Việc hiểu rõ được mối liên hệ giữa axit uric và bệnh gout có thể giúp người bệnh phòng ngừa gout một cách tốt hơn, khi đây là một loại bệnh viêm khớp đang ngày càng trở nên phổ biến, bệnh xảy ra do sự tích tụ của axit uric trong cơ thể theo thời gian. Cùng tìm hiểu thông tin chi tiết về mối liên quan giữa bệnh gout và axit uric là như thế nào?
Bài viết này được viết dưới sự hướng dẫn chuyên môn của bác sĩ Đào Thị Trang, Khoa Nội tổng hợp, tại Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Times City.
1. Axit uric cụ thể là gì?
Axit uric được hình thành từ quá trình phân hủy purin trong cơ thể. Đây là một chất có mặt trong các loại hải sản, thịt đỏ, đồ uống có cồn, đồ uống có đường hoặc trong chính cơ thể con người.
Purin thường hoà tan trong máu, sau đó được lọc bởi thận rồi bị thải ra bên ngoài theo nước tiểu. Từ đó, cơ thể sẽ duy trì nồng độ axit uric ở mức ổn định. Tuy nhiên, khi axit uric trong máu tăng cao hoặc chức năng thận suy giảm, tình trạng tăng axit uric máu (hyperuricemia) có thể xảy ra.
Tình trạng này sẽ mở ra cơ hội cho các tinh thể tích tụ và lắng đọng ở khớp và các mô xung quanh khớp, qua đó gây ra một số vấn đề về sức khoẻ như sưng, viêm đột ngột, đau nhức và có thể là cả bệnh gout.
2. Hình dạng của các tinh thể do axit uric hình thành
Nồng độ axit uric trong máu quá cao có thể gây ra tình trạng tăng axit uric máu (hyperuricemia), khiến việc hòa tan và đào thải axit uric trở nên khó khăn. Cho đến khi axit uric trong máu vượt ngưỡng nồng độ bình thường, các tinh thể urat bắt đầu xuất hiện và lắng đọng tại khớp.
Những tinh thể này thường có hình dạng sắc nhọn hoặc hình thoi và tích tụ trong khớp, từ đó gây đau đớn và dẫn đến viêm khớp. Ngoài ra tinh thể urate cũng có thể lắng đọng trong thận, từ đó dẫn đến sỏi thận và các vấn đề liên quan.
3. Mối liên hệ giữa axit uric và bệnh gout
Purin khi bị phân huỷ trong cơ thể từ các thực phẩm như thịt đỏ, hải sản hay một số loại rau củ quả sẽ tạo ra axit uric. Axit uric được thận lọc và đào thải qua nước tiểu để duy trì nồng độ ổn định trong máu.
Tuy nhiên, khi lượng axit uric trong cơ thể quá cao hoặc thận không đào thải hiệu quả, các tinh thể urate có thể hình thành và lắng đọng trong khớp.
Bệnh gout là một dạng bệnh viêm khớp xảy ra do phản ứng của cơ thể trước sự kích thích từ các tinh thể urate. Bệnh gây ra những cơn đau đột ngột và dữ dội, thường không có dấu hiệu cảnh báo.
Nếu bị gout mãn tính, bệnh nhân có thể xuất hiện một số cục u cứng và có kích thước nhỏ, xuất hiện ở bàn chân, bàn tay hoặc khuỷu tay và một số khu vực khác. Theo thời gian, những nơi thường tích tụ các tinh thể urate này sẽ xuất hiện tình trạng đau nhức và cứng khớp.
4. Dựa trên mối liên hệ giữa axit uric và bệnh gout, đâu là đối tượng dễ mắc bệnh nhất?
Dù bệnh gout có khả năng xuất hiện ở bất kỳ đối tượng nào, tuy nhiên nam giới lại là những người có nguy cơ mắc bệnh cao hơn. Thế nhưng, phụ nữ sau mãn kinh cũng có nguy cơ mắc bệnh tăng lên.
Những người trưởng thành, đặc biệt từ 30 tuổi trở lên, sẽ có nguy cơ mắc bệnh gout cao hơn, trong khi gout rất hiếm gặp ở trẻ em và thanh thiếu niên.
Những bệnh lý làm tăng khả năng mắc bệnh gout bao gồm:
- Thừa cân hoặc béo phì.
- Suy tim sung huyết.
- Tiểu đường.
- Tăng huyết áp.
- Bệnh thận.
- Ung thư máu.
Các yếu tố khác cũng góp phần tăng nguy cơ mắc bệnh gout như:
- Di truyền.
- Tiêu thụ nhiều protein động vật (thịt đỏ, động vật có vỏ, nội tạng động vật).
