Những ám ảnh phổ biến này thường sẽ liên quan đến môi trường, động vật, nỗi sợ tiêm và máu, cũng như một số tình huống cụ thể. Bài viết dưới đây sẽ tập trung vào những nỗi ám ảnh phổ biến và cách để xoa dịu nỗi ám ảnh của bạn.
Nỗi ám ảnh hay bị ám ảnh là gì? và chính xác thì mọi người sợ nhất điều gì? Có bất kỳ ám ảnh nào có xu hướng phổ biến hơn với những người khác không? Các ám ảnh thường dẫn đến sự sợ hãi và triệu chứng rõ rệt như chóng mặt, buồn nôn và khó thở. Ám ảnh là bệnh tâm thần phổ biến nhất đối với phụ nữ và là bệnh phổ biến thứ hai ở nam giới. Những ám ảnh này thường sẽ xuất hiện trong thời thơ ấu hoặc tuổi vị thành niên và tiếp tục trưởng thành. Có một số giải thích cho lý do tại sao các ám ảnh phát triển, bao gồm các lý thuyết tiến hóa và hành vi. Dù nguyên nhân, ám ảnh là điều kiện có thể điều trị có thể được giảm thiểu và thậm chí loại bỏ với các kỹ thuật điều trị nhận thức, hành vi và thuốc.
1. Nỗi ám ảnh hay bị ám ảnh là gì?
Nỗi sợ hãi thực tế là một công cụ bảo vệ chúng ta khỏi những mối nguy hiểm. Nó có thể được coi là một hình thức tự vệ của cơ thể. Theo thống kê, hơn 19 triệu người Mỹ mắc chứng ám ảnh - một nỗi sợ hãi dữ dội, phi lý khi họ phải đối mặt với một tình huống, hoạt động hoặc đối tượng nhất định. Với chứng ám ảnh sợ hãi, bạn có thể biết rằng sự lo lắng và sợ hãi của mình là không đáng có, nhưng bạn không thể ngăn cảm xúc của mình. Và chúng có thể dữ dội đến mức khiến bạn gần như tê liệt.
Hàng trăm chứng ám ảnh khác nhau đã được xác định, bao gồm chứng sợ hãi hoặc ám ảnh hay những nỗi ám ảnh về những điều không thực tế. Nhưng khi nói về chứng sợ hãi, một loại rối loạn lo âu, các chuyên gia chia chúng thành ba loại - chứng sợ sợ hãi, một chứng lo âu dữ dội ở những nơi công cộng, nơi có thể khó thoát khỏi; ám ảnh xã hội, nỗi sợ hãi và trốn tránh các tình huống xã hội; và ám ảnh cụ thể, một nỗi sợ hãi vô lý đối với các đối tượng hoặc tình huống cụ thể.
Một người sợ hãi bất cứ điều gì mới và họ hình thành nên một chứng sợ hãi mới. Ở đâu đó, bạn có thể tìm thấy ai đó mắc chứng sợ hãi phartophobia, tức là chứng sợ vô lý khi đi qua khí gas ở nơi công cộng. Một người nào đó mắc chứng sợ odontiatophobia sẽ cố tránh đến gặp nha sĩ. Và một cá thể spargarophobic sẽ hoảng sợ trước một đĩa măng tây.
Chứng sợ hãi khiến mọi người thay đổi cách sống để tránh đối tượng sợ hãi của họ. Nhưng cuộc sống của họ cũng bị ảnh hưởng bởi những nỗ lực che giấu nỗi ám ảnh với người khác. Một số người mắc chứng sợ hãi có vấn đề với bạn bè và gia đình, thất bại ở trường học, hoặc mất việc làm trong khi vật lộn để đối phó.
Những người nghiện rượu có thể bị ám ảnh sợ gấp 10 lần so với những người không nghiện rượu. Và những người nghiện rượu có thể có nguy cơ nghiện rượu cao gấp đôi so với những người chưa bao giờ nghiện rượu.
Mặc dù chứng sợ hãi có thể bị ảnh hưởng bởi văn hóa và gây ra bởi các sự kiện trong cuộc sống, nhưng chúng có xu hướng di truyền trong các gia đình. Các thành viên ngay trong gia đình của những người mắc chứng ám ảnh sợ hãi có nguy cơ mắc chứng sợ hãi cao hơn khoảng ba lần so với những người không hề có tiền sử gia đình.
