Nhiều người bị polyp đại tràng thường gặp phải một số dấu hiệu như đi ngoài ra máu, đau bụng gây ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống và sinh hoạt hằng ngày. Tuy hầu hết polyp đại tràng là lành tính nhưng nếu không được điều trị kịp thời, một số ít có thể tiến triển thành ung thư đại tràng hoặc ung thư đại trực tràng, nguy hiểm đến tính mạng.
Bài viết này được viết dưới sự hướng dẫn chuyên môn của ThS.BS Vũ Văn Quân - Phó trưởng khoa ngoại - Bệnh viện đa khoa Quốc tế Vinmec Hải Phòng
1. Tìm hiểu về polyp đại tràng
Polyp là những khối u giống mụn thịt hình thành từ lớp niêm mạc ruột và nhô ra, vào trong lòng ruột, đôi khi mọc trên “cuống” giống như nấm. Polyp có thể xuất hiện ở bất kỳ vị trí nào trong đường tiêu hóa, nhưng phổ biến nhất là ở đại tràng. Cả nam và nữ đều có nguy cơ mắc polyp đại tràng.
Ngoài dạng polyp nhô ra và vào trong lòng đại tràng, một số trường hợp polyp đại tràng khác cũng có thể phẳng. Các polyp này xuất hiện rải rác ở nhiều vị trí khác nhau trong đại tràng.
Tuy có hình dạng và kích thước tương tự như u (có cuống hoặc không), nhưng polyp đại tràng thực chất là một tổn thương do sự tăng sinh của niêm mạc đại tràng và tổ chức dưới niêm mạc tạo thành, chứ không phải u.
Ngoài ra, polyp đại tràng có thể phát triển theo hai dạng: lồi vào lòng đại tràng hoặc phẳng. Một người có thể có nhiều polyp với kích thước khác nhau, từ nhỏ bằng hạt đậu đến lớn như quả bóng bàn.
Dù hầu hết polyp đại tràng lành tính nhưng một số có khả năng tiến triển thành ung thư. Do đó, người có nhiều polyp hoặc có vài polyp kích thước lớn cần theo dõi cẩn thận và không được chủ quan vì polyp có nguy cơ tiến triển thành ung thư bất cứ lúc nào.
2. Nguyên nhân bị polyp đại tràng
Nguyên nhân của polyp đại tràng mặc dù chưa có lời giải đáp chính xác nhưng nhiều nghiên cứu đã chỉ ra rằng nguyên nhân chủ yếu là do đột biến gen. Những đột biến này khiến tế bào phát triển bất thường, hình thành polyp và thậm chí dẫn tới ung thư.
Thông thường, quá trình tăng sinh tế bào được kiểm soát chặt chẽ bởi hai nhóm gen chính là gen gây ung thư và gen ức chế khối u. Khi xảy ra đột biến ở bất kỳ gen nào trong hai nhóm này đều dẫn đến tăng sinh tế bào quá mức, từ đó hình thành u hoặc polyp (dạng u).
Tình trạng tăng sinh tế bào này có thể dẫn đến hình thành các khối dạng u trong đại tràng. Trong đó, một số dạng u (polyp) có khả năng tiến triển thành ung thư sau một thời gian dài (nhiều năm).
Bên cạnh đó, chế độ ăn uống và sinh hoạt thiếu khoa học như tiêu thụ nhiều thực phẩm giàu chất béo, thịt đỏ (thịt bò, trâu, chó...), ít ăn rau, trái cây và chất xơ cùng với thói quen lười vận động cũng có thể là yếu tố nguy cơ dẫn đến tình trạng bị polyp đại tràng.
Ngoài ra, các yếu tố nguy cơ khác bao gồm:
- Hút thuốc lá.
- Béo phì.
- Viêm đại trực tràng mãn tính.
- Yếu tố di truyền cũng được xem xét và đề cập đến trong những trường hợp polyp đại tràng xuất hiện ở nhiều thành viên trong cùng gia đình (ông bà, bố mẹ, anh chị em ruột thịt). Điều này cho thấy, polyp đại tràng cũng có thể bị ảnh hưởng bởi yếu tố di truyền, mang tính chất gia đình.
3. Bị polyp đại tràng sẽ có biểu hiện gì?
Polyp đại tràng, đặc biệt là loại nhỏ thường phát triển âm thầm và chỉ được phát hiện khi thực hiện chụp hoặc nội soi đại tràng vì lý do khác. Do đó, đa số người bị polyp đại tràng không có biểu hiện bất thường nào.
