Ai nên tầm soát sàng lọc ung thư lưỡi là câu hỏi nhận được nhiều sự quan tâm. Trong đó, nhóm đối tượng có nguy cơ cao cần được tầm soát sớm để phát hiện và điều trị sớm tránh bệnh tiến triển nặng. Bên cạnh đó, phòng ngừa bệnh cũng là yếu tố then chốt giúp bảo vệ sức khỏe. Vậy đối tượng nào tầm soát sàng lọc ung thư lưỡi và cần áp dụng những biện pháp phòng ngừa nào?
Bài viết này được viết dưới sự hướng dẫn chuyên môn của các bác sĩ thuộc khoa Ung Bướu - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec.
1. Biểu hiện của ung thư lưỡi
Trước khi tìm hiểu ai nên tầm soát sàng lọc ung thư lưỡi, chúng ta cần nhận biết được các dấu hiệu của bệnh. Ở giai đoạn đầu, triệu chứng thường không rõ ràng, mơ hồ và dễ bị bỏ qua. Các dấu hiệu sớm ung thư lưỡi dễ nhầm lẫn với những bệnh lý thông thường, khiến nhiều người chủ quan và không đến bệnh viện để kiểm tra kịp thời.
Chỉ khi bệnh tiến triển nặng, các triệu chứng mới trở nên rõ ràng và nghiêm trọng. Tuy nhiên, một số dấu hiệu có thể xuất hiện ở giai đoạn đầu bao gồm:
- Cảm giác khó chịu ở vùng lưỡi: Có cảm giác giống như có dị vật hoặc xương cá cắm vào lưỡi nhưng thường chỉ thoáng qua.
- Khối gồ trên bề mặt lưỡi: Lưỡi có thể xuất hiện khối gồ với màu sắc thay đổi, niêm mạc trắng, tổn thương rắn chắc, ở dạng xơ hóa hoặc loét nhỏ.
- Hạch ở cổ: Một số trường hợp bệnh nhân có thể phát hiện hạch nổi ở cổ.
Những người nghi ngờ mình mắc ung thư ở lưỡi nên đi khám sàng lọc càng sớm càng tốt. Dù các triệu chứng trên có thể là dấu hiệu của bệnh lý lành tính, việc thăm khám sớm giúp loại trừ nguy cơ ung thư và hỗ trợ quá trình điều trị hiệu quả. Trong trường hợp lành tính, các phương pháp đơn giản như súc miệng bằng dung dịch Chlorhexidine gluconate 0,2%, sử dụng thuốc bôi hoặc uống thuốc kháng viêm thường mang lại hiệu quả.
2. Ai nên tầm soát sàng lọc ung thư lưỡi?
Các đối tượng có nguy cơ cao mắc ung thư lưỡi gồm:
- Người trên 50 tuổi, đặc biệt là nam giới: Đây là nhóm có nguy cơ cao nhất, theo thống kê, nam giới trên 50 tuổi có khả năng mắc bệnh cao hơn cả và cần tầm soát ung thư lưỡi định kỳ ít nhất một lần mỗi năm.
- Người có thói quen không lành mạnh: Những người vệ sinh răng miệng kém, thường xuyên hút thuốc lá, uống nhiều bia rượu, nhai trầu hoặc nhiễm virus HPV đều thuộc nhóm nguy cơ cao.
- Nam giới mắc bệnh lý răng lợi mãn tính: Ngay cả khi không hút thuốc lá, những người này vẫn có nguy cơ gia tăng ung thư lưỡi.
Các nghiên cứu cũng chỉ ra rằng tỷ lệ ung thư lưỡi ở nam giới cao hơn nữ giới, đặc biệt ở những người có thói quen hút thuốc và uống rượu bia.
Đối với người dưới 50 tuổi, mặc dù nguy cơ thấp hơn nhưng nếu có dấu hiệu bất thường hoặc tình trạng sức khỏe đáng lo ngại cũng nên gặp bác sĩ để kiểm tra và điều trị kịp thời.
3. Các phương pháp tầm soát ung thư lưỡi
3.1. Khám lưỡi
Khám lưỡi là một trong những phương pháp phổ biến nhất để tầm soát ung thư lưỡi, giúp phát hiện các dấu hiệu bất thường, bao gồm:
- Xuất hiện điểm phồng trên lưỡi với sự thay đổi màu sắc, niêm mạc trắng, tổn thương dạng vết loét nhỏ hoặc xơ hóa.
- Tổn thương có đặc điểm chắc, rắn, không mềm mại như lưỡi bình thường khi sờ vào.
