Phenylalanine là một axit amin được cơ thể sử dụng để sản xuất protein, điều trị bệnh trầm cảm và các bệnh lý liên quan đến da. Tuy nhiên, đối với những người mắc chứng rối loạn di truyền phenylketon niệu thì phenylalanin có thể là mối lo ngại nghiêm trọng về sức khỏe.
1. Phenylalanine là gì?
Phenylalanin là 1 axit amin cấu tạo của protein trong cơ thể con người. Phân tử này tồn tại ở 2 dạng như sau:
- L-phenylalanine: Được tìm thấy trong thực phẩm và sử dụng để sản xuất protein trong cơ thể.
- D-phenylalanine: Có thể được tổng hợp để sử dụng trong các ứng dụng y tế nhất định.
Cơ thể không thể tự sản xuất đủ L-phenylalanine, vì vậy phenylalanin được coi là một axit amin cần thiết cho cơ thể, có thể bổ sung thông qua chế độ ăn uống hàng ngày. Phenylalanin được tìm thấy trong nhiều loại thực phẩm, bao gồm cả nguồn thực vật và động vật như sữa, trứng, thịt. Phenylalanin cũng được bán dưới dạng thực phẩm chức năng.
2. Vai trò của Phenylalanin
Phenylalanin có vai trò quan trọng đối với cơ thể như sau:
- Cơ thể cần phenylalanin và các axit amin nhằm sản sinh ra protein. Protein có vai trò quan trọng đối với não, máu, cơ bắp và các cơ quan nội tạng,...
- Phenylalanin được dùng để điều trị một số tình trạng y tế như: Rối loạn da, trầm cảm và giảm đau.
- Phenylalanin cũng có vai trò quan trọng trong việc sản xuất các phân tử khác, bao gồm: Tyrosine, epinephrine, norepinephrine và dopamine.
- Điều trị bệnh bạch biến: Phenylalanin có thể sử dụng trong việc điều trị bệnh bạch biến (chứng rối loạn da gây mất màu da và vết thâm) hoặc cải thiện sắc tố da ở những người bị tình trạng này.
- Điều trị cho người bị trầm cảm: Phenylalanin có thể được sử dụng để sản xuất phân tử dopamine. Sự kết hợp các dạng D và L của axit amin phenylalanin sẽ đem lại hiệu quả trong việc điều trị trầm cảm. Điều này đã được chứng minh thông qua nghiên cứu thử nghiệm trên một số bệnh nhân bị trầm cảm.
- Cai rượu: Phenylalanin cùng các axit amin khác có thể giúp giảm bớt các triệu chứng cai rượu.
- Bệnh Parkinson: Việc điều trị bệnh Parkinson bằng axit amin phenylalanin vẫn cần nhiều nghiên cứu hơn nữa.
3. Phenylalanin có hại cho sức khỏe của bạn không?
Phenylalanine gần như an toàn, không phải là mối bận tâm về sức khỏe đối với hầu hết mọi người. Liều lượng phenylalanin sẽ dựa trên cân nặng từng người, khoảng 50 - 100 mg/kg.
Tuy nhiên, đối với những người mắc chứng rối loạn di truyền phenylketon niệu hoặc một số tình trạng sức khỏe khác thì phenylalanin có thể là mối lo ngại nghiêm trọng về sức khỏe.
Những người bị rối loạn chuyển hóa axit amin phenylketon niệu không thể xử lý phenylalanin đúng cách, từ đó có thể gây tổn thương não, khuyết tật trí tuệ và các vấn đề về vận chuyển axit amin khác đến não.
Thông thường, những người mắc bệnh phenylketon niệu sẽ được áp dụng một chế độ ăn đặc biệt ít protein và duy trì suốt đời. Tuy nhiên, chất tạo ngọt aspartame có chứa phenylalanin thường được thêm vào nhiều loại thuốc, thực phẩm ăn kiêng và soda. Vì vậy, những người bị phenylketon niệu cần tránh sử dụng các sản phẩm có chứa phenylalanin.
Ngoài ra, nếu sử dụng aspartame với liều lượng lớn thì có thể làm tăng nhanh nồng độ phenylalanin trong não. Do đó, bạn cần sử dụng các sản phẩm có chứa aspartame một cách thận trọng nếu:
- Đang dùng một số loại thuốc, chẳng hạn như chất ức chế monoamine oxidase, thuốc an thần hoặc thuốc có chứa levodopa (Sinemet, Rytary).
- Mắc chứng rối loạn vận động cơ.
- Rối loạn giấc ngủ, rối loạn lo âu hoặc tình trạng sức khỏe tâm thần khác, bởi phenylalanin có thể làm trầm trọng thêm cảm giác lo lắng và bồn chồn.
- Nếu không chắc liệu phenylalanine hoặc aspartame có gây ra những phản ứng tiêu cực cho cơ thể, bạn hãy nói chuyện với bác sĩ để được tư vấn và làm các xét nghiệm cần thiết.
4. Tác dụng phụ có thể xảy ra khi sử dụng phenylalanin
Axit amin phenylalanin gần như an toàn cho những người khỏe mạnh nếu sử dụng đúng liều lượng quy định. Tuy nhiên, đối với phụ nữ mang thai nên tránh dùng các chất bổ sung phenylalanin.
5. Thực phẩm giàu Phenylalanin
Các sản phẩm từ thực vật và động vật chứa axit amin phenylalanin bao gồm:
- Đậu nành, hạt bí.
- Các sản phẩm từ động vật, trứng, hải sản và một số loại thịt chứa nhiều phenylalanin và các axit amin thiết yếu khác.
Tóm lại, Phenylalanine gần như an toàn, không phải là mối bận tâm về sức khỏe đối với hầu hết mọi người. Tuy nhiên, với những người mắc chứng rối loạn di truyền phenylketon niệu hoặc một số tình trạng sức khỏe khác thì nên hỏi ý kiến bác sĩ trước khi sử dụng phenylalanin.
Để đặt lịch khám tại viện, Quý khách vui lòng bấm số HOTLINE hoặc đặt lịch trực tiếp TẠI ĐÂY. Tải và đặt lịch khám tự động trên ứng dụng MyVinmec để quản lý, theo dõi lịch và đặt hẹn mọi lúc mọi nơi ngay trên ứng dụng.
Nguồn tham khảo: Mayoclinic.org, Healthline.com
