Bệnh viêm gân vùng mỏm trâm quay cổ tay hay còn gọi là hội chứng De Quervain là một trong những tình trạng đau xương khớp phổ biến nhất. Vì rất nhiều cấu trúc khác nhau tạo nên vai, nên vùng quay cổ tay dễ bị tổn thương bởi nhiều vấn đề. Bệnh viêm bao gân mỏm trâm quay cổ tay là nguyên nhân thường xuyên gây đau vai.
1. Viêm gân vùng mỏm trâm quay cổ tay (hội chứng De Quervain) là gì?
Gân là các dải mô liên kết nối cơ với xương. 2 trong số các gân chính của ngón cái đi qua một đường hầm (hoặc một loạt các ròng rọc) nằm ở phía ngón cái của cổ tay. Gân được bao phủ bởi một lớp mô mềm mỏng trơn, gọi là màng hoạt dịch. Lớp này cho phép các gân trượt dễ dàng qua một đường hầm dạng sợi được gọi là bao hoạt dịch gân. Khi bao hoạt dịch này bị viêm sưng phồng lên chèn ép lẫn nhau dẫn đến hội chứng viêm gân vùng mỏm trâm quay cổ tay (De Quervain's Tendinosis) hay còn gọi là hội chứng De Quervain.
Viêm gân vùng mỏm trâm quay cổ tay được phát hiện vào năm 1895 bởi một bác sĩ phẫu thuật người Thuỵ Sỹ. De Quervain là một bệnh lý viêm gân và bao gân cơ duỗi ngắn và dạng dài của ngón tay cái. Bạn sẽ bị đau khi xoay cổ tay, nắm hoặc nắm chặt vật gì đó hoặc nắm tay lại.
Gân là cấu trúc giống như sợi dây để gắn cơ với xương. Khi bạn cầm, nắm, nắm chặt, véo hoặc vặn bất cứ thứ gì trong tay, 2 gân ở cổ tay và ngón cái dưới của bạn thường lướt nhẹ nhàng qua đường hầm nhỏ nối chúng với gốc ngón cái. Lặp đi lặp lại một chuyển động cụ thể ngày này qua ngày khác có thể gây kích ứng lớp vỏ bọc xung quanh 2 gân, gây dày và sưng làm hạn chế chuyển động của chúng.
Các yếu tố nguy cơ của viêm gân vùng mỏm trâm quay cổ tay bao gồm:
- Phụ nữ trong độ tuổi từ 30 đến 50, sẽ có nhiều nguy cơ phát triển hội chứng De Quervain cao hơn các nhóm tuổi khác, bao gồm cả trẻ em.
- Phụ nữ đang mang thai và nuôi con nhỏ có nhiều yếu tố nguy cơ của viêm gân vùng mỏm trâm quay cổ tay.
- Chấn thương vùng cổ tay, bàn tay.
- Chăm sóc trẻ: Nâng con lên nhiều lần liên quan đến việc sử dụng ngón tay cái làm đòn bẩy, tình trạng này tiếp diễn lâu dài dẫn đến hội chứng viêm gân vùng mỏm trâm quay cổ tay.
- Công việc hoặc sở thích của bạn liên quan đến chuyển động tay và cổ tay lặp đi lặp lại.
- Ở một số trường hợp có sự kết hợp với bệnh về khớp như: Viêm khớp dạng thấp, thoái hoá khớp....
Triệu chứng bệnh viêm bao gân mỏm trâm quay:
- Người bệnh sẽ bị đau và sưng gần gốc ngón tay cái, đau tăng khi vận động. Mức độ đau dai dẳng liên tục, về đêm đau nhiều hơn. Đau có thể lan lên cẳng tay.
- Khó cử động ngón tay cái và cổ tay khi bạn muốn làm việc gì đó liên quan đến cầm, nắm hoặc véo.
- Bạn gặp khó khăn khi nắm tay, có thể nghe thấy tiếng cót két khi vận động ngón tay cái.
- Khi gân bị viêm cơ thể sờ thấy bao gân phía ngoài mỏm trâm quay dầy lên, khám thấy sưng nóng đỏ, ấn thấy đau.
Nếu để hội chứng De Quervain diễn ra quá lâu mà không được điều trị triệt để thì cơn đau có thể lan rộng ra ngón tay cái, trở lại cẳng tay hoặc cả hai. Cầm, nắm và các cử động khác của ngón tay cái và cổ tay của bạn sẽ càng làm trầm trọng thêm cơn đau.
2. Điều trị viêm gân vùng mỏm trâm quay cổ tay
Để xác định xem bạn có bị viêm gân vùng mỏm trâm quay cổ tay hay không, bác sĩ có thể yêu cầu thực hiện xét nghiệm Finkelstein bằng cách đặt ngón tay cái vào bàn tay, nắm chặt ngón tay lại trên ngón tay cái, sau đó uốn cổ tay về phía ngón út. Nếu bạn bị hội chứng viêm gân De Quervain, xét nghiệm này khá đau, gây đau gân ở bên ngón cái của cổ tay.
