Loãng xương là một bệnh lý có diễn biến âm thầm nhưng gây ra nhiều ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe. Nếu không được điều trị kịp thời, bệnh có thể dẫn đến tình trạng gãy xương, nứt xương hoặc lún cột sống. Để hiểu rõ hơn về loãng xương là gì cũng như diễn biến và hậu quả ra sao, hãy cùng tìm hiểu qua bài viết dưới đây.
Bài viết này được viết dưới sự hướng dẫn chuyên môn của ThS.BS Lê Dương Tiến - Bác sĩ Nội cơ xương khớp tại khoa Khám bệnh & Nội khoa - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Đà Nẵng.
1. Loãng xương là gì?
Loãng xương là một rối loạn chuyển hóa của bộ xương, đặc trưng bởi sự giảm mật độ và chất lượng xương, làm cho xương trở nên yếu, giòn và dễ gãy, ngay cả khi chỉ gặp phải một cú ngã hoặc va chạm nhẹ. Loãng xương được phân thành hai loại: nguyên phát và thứ phát.
Loãng xương nguyên phát xảy ra do quá trình lão hóa của tạo cốt bào, gây ra sự mất cân bằng giữa quá trình hủy xương và tạo xương. Loại này bao gồm loãng xương do tuổi già và loãng xương sau mãn kinh.
Loãng xương thứ phát liên quan đến một số bệnh mãn tính như đái tháo đường, cường giáp, to đầu chi, các bệnh gan mạn tính, suy dinh dưỡng, sau khi cắt dạ dày, viêm khớp dạng thấp, bệnh lý cột sống hoặc các bệnh di truyền như nhiễm sắc tố sắc. Ngoài ra, việc sử dụng lâu dài một số loại thuốc như corticoid, thuốc lợi tiểu, heparin... cũng có thể gây ra loãng xương thứ phát.
2. Các đối tượng có nguy cơ mắc bệnh cao
Ngoài việc tìm hiểu loãng xương là gì, các nhóm đối tượng thường mắc phải tình trạng này cũng là một vấn đề quan trọng cần được quan tâm. Bệnh lý này thường gặp ở các nhóm đối tượng sau:
- Những người có tiền sử gia đình mắc bệnh loãng xương.
- Yếu tố tuổi tác và giới tính: Tuổi càng cao, mật độ xương càng giảm. Nữ giới có nguy cơ loãng xương cao hơn nam giới; ở nam giới sau 50 tuổi, mật độ xương giảm 0,4% mỗi năm, trong khi ở phụ nữ, từ tuổi 30, mật độ xương giảm 0,75-1% mỗi năm và giảm gấp 3 lần sau khi mãn kinh.
- Những người có vóc dáng nhỏ bé, nhẹ cân, đặc biệt là khi chế độ dinh dưỡng không đủ calci, vitamin D hoặc có thói quen sử dụng rượu, thuốc lá.
- Những người ít vận động, nằm bất động trong thời gian dài.
- Những bệnh nhân mắc một số bệnh lý có nguy cơ gây loãng xương như đái tháo đường, cường giáp, viêm khớp dạng thấp,... hoặc sử dụng các loại thuốc chống đông, thuốc điều trị đái tháo đường, đặc biệt là corticoid, trong thời gian dài.
3. Diễn biến của bệnh loãng xương
Quá trình loãng xương thường diễn ra âm thầm, khó nhận biết triệu chứng loãng xương là gì, khiến người bệnh thường không nhận ra cho đến khi gặp phải các biến chứng như xẹp xương hoặc gãy xương. Những triệu chứng phổ biến của bệnh bao gồm:
- Đau nhức tại các đầu xương, mỏi dọc theo các xương dài, cảm giác đau như bị châm chích toàn thân, đặc biệt là vào ban đêm, với cơn đau tăng dần và không giảm khi nghỉ ngơi.
- Đau quanh cột sống, có thể lan sang một hoặc hai bên mạn sườn; thay đổi tư thế có thể gây đau, co giật cơ, nhưng khi nằm yên sẽ cảm thấy dễ chịu hơn.
- Hình dáng cơ thể thay đổi, lưng bị gù, chiều cao giảm so với khi còn trẻ.
- Cảm giác lạnh, dễ bị chuột rút ở các cơ, ra mồ hôi và cảm giác ớn lạnh.
4. Phương pháp chẩn đoán
- Đo loãng xương hoặc đo mật độ xương (BMD): Kỹ thuật sử dụng tia X năng lượng kép (DXA hoặc DEXA) hoặc chụp CT giúp xác định hàm lượng canxi và các khoáng chất trong xương.
- Xét nghiệm máu và nước tiểu: Kiểm tra lượng nội tiết tố và tìm kiếm nguy cơ gây mất xương như thiếu hụt vitamin hoặc khoáng chất.
5. Hậu quả của loãng xương
Nếu không được điều trị kịp thời hoặc đúng cách thì hậu quả của loãng xương là gì? Loãng xương có thể gây ra những hậu quả nghiêm trọng. Nguy hiểm nhất là tình trạng rạn, nứt hoặc gãy xương. Đối với những bệnh nhân loãng xương nặng, chỉ một va chạm nhẹ cũng có thể gây gãy xương.