- Lạm dụng rượu bia.
- Sử dụng thuốc lợi tiểu.
- Sử dụng thuốc ức chế miễn dịch.
5. Cách phòng ngừa gout dựa trên mối liên hệ giữa axit uric và bệnh gout
Dựa trên các mối liên hệ giữa bệnh gout và axit uric, có thể thấy rằng cách để phòng tránh bệnh gout tốt nhất chính là kiểm soát nồng độ axit uric trong máu. Do đó, bệnh nhân có thể thử áp dụng một số phương pháp như sau:
5.1 Hạn chế thực phẩm hoặc đồ uống chứa nhiều purin
Hạn chế các thực phẩm giàu purin là biện pháp thiết yếu để ngăn ngừa tăng axit uric trong máu và kiểm soát bệnh gout. Purin chính là nguyên nhân gây ra bệnh gout, do đó người bệnh nên tránh các thực phẩm chứa chất này.
Một số thực phẩm chứa nhiều purin mà người bệnh cần tránh hoặc hạn chế bao gồm:
- Thịt đỏ: Thịt bò, heo, cừu.
- Hải sản: Cá hồi, sò điệp, tôm, cua.
- Các loại nội tạng: Gan, thận, lòng, não.
- Một số loại đậu và hạt: Đậu lăng, đậu nành, lạc, hạt hướng dương.
- Một số loại rau: Măng tây, cải bắp, cải xoong.
- Đồ uống có cồn: Bia là đồ uống mà người bệnh nên hạn chế để giảm nguy cơ mắc bệnh gout.
Chính vì thế, bệnh nhân nên tiêu thụ những thực phẩm có chứa ít purin như thịt trắng, cá, sữa, trứng, trái cây, đậu, hạt hoặc rau củ quả (trừ các loại rau củ quả, đậu và hạt vừa được liệt kê).
5.2 Cần uống đủ nước
Mất nước có thể dẫn đến tình trạng tăng axit uric trong máu, từ đó làm tăng nguy cơ tái phát bệnh gout. Việc uống đủ nước mỗi ngày (khoảng 2 lít) là cách đơn giản nhưng hiệu quả để giúp thận loại bỏ axit uric dư thừa, giảm nguy cơ tái phát bệnh gout.
Một số lợi ích khác của việc uống nhiều nước gồm:
- Cải thiện sức khỏe tim mạch.
- Hỗ trợ tiêu hóa.
- Làm đẹp da.
5.3 Tập thể dục thường xuyên và giảm cân
Hoạt động thể chất không chỉ giúp đào thải axit uric mà còn giảm viêm, vốn là một triệu chứng phổ biến của bệnh gout. Những bài tập như đi bộ, bơi lội hoặc đạp xe sẽ giúp cải thiện sức khỏe tổng thể, bao gồm tim mạch, huyết áp và giảm cholesterol.
Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa dịch bệnh Mỹ (CDC) khuyến nghị mọi người nên tập thể dục ít nhất 150 phút mỗi tuần với cường độ vừa phải. Mọi người có thể chia nhỏ thời gian tập luyện thành nhiều đợt mỗi ngày.
5.4 Theo dõi sức khỏe định kỳ
Việc khám sức khỏe định kỳ để theo dõi nồng độ axit uric và các yếu tố nguy cơ liên quan là điều rất cần thiết. Vì vậy, bệnh nhân nên báo ngay cho bác sĩ nếu xuất hiện bất kỳ triệu chứng bất thường nào.
Không chỉ thế, bệnh nhân cũng nên thực hiện một số biện pháp bổ sung để cải thiện sức khỏe của mình, ví dụ như:
- Ngủ đủ giấc.
- Bỏ thuốc lá.
- Duy trì lối sống lành mạnh.
Dựa trên mối liên hệ giữa axit uric và bệnh gout, mọi người có thể thấy, việc kiểm soát tốt nồng độ axit uric của bản thân sẽ giúp chúng ta giảm nguy cơ mắc bệnh gout. Mọi người hãy xây dựng một chế độ ăn khoa học kết hợp uống đủ nước và tập luyện thể dục thường xuyên. Đây chính là chìa khoá để phòng ngừa và kiểm soát bệnh gout một cách hiệu quả nhất.
Để đặt lịch khám tại viện, Quý khách vui lòng bấm số HOTLINE hoặc đặt lịch trực tiếp TẠI ĐÂY. Tải và đặt lịch khám tự động trên ứng dụng MyVinmec để quản lý, theo dõi lịch và đặt hẹn mọi lúc mọi nơi ngay trên ứng dụng.