Có 2 phương pháp điều trị viêm gân vùng mỏm trâm quay cổ tay, bao gồm:
2.1 Điều trị bảo tồn không phẫu thuật
Điều trị hội chứng De Quervain nhằm mục đích giảm viêm, bảo tồn cử động ở ngón tay cái và ngăn ngừa tái phát.
Nếu bạn bắt đầu điều trị sớm, các triệu chứng sẽ được cải thiện trong vòng 4 đến 6 tuần. Nếu hội chứng De Quervain bắt đầu trong khi mang thai, các triệu chứng có thể kết thúc vào khoảng cuối của thai kỳ hoặc cho con bú.
Điều trị ban đầu:
- Cố định ngón tay cái và cổ tay của bạn bằng nẹp để giúp gân cốt được nghỉ ngơi.
- Tránh các cử động ngón tay cái lặp đi lặp lại càng nhiều càng tốt.
- Chườm đá vào vùng bị viêm.
Việc sử dụng thanh nẹp ngón tay cái đã được chứng minh là có thể hỗ trợ kiểm soát cơn đau. Tuy nhiên, các nghiên cứu đã không chỉ ra nẹp như một công cụ điều trị để giúp giảm đau lâu dài ngoài việc cho phép các khớp nghỉ ngơi ở một vị trí bất động. Nếu có chỉ định dùng nẹp thì nên dùng nẹp ngón cái dựa vào cẳng tay để cố định khớp với cổ tay ở tư thế trung lập, gập khớp cổ tay 30 ° và gập ngón cái 30 ° với khớp liên não ngón cái không bị giãn
Thuốc:
- Để giảm đau và sưng, bác sĩ sẽ cho bạn sử dụng thuốc giảm đau không kê đơn, chẳng hạn như ibuprofen (Advil, Motrin IB, những loại khác) và naproxen (Aleve).
- Bác sĩ cũng có thể đề nghị tiêm thuốc corticosteroid vào bao gân để giảm sưng. Nếu bắt đầu điều trị trong vòng 6 tháng đầu khi có các triệu chứng thì hầu hết mọi người sẽ hồi phục hoàn toàn sau khi tiêm corticosteroid, thường chỉ sau 1 lần tiêm.
Bài tập vật lý trị liệu:
Các bài tập trị liệu được áp dụng khi tình trạng viêm đã bớt, người bệnh cảm thấy đỡ đau hơn. Dưới đây là 10 bài tập vật lý trị liệu cho bệnh viêm gân vùng mỏm trâm quay cổ tay:
Bạn cần chuẩn bị: Bóng nhỏ - Dây chống đàn hồi – Dây cao su – Tạ nhỏ
Bài 1: Nâng ngón tay cái
- Đặt ngửa bàn tay của bạn trên một bề mặt phẳng;
- Gập đầu ngón tay cái của bạn đến gốc của ngón út;
- Di chuyển ngón cái gần vuông góc với ngón trỏ của bàn tay. Bạn sẽ cảm nhận thấy căng cơ ở mặt sau của ngón tay cái và khắp lòng bàn tay;
- Giữ ngón tay cái của bạn dang rộng trong khoảng 6 giây và thả ra;
- Thực hiện liên tục 8 đến 12 lần.
Bài 2: Đối lập – giãn cách
- Đặt ngửa bàn tay của bạn trên một bề mặt phẳng;
- Ấn nhẹ 2 đầu ngón tay cái và ngón út vào nhau, các ngón khác vẫn giữ nguyên. Bạn sẽ cảm thấy căng ở gốc ngón tay cái của mình;
- Giữ nguyên vị trí này trong vòng 6 giây;
- Thực hiện liên tục 10 lần.
Bài 3: Gập ngón tay cái
- Xoè tay như thể sắp bắt tay ai đó, ngón út chạm mặt bàn để cố định;
- Dùng tay còn lại nắm ngón cái uốn cong xuống phần gốc của ngón cái về phía lòng bàn tay. Bạn sẽ cảm thấy căng ở gốc ngón tay cái và mặt trong của cổ tay;
- Giữ nguyên vị trí này trong vòng 15 đến 30 giây;
- Thực hiện liên tục từ 5 đến 10 lần.
Bài 4: Căng Finkelstein
- Xoè tay như thể sắp bắt tay ai đó;
- Gập ngón tay cái vào lòng bàn tay;
- Dùng tay kia kéo nhẹ ngón cái và cổ tay xuống. Bạn sẽ cảm thấy căng ở phía ngón cái của cổ tay;
- Giữ nguyên vị trí này trong vòng 15 đến 30 giây;
- Thực hiện liên tục từ 2 đến 4 lần.
Bài 5: Gập cổ tay với tạ
- Đặt ngửa bàn tay của bạn trên bàn;
- Nắm một quả tạ nhỏ trong tay và nâng cổ tay lên. Bạn sẽ cảm thấy căng ở mu bàn tay;
- Từ từ hạ cổ tay xuống ép sát mặt bàn;
- Thực hiện hai lần, mỗi lần 15 cái.