2. Những nỗi ám ảnh phổ biến
2.1. Agoraphobia – chứng sợ hãi những nơi công cộng
Tên gọi của chứng sợ hãi những nơi công cộng bắt nguồn từ Agora - một khu chợ và nơi gặp gỡ ở Hy Lạp cổ đại. Đây là một khu chợ vô cùng đông đúc khiến cho nhiều người có cảm giác sợ hãi mình sẽ bị lạc trong khu chợ này. Chứng sợ Agoraphobia ảnh hưởng đến phụ nữ nhiều gấp đôi nam giới. Nếu không được điều trị và để bệnh trở nên nghiêm trọng, nó có thể khiến một người nào đó thậm chí sợ hãi với ngay cả ngôi nhà mà mình đang sống.
2.2. Nỗi ám ảnh xã hội – chứng nhút nhát
Một người mắc chứng sợ xã hội không chỉ nhút nhát. Người đó cảm thấy lo lắng và sợ hãi tột độ về cách họ sẽ thực hiện trong một tình huống xã hội. Liệu hành động của họ có phù hợp với người khác không? Liệu những người khác có thể nói rằng họ đang lo lắng không? Lời nói sẽ có khi đến lúc nói chuyện? Bởi vì chứng ám ảnh sợ xã hội không được điều trị thường dẫn đến việc tránh tiếp xúc với xã hội, nó có thể có tác động tiêu cực lớn đến các mối quan hệ và cuộc sống nghề nghiệp của một người.
2.3. Chứng sợ hãi không gian kín – Claustrophobia
Claustrophobia, một chứng sợ hãi bất thường khi ở trong không gian kín, là một dạng ám ảnh cụ thể phổ biến. Một người mắc chứng sợ hãi không gian kín không thể đi trong thang máy hoặc đi qua đường hầm mà không lo lắng hoặc thậm chí sợ hãi tột độ. Sợ bị ngạt thở hoặc bị mắc kẹt, người đó sẽ tránh không gian chật hẹp và thường thực hiện "hành vi tìm kiếm sự an toàn", chẳng hạn như mở cửa sổ hoặc ngồi gần lối ra. Tuy nhiên trên thực tế, điều này chỉ làm họ cảm thấy dễ chấp nhận không gian xung quanh hơn chứ không làm giảm đi nỗi sợ hãi.
2.4. Nỗi ám ảnh sợ động vật - Zoophobia
Loại ám ảnh cụ thể phổ biến nhất là chứng sợ động vật. Chứng sợ động vật thực sự là một thuật ngữ chung bao gồm một nhóm chứng sợ hãi liên quan đến các loài động vật cụ thể. Ví dụ như arachnophobia - sợ nhện; ophidiophobia - sợ rắn; ornithophobia - sợ chim và apiphobia - sợ ong. Những ám ảnh như vậy thường phát triển trong thời thơ ấu và đôi khi biến mất khi trẻ lớn lên. Nhưng chúng có thể tồn tại đến tuổi trưởng thành.
2.5. Nỗi ám ảnh sợ sấm sét – Brontophobia
Từ tiếng Hy Lạp bronte có nghĩa là sấm sét và brontophobia có nghĩa là sợ sấm sét. Mặc dù những người mắc chứng sợ hãi có thể nhận ra sấm sét sẽ không làm tổn thương họ, nhưng họ có thể từ chối ra ngoài trời khi có giông bão. Họ thậm chí có thể trốn trong nhà bằng cách nép mình sau một chiếc ghế dài hoặc chui vào tủ quần áo chờ đợi cơn bão đi qua. Chứng sợ hãi bất thường đối với cả sấm và sét được gọi là chứng sợ hãi thiên thể (astraphobia), một chứng sợ hãi không chỉ xuất hiện ở con người mà còn có thể xuất hiện ở cả các loại động vật.
