Viêm tụy cấp là một tình trạng viêm đột ngột của tuyến tụy thường bùng phát trong thời gian ngắn và gây ra các triệu chứng từ nhẹ đến nặng, thậm chí đe dọa tính mạng. Tuy nhiên, hầu hết bệnh nhân đều có thể hồi phục hoàn toàn nếu được điều trị đúng và kịp thời. Cùng tìm hiểu thông tin chi tiết về căn bệnh này trong bài viết này nhé,
Bài viết này được viết dưới sự hướng dẫn chuyên môn của các Bác sĩ Khoa Khám bệnh & Nội khoa - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Hải Phòng.
1. Triệu chứng của viêm tụy cấp
- Đau bụng: Đau bụng vùng trên rốn kéo dài từ vài giờ đến vài ngày là triệu chứng khởi phát cấp tính ở hầu hết bệnh nhân viêm tụy cấp. Một số trường hợp cơn đau có thể xuất hiện ở góc phần tư phía trên bên phải hoặc bên trái. Trong khi đó, khoảng 50% người bệnh cảm nhận cơn đau lan ra sau lưng. Cơn đau kéo dài từ vài giờ đến vài ngày và có thể thuyên giảm phần nào khi ngồi thẳng hoặc cúi người về phía trước.
- Buồn nôn và nôn: Khoảng 90% người bệnh đều trải qua cảm giác buồn nôn và nôn.
- Khó thở: Do viêm tụy cấp nặng, người bệnh có thể gặp phải tình trạng khó thở gây ra bởi viêm cơ hoành thứ phát, tràn dịch màng phổi hoặc hội chứng suy hô hấp cấp tính.
- Chướng bụng và âm ruột giảm.
- Vàng da: Sỏi mật gây tắc nghẽn hoặc phù đầu tụy khiến người bệnh bị vàng da.
Người bị viêm tụy nặng sẽ gặp phải các triệu chứng như: sốt, thở nhanh, thiếu oxy, hạ huyết áp và các dấu hiệu đặc trưng của Cullen (bầm tím quanh rốn), Gray Turner (bầm tím hai bên mạn sườn).
Bên cạnh đó, một số dấu hiệu gợi ý nguyên nhân viêm tụy. Chẳng hạn, người bị viêm tụy do rượu thường có gan to, còn viêm tụy tăng lipid máu xuất hiện xanthomas.
2. Nguyên nhân gây viêm tụy cấp
- Sỏi mật: Sỏi mật (kể cả sỏi nhỏ) là nguyên nhân phổ biến nhất chiếm 40 đến 70 phần trăm các trường hợp bệnh.
- Rượu: Khoảng 25 đến 35 phần trăm các trường hợp mắc bệnh là viêm tụy cấp.
- Tăng triglyceride máu: Viêm tụy cấp có thể là hậu quả của tình trạng nồng độ triglyceride huyết thanh vượt quá 1000 mg/dL (11 mmol/L). Tăng triglyceride máu có thể chiếm từ 1 đến 14% các trường hợp viêm tụy cấp. Cả rối loạn chuyển hóa lipoprotein tiên phát (di truyền) và thứ phát (mắc phải) đều có liên quan đến viêm tụy do tăng triglyceride máu. Ngoài ra, béo phì, đái tháo đường, suy giáp, mang thai và một số loại thuốc cũng là những yếu tố nguy cơ dẫn đến tăng triglyceride máu.
- Chụp đường mật ngược dòng sau nội soi (ERCP): Trong các nghiên cứu về sinh lý học của Oddi, tỷ lệ viêm tụy cấp xảy ra lên đến 25%. Còn ở những người bệnh thực hiện ERCP để chẩn đoán, con số này vào khoảng 3% và đối với những người điều trị bằng ERCP tỷ lệ này là 5%.
- Nguy cơ di truyền: Những người có nguy cơ di truyền viêm tụy có khả năng biểu hiện qua các đợt viêm tụy cấp tái phát hoặc viêm tụy ở trẻ em mà không rõ nguyên nhân và dần dần tiến triển thành viêm tụy mãn tính. Hầu hết các trường hợp "vô căn" dường như liên quan đến yếu tố di truyền, đặc biệt là ở những người bệnh trẻ tuổi (dưới 35 tuổi).