Bài 6: Mở rộng cổ tay
- Đặt úp bàn tay của bạn trên bàn;
- Nắm một quả tạ nhỏ trong tay, từ từ uốn cong cổ tay đưa quả tạ lên trên, xuống dưới. Bạn sẽ cảm thấy căng ở mu bàn tay và cổ tay;
- Thực hiện hai lần, mỗi lần 15 cái.
Bài 7: Tăng cường độ lệch hướng tâm cổ tay
- Mở rộng cánh tay, lòng bàn tay hướng vào trong, cầm tạ nhỏ, ngón tay cái ở trên. Giữ chắc chắn cánh tây trên bàn;
- Phần cẳng tay giữ vững, từ từ uốn cong cổ tay lên, ngón cái hướng lên trần nhà. Bạn sẽ cảm thấy căng ở gốc ngón tay cái, nơi nó tiếp xúc với cổ tay của bạn;
- Đưa lên, hạ xuống thực hiện hai lần, mỗi lần 15 cái.
Bài 8: Tăng cường độ lệch tâm
- Ngồi trên ghế, hai chân dang rộng;
- Dùng tay đau nắm chặt đầu dây chun;
- Hơi ngả người về trước, khuỷu tay đặt chắc chắn lên đùi, cẳng tay hướng về phần giữa 2 đầu gối;
- Dùng chân đối diện giữ chặt 1 đầu dây chun;
- Tay nắm dây chun, từ từ uốn cong phần cổ tay lên xuống nhẹ nhàng. Bạn sẽ cảm thấy căng ở mu bàn tay và mặt trong của bàn tay;
- Thực hiện liên tục từ 8 đến 12 lần
- Lặp lại với tay kia.
Bài 9: Tăng cường tay nắm
- Sử dụng quả bóng cao su mềm, bóp liên tục trong 5 giây;
- Thực hiện hai lần, mỗi lần 15 lượt.
Bài 10: Lò xo ngón tay
- Vòng dây chun qua các ngón tay. Lựa chọn dây đủ chặt để tập kháng lực;
- Chụm mở ngón tay bạn để kéo căng dây hết mức có thể. Bạn sẽ cảm thấy căng dọc ngón tay cái của mình;
- Thực hiện hai lần, mỗi lần 15 lượt.
2.2 Phẫu thuật viêm gân vùng mỏm trâm quay cổ tay
Nếu trường hợp viêm gân vùng mỏm trâm quay cổ tay của bạn nghiêm trọng hơn thì bác sĩ có thể đề nghị phẫu thuật. Cuộc phẫu thuật sẽ kiểm tra phần bao hoạt dịch xung quanh gân hoặc các gân có liên quan, sau đó mở bao hoạt dịch giúp giải phóng áp lực cho gân.
Bác sĩ phẫu thuật chỉnh hình sẽ tư vấn cho bạn về cách nghỉ ngơi, tăng cường và phục hồi cơ thể sau khi phẫu thuật. Bạn cũng nên tập vật lý trị liệu các bài tập tăng cường sức mạnh mới và giúp bạn điều chỉnh thói quen hàng ngày để ngăn ngừa các vấn đề trong tương lai.
Chỉ tiến hành phẫu thuật khi tất cả các phương pháp nội khoa và vật lý trị liệu điều trị viêm gân vùng mỏm trâm quay cổ tay không có tác dụng.
3. Lưu ý khi điều trị viêm gân vùng mỏm trâm quay cổ tay
- Người bệnh cần loại bỏ các yếu tố nguy cơ, duy trì chế độ ăn uống, sinh hoạt hợp lý, chú ý tư thế lao động đúng.
- Tránh các hoạt động bàn tay, cổ tay lặp đi lặp lại trong thời gian dài, cần xen kẽ thời gian nghỉ ngơi hợp lý.
- Người bệnh cũng cần tập luyện cho gân dẻo dai qua những bài tập cho gân khớp vùng cổ tay.
- Không nên xoa bóp thuốc rượu, dầu nóng vì dễ làm tình trạng viêm nặng thêm. Không nên nắn bẻ khớp vì sẽ làm tổn thương thêm gân khớp.
- Ngoài ra, người bệnh nên có chế độ ăn đầy đủ vitamin, đặc biệt ở phụ nữ khi mang thai hay sau khi sinh. Người lớn tuổi nên bổ sung thêm calci, dùng sữa và các sản phẩm của sữa (sữa chua, phomat...).
Để đặt lịch khám tại viện, Quý khách vui lòng bấm số HOTLINE hoặc đặt lịch trực tiếp TẠI ĐÂY. Tải và đặt lịch khám tự động trên ứng dụng MyVinmec để quản lý, theo dõi lịch và đặt hẹn mọi lúc mọi nơi ngay trên ứng dụng.
Tham khảo nguồn: orthoinfo.aaos.org, healthline.com, healthjade.net