- Ở giai đoạn cuối, biểu hiện thường là các ổ loét lan rộng, phủ giả mạc, dễ chảy máu, khiến lưỡi hạn chế vận động hoặc không thể di động.
- Các tổn thương sùi loét thường có mủ, máu ở đáy, bờ nham nhở và dễ chảy máu khi có va chạm.
- Một số trường hợp không có dấu hiệu loét nhưng xuất hiện một khối lớn nhô lên dưới niêm mạc, màu tím nhạt, căng nhẵn, bề mặt lớp niêm mạc lỗ rỗ. Khi ấn vào, có thể rỉ ra chất trắng, là sản phẩm của quá trình hoại tử bên dưới.
3.2. Khám hạch
Hạch thường xuất hiện sớm trong ung thư ở lưỡi, với khoảng 50% bệnh nhân có hạch ngay từ đầu. Các hạch thường xuất hiện ở vùng dưới hàm, dưới cằm hoặc cảnh cao. Tỷ lệ di căn hạch vùng dao động từ 15-75%, tùy thuộc vào mức độ xâm lấn của khối u nguyên phát.
3.3. Sinh thiết
Trước khi bắt đầu điều trị, chẩn đoán ung thư lưỡi được xác định bằng phương pháp mô bệnh học thông qua sinh thiết tại vị trí khối u. Để tìm tế bào ác tính tại tổn thương ở lưỡi, bác sĩ có thể áp lam vào vị trí tổn thương. Nếu nghi ngờ di căn hạch, bác sĩ sẽ thực hiện chọc hút hạch bất thường ở cổ bằng kim nhỏ để tìm tế bào ác tính.
3.4. Các phương pháp khác
Ngoài ra, một số phương pháp khác được áp dụng để tầm soát ung thư lưỡi bao gồm:
- Chụp X-quang xương hàm dưới: Giúp đánh giá mức độ tổn thương xâm lấn vào xương.
- Chụp tim phổi: Được thực hiện để kiểm tra khả năng di căn của bệnh đến phổi và tim.
- Chụp CT-Scanner, siêu âm và MRI: Dùng để đánh giá tình trạng xâm lấn ở các mô mềm xung quanh, xương và hạch cổ.
- Xạ hình toàn thân: Giúp phát hiện các di căn xa trong cơ thể.
4. Biện pháp phòng ngừa
Ngoài việc hiểu rõ ai nên tầm soát sàng lọc ung thư lưỡi thì phòng ngừa cũng là điều rất quan trọng. Dưới đây là các biện pháp phòng ngừa:
- Hãy duy trì vệ sinh răng miệng sạch sẽ bằng cách đánh răng ít nhất hai lần mỗi ngày vào buổi sáng và buổi tối.
- Chế độ ăn lành mạnh và lưu ý nên ăn chậm nhai kỹ.
- Không hút thuốc và uống rượu bia.
- Hãy từ bỏ thói quen ngậm tay, cắn móng tay hoặc đưa các đồ vật, vật dụng khác vào miệng.
- Nếu gặp các vấn đề liên quan đến răng miệng, hô hấp hay trào ngược dạ dày thực quản nên điều trị dứt điểm để tránh biến chứng.
- Quan hệ tình dục an toàn.
- Nghỉ ngơi hợp lý và thường xuyên vận động.
- Tiêm phòng vắc xin HPV.
- Khám sức khỏe định kỳ.
Việc giữ gìn vệ sinh răng miệng là một trong những cách hiệu quả để phòng tránh ung thư ở lưỡi. Bên cạnh đó, từ bỏ các thói quen không lành mạnh như hút thuốc lá, hạn chế rượu bia, và bỏ thói quen nhai trầu cũng giúp giảm đáng kể nguy cơ mắc bệnh.
Các dấu hiệu sớm của ung thư lưỡi thường mờ nhạt và dễ bị bỏ qua. Việc phát hiện bệnh ở giai đoạn sớm có vai trò rất quan trọng trong việc nâng cao hiệu quả điều trị. Vì vậy, nếu xuất hiện các triệu chứng bất thường hoặc nghi ngờ bản thân mắc bệnh, hãy đi khám sớm để được chẩn đoán chính xác. Đặc biệt, những người thuộc nhóm nguy cơ cao mắc bệnh cần thường xuyên tầm soát ung thư để phát hiện và điều trị kịp thời.
Để đặt lịch khám tại viện, Quý khách vui lòng bấm số HOTLINE hoặc đặt lịch trực tiếp TẠI ĐÂY. Tải và đặt lịch khám tự động trên ứng dụng MyVinmec để quản lý, theo dõi lịch và đặt hẹn mọi lúc mọi nơi ngay trên ứng dụng.