- Nguyên nhân hiếm gặp khác: Bùn mật, viêm tụy tự miễn, tăng calci máu, các loại virus (Quai bị, coxsackievirus, viêm gan B, cytomegalovirus, varicella-zoster, herpes simplex, virus gây suy giảm miễn dịch ở người (HIV), vi khuẩn (Mycoplasma, Legionella, Leptospira, Salmonella), Nấm (Aspergillus), Ký sinh trùng ( Toxoplasma, Cryptosporidium, Ascaris), bất thường về mặt giải phẫu tụy hoặc đường mật ( u nang đường mật, tụy hình khuyên, tụy divisum...).
- Viêm tụy cấp vô căn: Gần 75% người bệnh đã xác định được nguyên nhân.
3. Biến chứng của bệnh
Cơn đau cấp vùng trên rốn và tình trạng tăng cao của amylase và lipase huyết thanh thường là những dấu hiệu ban đầu của viêm tụy cấp. Mặc dù đa số người bệnh sẽ phục hồi hoàn toàn sau điều trị hỗ trợ mà không gặp phải các biến chứng tại chỗ, toàn thân hoặc suy tạng nhưng một số ít trường hợp lại tiến triển thành hoại tử tuyến tụy và các biến chứng do viêm tụy dẫn đến tỷ lệ tử vong cao.
Hầu hết người bệnh có diễn biến nhẹ và phục hồi sau 3-5 ngày mà không gặp biến chứng hay suy tạng. Ngược lại, khoảng 20% người bệnh lại đối mặt với tình trạng viêm tụy cấp nặng, kèm theo các biến chứng tại chỗ hoặc toàn thân, thậm chí là suy tạng.
- Khoảng 5% là tỷ lệ tử vong chung trong các trường hợp bệnh.
- Viêm tụy cấp gây ra nhiều biến chứng tại chỗ như dịch quanh tụy, giả nang tụy và hoại tử tại chỗ.
- Khoảng 50% người bị viêm tụy cấp hoại tử xuất hiện huyết khối tĩnh mạch lách.
- Tình trạng trầm trọng của bệnh kèm theo (như bệnh động mạch vành hoặc bệnh phổi mãn tính) quyết định biến chứng toàn thân của viêm tụy cấp.
- Suy tạng có khả năng tự khỏi trong vòng 48 giờ ở những người bị viêm tụy nặng vừa phải hoặc kéo dài hơn 48 giờ đối với các trường hợp bệnh nghiêm trọng.
Việc khám sức khỏe định kỳ giúp nhận biết sớm các bệnh lý, từ đó có thể xây dựng kế hoạch điều trị để đạt hiệu quả cao nhất. Hiện tại, Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec cung cấp các gói khám sức khỏe toàn diện, được thiết kế phù hợp với từng độ tuổi, giới tính và nhu cầu cá nhân của khách hàng cùng với mức giá hợp lý, bao gồm:
- Gói khám sức khỏe tổng quát kim cương.
- Gói khám sức khỏe tổng quát Vip.
- Gói khám sức khỏe tổng quát đặc biệt.
- Gói khám sức khỏe tổng quát toàn diện.
- Gói khám sức khỏe tổng quát tiêu chuẩn.
Kết quả khám bệnh sẽ được gửi đến tận nhà cho người bệnh. Khi nhận được kết quả kiểm tra sức khỏe toàn diện, nếu phát hiện bất kỳ bệnh lý nào cần được khám và điều trị chuyên sâu, Quý khách có thể lựa chọn các dịch vụ từ các chuyên khoa khác tại Bệnh viện với chất lượng điều trị và dịch vụ khách hàng vượt trội.
Xem thêm: Hướng dẫn chẩn đoán viêm tụy cấp
Để đặt lịch khám tại viện, Quý khách vui lòng bấm số HOTLINE hoặc đặt lịch trực tiếp TẠI ĐÂY. Tải và đặt lịch khám tự động trên ứng dụng MyVinmec để quản lý, theo dõi lịch và đặt hẹn mọi lúc mọi nơi ngay trên ứng dụng.