2.6. Nỗi ám ảnh sợ độ cao – Acrophobia
Chứng sợ độ biểu hiện bằng tình trạng lo âu trầm trọng mỗi khi lên cao. Một người có thể bị mắc ám ảnh sợ độ cao chỉ bằng một vài hành động như đi bộ lên cầu thang hoặc leo lên thang. Đôi khi nỗi sợ hãi lớn đến nỗi một người không thể di chuyển. Chứng sợ độ cao có thể tạo ra một tình huống nguy hiểm cho những người mắc phải căn bệnh này bởi có thể khiến họ mất thăng bằng và ngã xuống dù chỉ là những bậc cầu thang
2.7. Nỗi ám ảnh sợ bay – Aerophobia
Người mắc chứng sợ bay rất sợ mỗi khi phải ngồi máy bay. Nỗi ám ảnh thường phát triển sau khi một người có trải nghiệm đau thương liên quan đến máy bay, chẳng hạn như trải qua sóng gió cực lớn hoặc chứng kiến một hành khách khác bị hoảng loạn. Ngay cả sau khi sự việc bị lãng quên, nỗi sợ hãi vẫn còn và thậm chí có thể bùng phát khi xem phim tai nạn máy bay trên TV. Liệu pháp thôi miên thường được sử dụng để xác định chấn thương ban đầu và điều trị chứng ám ảnh này.
2.8. Chứng sợ tiêm, sợ máu, sợ chấn thương
Có một loạt các ám ảnh về máu, tiêm chích và chấn thương bao gồm chứng sợ máu và chứng sợ trypanophobia (sợ bị tiêm). Một số người có nỗi sợ hãi về chấn thương, và những người khác có nỗi sợ hãi về các thủ thuật y tế xâm lấn. Những ám ảnh này có thể khiến bệnh nhân ngất xỉu.
2.9. Nỗi ám ảnh sợ hãi những điều huyền bí
Triskaidekaphobia là một chứng sợ hãi bất thường về bất cứ điều gì liên quan đến số 13. Nếu ý nghĩ về ma quỷ khiến một người lo lắng quá mức, họ có thể mắc chứng sợ phasmophobia. Và mặc dù thực tế là ma cà rồng không có thật, một số người vẫn khiếp sợ loài dơi. Nỗi ám ảnh của họ được gọi là chứng sợ chiratophobia.
2.10. Nỗi ám ảnh sợ nôn mửa – Emetophobia
Emetophobia là một chứng sợ nôn mửa không tự nhiên và thường bắt đầu sớm trong cuộc sống do một số cơn chấn thương. Ví dụ, ai đó có thể đã chứng kiến một bạn học nôn mửa ở nơi công cộng hoặc chính họ đã làm như vậy. Sự lo lắng có thể được kích hoạt bởi ý nghĩ muốn nôn mửa hoặc nghĩ đến một nơi nào đó chẳng hạn như bệnh viện, nơi thường xảy ra hiện tượng nôn mửa. Cũng như chứng sợ khí sắc, liệu pháp thôi miên thường được sử dụng trong một phần của quá trình điều trị.
Sợ hãi là một cơ chế tự vệ của cơ thể nhưng sợ hãi đến mức ám ảnh là một chứng bệnh cần được điều trị. Giải mẫn cảm, còn được gọi là liệu pháp tiếp xúc, là một quá trình dần dần cho người mắc chứng sợ hãi tiếp xúc với hoàn cảnh giống với những gì họ sợ hãi. Theo thời gian, nỗi sợ hãi sẽ giảm bớt khi người đó xây dựng sự tự tin. Điều này thường đi kèm với liệu pháp trò chuyện để giúp người đó thay đổi cách suy nghĩ và phát triển các kiểu phản ứng mới đối với các tình huống có thể kích hoạt cảm xúc liên quan đến chứng ám ảnh sợ hãi. Một tin tốt dành cho những người đang mang trong mình những nỗi sợ hãi khác nhau là việc điều trị chứng bệnh này thường mang lại những kết quả rất tích cực.
Để đặt lịch khám tại viện, Quý khách vui lòng bấm số HOTLINE hoặc đặt lịch trực tiếp TẠI ĐÂY. Tải và đặt lịch khám tự động trên ứng dụng MyVinmec để quản lý, theo dõi lịch và đặt hẹn mọi lúc mọi nơi ngay trên ứng dụng.
Nguồn tham khảo: webmd.com, msdmanuals.com