Trắc nghiệm: Nguyên nhân gây loãng xương là gì?
Bệnh loãng xương là một trong số các bệnh xương khớp thường gặp hiện nay, và đang có xu hướng gia tăng. Bệnh gặp nhiều ở người cao tuổi, trong đó nữ giới chiếm tỷ lệ cao nhất. Vậy đâu là nguyên nhân gây loãng xương và ai là người dễ bị loãng xương?
Nội dung trắc nghiệm được tham vấn chuyên môn cùng Bác sĩ chuyên khoa II, Phạm Trung Hiếu , chuyên khoa Ngoại chấn thương chỉnh hình , Trung tâm Chấn thương chỉnh hình & Y học thể thao - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Times City
3. Diễn biến âm thầm của bệnh loãng xương
Xương cột sống, xương đùi, xương cẳng tay, cánh tay và cẳng chân là các vị trí chịu lực và tác động nhiều nhất trong cơ thể. Vì vậy, khi bị loãng xương, các loại xương này thường bị ảnh hưởng nhiều nhất. Các vấn đề như gãy cổ xương đùi, gãy cổ tay và gãy khớp háng là những tình trạng thường gặp ở bệnh nhân loãng xương, đặc biệt là ở người cao tuổi.
75% trường hợp gãy cổ xương đùi ở phụ nữ và 25% ở nam giới trên 50 tuổi đều có nguyên nhân từ loãng xương. Gãy xương không chỉ gây biến dạng cơ thể và đau đớn, mà còn dẫn đến mất khả năng vận động, giảm tuổi thọ và gia tăng gánh nặng kinh tế cho gia đình cũng như xã hội.
Ước tính, khi một người bị gãy xương đùi, nguy cơ gãy xương tiếp theo sẽ tăng lên gấp 2,5 lần; 25% bệnh nhân gãy cổ xương đùi sẽ tử vong trong vòng một năm, 60% sẽ bị hạn chế vận động và 40% không thể đi lại, phải sống phụ thuộc vào người khác.
Vậy biến chứng loãng xương là gì? Bệnh nhân sẽ còn có nguy cơ cao mắc các biến chứng tim mạch, hô hấp, viêm phổi,... do phải thường xuyên nhập viện điều trị và bị bất động vì nứt hoặc gãy xương.
Ngoài ra, loãng xương cũng có thể dẫn đến các biến chứng nghiêm trọng khác như gãy lún cột sống, cong xương, cong ống chân, cong vẹo cột sống và giảm chiều cao.
6. Các biện pháp phòng ngừa bệnh loãng xương là gì?
Sau khi hiểu rõ hậu quả của loãng xương là gì thì việc phòng tránh rất cần thiết. Để giảm nguy cơ mắc bệnh loãng xương, mọi người cần duy trì chế độ ăn uống cung cấp đủ canxi và vitamin D. Nhu cầu canxi khác nhau theo từng độ tuổi: trẻ em dưới 15 tuổi cần 600-700 mg/ngày, thanh thiếu niên trên 15 tuổi và người lớn cần 1000mg/ngày và người trên 50 tuổi cần 1200mg/ngày. Canxi có nhiều trong các thực phẩm như tôm, cua, cá, sữa và các sản phẩm từ sữa.
Thường xuyên vận động và tập luyện thể lực ngoài trời giúp xương chắc khỏe, cơ bắp dẻo dai, tăng cường sức mạnh cho các hệ cơ quan như tim mạch và hô hấp. Người cao tuổi cần đặc biệt chú ý phòng ngừa té ngã và nên tập luyện ở mức độ vừa phải, tránh quá sức. Không hút thuốc lá và hạn chế sử dụng rượu bia cũng như các chất kích thích.
Khi xuất hiện các dấu hiệu như đau mỏi ở cột sống, xương khớp, các xương dài, đau cơ bắp, chuột rút thường xuyên hoặc cảm giác ớn lạnh ở các cơ, cần đi khám ngay để phát hiện bệnh sớm và điều trị kịp thời. Tuyệt đối không tự ý mua thuốc giảm đau để sử dụng, vì lạm dụng thuốc corticoid có thể gây ra những hậu quả nghiêm trọng, làm tình trạng loãng xương trở nên nặng hơn và khó kiểm soát.
Loãng xương là một căn bệnh diễn biến âm thầm nhưng để lại những hậu quả nghiêm trọng nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời. Vì thế, mỗi người cần tìm hiểu rõ loãng xương là gì để có thể nhận biết bệnh sớm. Ngoài ra, hãy chú trọng đến chế độ dinh dưỡng, vận động hợp lý và kiểm tra sức khỏe định kỳ để chủ động trong việc bảo vệ bản thân và gia đình trước căn bệnh này.
Để đặt lịch khám tại viện, Quý khách vui lòng bấm số HOTLINE hoặc đặt lịch trực tiếp TẠI ĐÂY. Tải và đặt lịch khám tự động trên ứng dụng MyVinmec để quản lý, theo dõi lịch và đặt hẹn mọi lúc mọi nơi ngay trên ứng dụng.
