Viêm kết mạc mãn tính là tình trạng viêm hoặc nhiễm trùng ở kết mạc kéo dài trên 3-4 tuần, biểu hiện rõ rệt qua các triệu chứng như mắt đỏ, ngứa, chảy nước mắt và mí mắt sưng lên che phủ nhãn cầu. Nếu không được điều trị sớm, bệnh sẽ gây ra nhiều phiền toái ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống, học tập và làm việc. Cùng tìm hiểu trong bài viết này nhé.
Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi Bác sĩ chuyên khoa II Nguyễn Thái Hưng - Khoa Khám bệnh & Nội khoa - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Đà Nẵng. Bác sĩ chuyên khoa II Nguyễn Thái Hưng có kinh nghiệm 13 năm là bác sĩ điều trị bệnh về mắt.
1. Viêm kết mạc mãn tính là gì?
Kết mạc là một lớp màng mỏng, gần như trong suốt bao phủ phía trước củng mạc và bề mặt trong của mi mắt. Chức năng của kết mạc là sản sinh chất nhờn qua các ống giúp bôi trơn mắt, ngăn ngừa dị vật xâm nhập và giảm nguy cơ nhiễm trùng.
Viêm kết mạc xảy ra khi lớp kết mạc bị viêm. Khi tình trạng viêm kéo dài trên 3-4 tuần, đây được xem là viêm kết mạc mạn tính. Bệnh thường xảy ra do nhiễm vi khuẩn, virus hoặc phản ứng dị ứng…
Mặc dù thường gây ra cảm giác khó chịu nhưng bệnh hiếm khi làm ảnh hưởng đến thị lực. Ngoài ra, các phương pháp điều trị cũng có thể giúp giảm bớt sự khó chịu này. Tuy nhiên, vì bệnh có khả năng lây nhiễm nên việc chẩn đoán và điều trị sớm sẽ giúp ngăn ngừa sự lây lan của bệnh.
2. Triệu chứng của viêm kết mạc mãn tính
Các triệu chứng thường gặp của viêm kết mạc bao gồm:
- Mắt bị đỏ ở một hoặc cả hai bên.
- Mắt ngứa ở một hoặc cả hai bên.
- Cảm giác không thoải mái ở một hoặc cả hai mắt.
- Trong khi ngủ, một hoặc cả hai mắt tiết ra rỉ ghèn hoặc chất dịch, tạo thành một lớp mỏng và gây khó khăn khi mở mắt vào sáng hôm sau.
Ngoài ra, đỏ mắt còn là dấu hiệu của một số nguyên nhân nghiêm trọng khác đi kèm với các triệu chứng như đau, cảm giác có vật thể bị kẹt trong mắt, mờ mắt và nhạy cảm với ánh sáng. Nếu gặp phải những triệu chứng này, người bệnh hãy sớm đến cơ sở y để được kiểm tra và điều trị kịp thời, nhằm ngăn ngừa những ảnh hưởng đến thị lực.
Khi bắt đầu cảm thấy triệu chứng đau mắt đỏ, những người đang đeo kính áp tròng cần ngay lập tức ngừng sử dụng kính. Nếu tình trạng không cải thiện trong khoảng thời gian từ 12 đến 24 giờ, người bệnh nên khám bác sĩ nhãn khoa để điều trị, từ đó tránh nguy cơ nhiễm trùng mắt nghiêm trọng hơn do sử dụng kính áp tròng.
3. Phân loại nguyên nhân gây viêm kết mạc mãn tính
- Các chủng virus là nguyên nhân gây bệnh phổ biến và cũng là dạng lây lan nhanh chóng nhất. Trong đa số trường hợp, cả hai mắt đều bị ảnh hưởng. Người mắc bệnh thường cảm thấy như có vật lạ xâm nhập vào mắt, gây ra hiện tượng chảy nước mắt, mủ, đỏ mắt và sưng mí. Thêm vào đó, mắt còn nhạy cảm với ánh sáng hơn và khả năng nhìn bị giảm sút. Dù mắt đỏ, có mủ nhưng giác mạc và đồng tử vẫn giữ nguyên trạng thái bình thường. Ngoài ra, người bệnh còn có khả năng gặp các triệu chứng như đau họng, sốt và đau đầu. Thông thường, nhiễm trùng mắt kéo dài trong khoảng 1-2 tuần và thường sẽ tự khỏi.
