, chảy nước mũi, hắt hơi, ngáp, suy nhược, rùng mình, căng thẳng, bồn chồn, khó chịu, tiêu chảy, buồn nôn, nôn, đau quặn bụng, tăng huyết áp và nhịp tim nhanh. Ở trẻ sơ sinh, hội chứng cai nghiện opioid có thể bao gồm co giật, khóc quá nhiều, phản xạ hiếu động
- Quá liều thuốc Narcan ở bệnh nhân sau phẫu thuật có thể dẫn đến mất tác dụng giảm đau đáng kể và có thể gây kích động.
4. Những lưu ý khi sử dụng thuốc Narcan
- Trước khi sử dụng thuốc Narcan, hãy thông báo cho bác sĩ biết nếu bệnh nhân đã từng có bất kỳ phản ứng bất thường hoặc dị ứng với thuốc
- Ngoài việc dùng thuốc Narcan, các biện pháp hồi sức khác như duy trì đường thở tự do, thông khí nhân tạo, xoa bóp tim và thuốc vận mạch nên có sẵn và được sử dụng khi cần thiết để chống lại ngộ độc opioid cấp tính
- Cần liều lượng lớn của thuốc Narcan để đối kháng với tác dụng của Buprenorphine, vì thuốc này có thời gian tác dụng dài do tốc độ gắn kết chậm và sau đó phân ly chậm khỏi thụ thể opioid.
- Lưu ý thuốc Narcan không có hiệu quả đối với suy hô hấp do thuốc không phải là opioid và trong việc kiểm soát độc tính cấp tính do Levopropoxyphen gây ra.
- Ở bệnh nhân đã đáp ứng thỏa đáng với thuốc Narcan, nên theo dõi theo dõi liên tục và nên dùng liều Narcan lặp lại nếu cần, vì thời gian tác dụng của một số opioid có thể vượt quá thời gian tác dụng của thuốc Narcan.
- Người cao tuổi: Bệnh nhân cao tuổi có nhiều vấn đề về thận, gan hoặc tim, do đó cần thận trọng và điều chỉnh liều cho bệnh nhân dùng thuốc Narcan.
- Phụ nữ mang thai: Phải cân nhắc nguy cơ và lợi ích trước khi dùng thuốc Narcan cho phụ nữ mang thai nghi ngờ phụ thuộc vào opioid, vì sự phụ thuộc của người mẹ thường có thể đi kèm với sự phụ thuộc của thai nhi. Naloxone đi qua nhau thai và có thể thúc đẩy quá trình cai nghiện ở thai nhi cũng như ở người mẹ. Ngoài ra, bệnh nhân tăng huyết áp nhẹ đến trung bình dùng Naloxone trong khi chuyển dạ nên được theo dõi cẩn thận vì có thể xảy ra tăng huyết áp nặng.
- Phụ nữ cho con bú: Không có nghiên cứu đầy đủ ở phụ nữ cho con bú để xác định nguy cơ ở trẻ sơ sinh khi người mẹ sử dụng thuốc này trong thời kỳ cho bé bú. Do đó, cần cân nhắc những lợi ích so với những rủi ro tiềm ẩn trước khi dùng thuốc Narcan ở phụ nữ đang cho con bú.
- Tính an toàn và hiệu quả của thuốc Narcan ở bệnh nhân suy thận chưa được thiết lập trong các thử nghiệm lâm sàng. Cần thận trọng khi dùng thuốc Narcan cho nhóm bệnh nhân này
Trên đây là những thông tin về công dụng, liều dùng và những lưu ý khi sử dụng thuốc Narcan. Nếu bệnh nhân có thắc mắc hoặc cần thêm thông tin về thuốc, nên liên hệ bác sĩ hoặc dược sĩ để được tư vấn.
Nguồn tham khảo: .healthline.com, drugs.com, rxlist.com