Tuy nhiên, một số trường hợp bị polyp đại tràng có thể gặp triệu chứng đi ngoài ra máu. Đây là dấu hiệu phổ biến nhất, biểu hiện qua:
- Máu tươi dính thành vệt hoặc loang ra trên phân
- Dấu vết máu trên giấy vệ sinh sau khi đi đại tiện
- Phân lẫn nhầy với máu có màu nâu, đen hoặc nhờ nhờ như máu cá (giống phân của người bị lỵ trực khuẩn). Đặc biệt, người bệnh cần lưu ý khi phân mềm hoặc nát và kèm theo máu.
Đa số người bị polyp đại tràng sẽ gặp tình trạng chảy máu nhẹ hoặc vừa, hiếm gặp trường hợp chảy máu nặng dẫn đến mất máu nghiêm trọng.
Một số trường hợp bị polyp đại tràng có kích thước lớn bị đau bụng do nhu động ruột tăng, trường hợp này dễ bị nhầm lẫn với kiết lỵ. Trong một số trường hợp khác, cơn đau còn đi kèm buồn nôn, nôn mửa, bí trung tiện hoặc đại tiện khiến người bệnh nhầm lẫn với tắc ruột hoặc bán tắc ruột.
Bên cạnh đó, phương pháp chụp đại tràng có chuẩn bị (bao gồm thụt tháo và sử dụng thuốc cản quang) thường được sử dụng để chẩn đoán polyp đại trạng, trong đó tốt nhất là nội soi đại tràng.
Nội soi đại tràng là phương pháp tốt nhất cho việc kiểm tra đại tràng nhờ vào khả năng quan sát chi tiết toàn bộ niêm mạc, đồng thời có thể thực hiện sinh thiết để lấy mẫu tế bào nhằm phát hiện tế bào lạ (ác tính). Ngoài ra, chụp cộng hưởng từ cũng có thể được thực hiện.
4. Polyp và khả năng diễn biến thành ung thư
Polyp đại tràng được chia thành hai dạng polyp phổ biến là polyp tăng sản và polyp u tuyến. Các polyp tăng sản ít nguy cơ biến thành ung thư, trong khi polyp u tuyến lại được xem là tiền thân của phần lớn các trường hợp ung thư đại tràng. Tuy nhiên, không phải tất cả các polyp u tuyến đều tiến triển thành ung thư.
Polyp càng lớn thì khả năng ung thư càng cao. Thậm chí, một số polyp khổng lồ (trên 2cm) có thể có những vùng nhỏ bị ung thư hóa. Do đó, người bệnh tuyệt đối không được chủ quan khi bị polyp đại tràng.
5. Phòng ngừa bệnh polyp đại tràng
Tầm soát và loại bỏ polyp là chìa khóa phòng ngừa polyp đại tràng hiệu quả nhất. Tuy nhiên, mọi người cũng có thể giảm thiểu nguy cơ bị polyp đại tràng bằng cách áp dụng những thói quen lành mạnh sau:
- Bổ sung thực phẩm giàu chất xơ.
- Duy trì cân nặng hợp lý.
- Hạn chế thịt đỏ.
- Tập thể dục đều đặn.
- Hạn chế bia rượu và thuốc lá.
- Tham khảo ý kiến bác sĩ.
Tại bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec, việc sử dụng hệ thống máy nội soi ống mềm tiên tiến kết hợp với độ phân giải cao - nội soi với dải tần ánh sáng hẹp - nội soi nhuộm màu và quy trình làm nội soi chuẩn kết hợp với gây mê tốt đã mang lại hiệu quả cao trong chẩn đoán và điều trị cắt polyp đại tràng bằng phương pháp nội soi.
Hơn nữa, tại Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec, quá trình điều trị cắt polyp đại tràng qua nội soi ống mềm được thực hiện theo quy trình kỹ thuật chuẩn của kỹ thuật cắt niêm mạc qua nội soi ống mềm của Nhật Bản và Thế giới, đảm bảo hiệu quả điều trị tốt và mức độ an toàn rất cao cho người bệnh, từ đó ngăn ngừa nguy cơ diễn biến thành ung thư đại tràng.
Để đặt lịch khám tại viện, Quý khách vui lòng bấm số HOTLINE hoặc đặt lịch trực tiếp TẠI ĐÂY. Tải và đặt lịch khám tự động trên ứng dụng MyVinmec để quản lý, theo dõi lịch và đặt hẹn mọi lúc mọi nơi ngay trên ứng dụng.