- Mặc dù vi khuẩn thường chỉ lây nhiễm một mắt nhưng vẫn có thể xuất hiện ở cả hai. Mắt sẽ tiết ra chất nhầy và mủ. Khi nhiễm trùng vi khuẩn xảy ra ở vùng rìa mí mắt, tình trạng này sẽ dẫn đến viêm kết mạc mãn tính. Khi đó, người bệnh sẽ cảm thấy đau nhức mí mắt kèm theo một ít mủ, mắt trông có vẻ bình thường hoặc hơi đỏ.
- Dị ứng thường gây chảy nước mắt, ngứa và đỏ mắt ở cả hai bên. Ngoài ra, người bệnh cũng có khả năng gặp phải tình trạng ngứa và sổ mũi. Mặc dù nguyên nhân không hoàn toàn rõ ràng, nhưng tình trạng này thường xảy ra ở những người mắc bệnh hen, bệnh chàm hoặc những người có dị ứng kéo dài. Người bệnh thường xuyên cảm thấy ngứa, có mủ đặc quánh, mắt nhạy cảm với ánh sáng, thị lực mờ và có sự thay đổi màu sắc của mắt. Vì vậy, việc điều trị nên thực hiện theo chỉ định của bác sĩ chuyên khoa mắt. Hơn nữa, viêm kết mạc dị ứng mạn tính còn gặp ở cả người lớn và trẻ em do tiếp xúc với các tác nhân gây dị ứng, gây ngứa mắt đột ngột. Lúc này, mí mắt và kết mạc sẽ sưng lên rõ rệt, chảy nhiều nước mắt nhưng không gây đỏ mắt. Thông thường, bệnh sẽ tự khỏi nhanh chóng.
- Viêm kết mạc sơ sinh là một căn bệnh nghiêm trọng tác động đến trẻ sơ sinh. Việc xác định nguyên nhân gây viêm kết mạc ở trẻ sơ sinh rất khó khăn vì các triệu chứng dễ nhầm lẫn với những bệnh khác. Viêm kết mạc có thể do tắc tuyến lệ, nhiễm trùng hoặc phản ứng kích ứng từ việc sử dụng thuốc kháng sinh nhỏ mắt sau khi sinh nhằm phòng ngừa các bệnh lây từ mẹ sang con qua đường sinh dục. Dù người mẹ không có triệu chứng vào thời điểm sinh nhưng vẫn có khả năng mang vi khuẩn hoặc virus lây cho trẻ. Đặc biệt, viêm kết mạc do các bệnh lây qua đường tình dục như lậu và chlamydia thường gây ra hậu quả nghiêm trọng.
- Việc sử dụng kính áp tròng trong thời gian dài hoặc mi mắt nhân tạo sẽ dẫn đến viêm kết mạc nhú gai khổng lồ, dẫn đến tổn thương dạng nhú to ở mi mắt.
4. Yếu tố nguy cơ mắc viêm kết mạc mãn tính
- Bị viêm kết mạc dị ứng tái đi tái lại nhiều lần do thường xuyên tiếp xúc với tác nhân gây dị ứng.
- Tiếp xúc với người bị nhiễm virus hoặc vi khuẩn gây viêm kết mạc.
- Sử dụng kính áp tròng, đặc biệt là loại kính đeo qua đêm.
5. Phòng ngừa viêm kết mạc mãn tính
Để ngăn ngừa bệnh trở thành mãn tính và giảm nguy cơ lây nhiễm cho người khác, việc duy trì vệ sinh tốt là rất quan trọng. Do đó, người bệnh nên thực hiện các biện pháp như:
- Tránh chạm tay vào mắt.
- Rửa tay thường xuyên và sạch sẽ.
- Sử dụng khăn mặt và khăn tắm riêng biệt, thay mới hàng ngày.
- Không dùng chung khăn mặt, khăn tắm với người khác.
- Thường xuyên vệ sinh hoặc thay vỏ gối.
- Tránh sử dụng các sản phẩm mỹ phẩm cho mắt như mascara.
- Không dùng chung mỹ phẩm dành cho mắt hoặc các sản phẩm chăm sóc mắt với người khác.
Để phòng ngừa viêm kết mạc ở trẻ sơ sinh, bác sĩ thường khuyến cáo tra thuốc mỡ tetracyclin 1% hoặc nhỏ mắt dung dịch cloramphenicol 0,4% hoặc argyrol 1% ngay sau khi sinh. Các biện pháp này cần được thực hiện dưới sự chỉ dẫn của bác sĩ chuyên khoa.
Tình trạng nhiễm khuẩn từ âm đạo mẹ trong quá trình sinh (do các bệnh nhiễm khuẩn sinh dục của mẹ) là nguyên nhân chính gây bệnh ở trẻ. Do đó, trước khi mang thai, người mẹ cần tiến hành khám phụ khoa và điều trị triệt để các bệnh viêm nhiễm sinh dục nhằm bảo vệ sức khỏe cho trẻ.
