“Căng da bụng, chùng da mắt” thường được dùng để hình dung hiện tượng ăn xong buồn ngủ. Một bữa ăn ngon thường không chỉ giúp ngăn ngừa cơn đói mà còn gây ra những cơn buồn ngủ sau khi ăn. Bất cứ khi nào dạ dày căng thì sự buồn ngủ, thiếu tập trung sẽ xuất hiện, đây là hiện tượng bình thường và xảy ra ở hầu hết tất cả mọi người.
1. Tổng quan
Nếu bạn đang đi du lịch, có lịch trình sinh hoạt thất thường, thường xuyên căng thẳng thì việc đột nhiên có những cơn buồn ngủ bất chợt rất dễ xảy ra. Tuy nhiên, một vài sự thay đổi chất trong quy trình tiêu hóa cũng là nguyên nhân quan trọng gây buồn ngủ sau khi ăn.
Cơ chế tiêu hóa của cơ thể
Hai bộ phận tiêu tốn nhiều năng lượng nhất của cơ thể là não bộ và hệ tiêu hóa. Sau khi ăn xong, năng lượng trong cơ thể được đổ dồn xuống hệ tiêu hóa, đồng nghĩa một lượng lớn màu được đẩy xuống dạ dày giúp co bóp và tiêu hóa thức ăn. Điều này dẫn tới lượng máu lên não bộ và các cơ quan khác sẽ bị giảm đi, gây nên hiện tượng ăn xong buồn ngủ.
Cơn buồn ngủ sẽ càng nghiêm trọng nếu khẩu phần ăn có nhiều chất ngọt và tinh bột. Hai thành phần này sẽ kích thích não sản xuất lượng lớn chất dẫn truyền thần kinh là Serotonin gây ra cảm giác buồn ngủ. Ngược lại những người có chế độ ăn nhiều rau và chất béo từ thực phẩm như sữa, dầu oliu có xu hướng ít buồn ngủ sau khi ăn hơn những người ăn nhiều thịt, đồ ăn nhanh và nước ngọt.
2. Các nguyên nhân khác
2.1 Chu kỳ tiêu hóa
Chu kỳ tiêu hóa đóng vai trò quan trọng trong việc chuyển đổi thức ăn thành năng lượng giúp cho cơ thể hoạt động và thực hiện các chức năng sống. Chu kỳ tiêu hóa còn giúp kích hoạt các phản ứng bên trong của cơ thể như:
- Giải phóng hormone Cholecystokinin (CCK), glucagon, amylin tăng cảm giác no, tăng lượng đường trong máu.
- Sản sinh Insulin thúc đẩy quá trình tăng Serotonin và Melatonin phủ sóng toàn não bộ và gây cảm giác buồn ngủ.
2.2 Thói quen ngủ
Việc ngủ đủ giấc và chất lượng giấc ngủ cao cũng ảnh hưởng không nhỏ đến phản ứng của cơ thể sau những bữa ăn. Nếu bạn cảm thấy no và thoải mái sau khi ăn, cơ thể bạn sẽ có xu hướng muốn được nghỉ ngơi.
Ngoài ra, nhiều nghiên cứu cũng cho thấy việc ăn trước khi đi ngủ có thể gây tăng cân. Nguyên nhân vì khi ta ngủ, cơ thể không thể tiêu hóa thức ăn và đốt cháy calo như thường lệ. Về lâu dài việc này có thể gây ảnh hưởng tới sức khỏe và dẫn tới nhiều bệnh lý nghiêm trọng. Tốt nhất là nên tạo thói quen ăn trước khi ngủ từ 2-3 tiếng.
2.3 Điều kiện sức khỏe
Trong một số trường hợp hiếm gặp, cảm giác ăn xong buồn ngủ hay thường xuyên uể oải, kiệt sức cũng có thể là dấu hiệu ngầm cảnh báo các vấn đề sức khỏe. Các bệnh lý tiểu đường, thiếu máu, bệnh Celiac, dị ứng thức ăn và ngưng thở khi ngủ có thể làm cho tình trạng buồn ngủ sau khi ăn tồi tệ hơn. Nếu bạn thường xuyên mệt mỏi hoặc gặp phải các tình trạng trên, bạn nên đến bác sĩ để được tư vấn và tìm ra giải pháp khắc phục.
3. Cách tránh buồn ngủ sau khi ăn no
Một số cách thức giúp giảm mức độ buồn ngủ sau khi ăn:
- Tránh thức ăn giàu protein: Không phải tất cả các loại thức ăn đều tác động lên cơ thể ta cách thức như nhau. Thức ăn giàu chất béo, đường, carbohydrate thường chịu trách nhiệm chính cho những cơn buồn ngủ. Bạn có thể giảm tác động này bằng cách cân bằng giữa các loại rau, chất béo, carbohydrate trong khẩu phần ăn. Việc tuân theo chế độ ăn uống lành mạnh sẽ tạo ra cơn buồn ngủ thấp hơn trong ngày.
- Đi bộ nhẹ nhàng sau khi ăn sẽ giúp tăng quá trình tuần hoàn máu, kích thích hoạt động cơ bắp và giúp cơ thể tỉnh táo hơn. Tập thể dục không chỉ giúp bạn nâng cao sức khỏe mà còn tỉnh táo suốt cả ngày, hạn chế được sự trì trệ, mất tập trung sau bữa ăn. Tập thể dục thường xuyên còn giúp tăng cường năng lượng và giảm mệt mỏi, giúp cung cấp đủ năng lượng cho bạn trong cuộc sống hàng ngày.
- Ăn những bữa nhỏ sẽ giúp cơ thể tỉnh táo hơn sau bữa trưa, nhất là khi bạn đang ở văn phòng.
Nếu bạn cảm thấy mệt mỏi, buồn ngủ sau khi ăn thì đừng quá lo lắng bởi đây chỉ là phản ứng bình thường của cơ thể trước những thay đổi sinh hóa, gây ra bởi quá trình tiêu hóa. Nói chung đây là hiện tượng tự nhiên và xảy ra ở hầu hết tất cả mọi người, hoàn toàn không gây hại đến sức khỏe của bạn.