6. Điều trị viêm kết mạc mãn tính
Mục tiêu chính của quá trình điều trị bệnh là giảm bớt các triệu chứng. Các bác sĩ thường khuyến nghị sử dụng nước mắt nhân tạo, làm sạch mí mắt bằng khăn ướt và thực hiện chườm ấm hoặc chườm lạnh nhiều lần mỗi ngày.
Ngoài ra, người bệnh sẽ được bác sĩ khuyên ngừng đeo kính áp tròng cho đến khi bệnh tình được cải thiện. Nếu đang dùng loại kính áp tròng một lần, bác sĩ có thể đề nghị người bệnh không sử dụng kính áp tròng..
Trước khi sử dụng kính áp tròng, người bệnh nên vệ sinh hộp đựng cẩn thận. Nếu có thắc mắc về việc có nên thay thế hoặc loại bỏ các phụ kiện kính áp tròng, chẳng hạn như hộp đựng kính đã sử dụng trong quá trình bị bệnh, người bệnh hãy tham khảo ý kiến bác sĩ.
Thông thường, người bệnh không cần dùng thuốc nhỏ mắt kháng sinh vì viêm kết mạc thường do virus gây ra và thuốc kháng sinh không có tác dụng, thậm chí còn gây hại bằng cách làm giảm hiệu quả trong tương lai hoặc gây phản ứng thuốc. Thay vào đó, virus cần thời gian để tự khỏi kéo dài từ hai đến ba tuần.
Ngoài ra, viêm kết mạc do virus thường xuất hiện ở một mắt, sau đó lan sang mắt còn lại trong vài ngày. Các triệu chứng và dấu hiệu sẽ từ từ trở nên nghiêm trọng hơn. Nếu bác sĩ chẩn đoán bệnh do virus như virus herpes simplex, thuốc kháng virus sẽ là phương pháp điều trị phù hợp.
Điều trị viêm kết mạc dị ứng: Khi các chất gây dị ứng kích thích và dẫn đến viêm kết mạc dị ứng, bác sĩ sẽ chỉ định một số loại thuốc nhỏ mắt khác nhau cho người bệnh. Các loại thuốc này bao gồm thuốc kháng histamine và chất ổn định tế bào mast, giúp kiểm soát phản ứng dị ứng hoặc các loại thuốc chống viêm như steroid, thuốc thông mũi và thuốc chống viêm.
Thuốc nhỏ mắt không cần kê đơn chứa kháng histamine và thuốc chống viêm cũng có thể mang lại hiệu quả. Ngoài ra, việc tránh xa mọi tác nhân gây dị ứng cũng góp phần làm giảm mức độ nghiêm trọng của các triệu chứng viêm kết mạc dị ứng.
7. Lựa chọn cơ sở điều trị viêm kết mạc mãn tính
Trong một số trường hợp, bệnh có thể tự khỏi mà không áp dụng các phương pháp điều trị nào. Tuy nhiên, do tình trạng ô nhiễm không khí hiện nay, đặc biệt là ở các thành phố lớn, khói bụi thường khiến bệnh viêm kết mạc trở nên trầm trọng hơn.
Nếu không được điều trị sớm, bệnh sẽ tiến triển thành viêm kết mạc mãn tính gây ra những triệu chứng dai dẳng và ảnh hưởng đến cuộc sống, công việc, học tập của người bệnh. Do đó, người bệnh nên đến khám tại các cơ sở y tế uy tín để được chẩn đoán và điều trị đúng cách.
Tại Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec, Đơn nguyên Mắt thuộc Khoa Liên Chuyên Khoa Mắt – Tai Mũi Họng – Răng Hàm Mặt có chức năng cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe toàn diện về mắt và thị giác cho trẻ em, người lớn và người cao tuổi. Các dịch vụ bao gồm khám tổng quát, kiểm tra tật khúc xạ, siêu âm chẩn đoán, điều trị bằng laser và phẫu thuật. Bên cạnh đó, Đơn nguyên Mắt cũng tham gia vào việc phối hợp với các khoa lâm sàng khác trong việc điều trị các biến chứng và tổn thương mắt, trong đó có viêm kết mạc mãn tính.
Để đặt lịch khám tại viện, Quý khách vui lòng bấm số HOTLINE hoặc đặt lịch trực tiếp TẠI ĐÂY. Tải và đặt lịch khám tự động trên ứng dụng MyVinmec để quản lý, theo dõi lịch và đặt hẹn mọi lúc mọi nơi ngay trên ứng dụng.
Nguồn tham khảo: Mayoclinic.org và Webmd.com
