Bệnh trào ngược thanh quản hầu (LPRD) là tình trạng viêm ở niêm mạc thanh quản hầu và đường hô hấp tiêu hóa trên do trào ngược các chất chứa trong dạ dày ra ngoài thực quản.
Bài viết được viết bởi ThS. BS Mai Viễn Phương - Trưởng đơn nguyên Nội soi tiêu hóa - Khoa Khám bệnh & Nội khoa - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Central Park.
Trào ngược này là do tình trạng trào ngược dịch dạ dày vào hầu và thanh quản, gây tổn thương trực tiếp đến mô niêm mạc. Trong điều kiện sinh lý, cơ thể có cơ chế chống trào ngược, bao gồm cơ thắt thực quản trên (UES), cơ thắt thực quản dưới, chân cơ hoành, nhu động thực quản liên quan đến nuốt, khả năng kháng axit và khả năng thanh thải của niêm mạc thực quản. Cơ chế chống trào ngược ngăn không cho dịch dạ dày trào ngược vào hầu và gây tổn thương trực tiếp đến mô niêm mạc hầu.
Điều trị không phẫu thuật
Thiết bị tạo áp lực bên ngoài UES là phương pháp điều trị mới cho LPRD. Dây đeo chống trào ngược (Somna Therapeutics, Germantown, WI, Hoa Kỳ) đã nhận được sự chấp thuận của Cục Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Hoa Kỳ. Người ta đã báo cáo rằng những bệnh nhân có các triệu chứng trào ngược điển hình và các triệu chứng trên thực quản có phản ứng thực quản và UES bị suy yếu, bắt chước trào ngược và do đó có nguy cơ trào ngược thực quản-họng cao hơn. Sau khi đeo thiết bị nén UES bên ngoài vào ban đêm trong 2–4 tuần, điểm RSI đã cải thiện đáng kể.
Liệu pháp ngôn ngữ
Ngoài thuốc, liệu pháp ngôn ngữ đã được chứng minh là có hiệu quả và được khuyến nghị bởi các hướng dẫn CHEST. Việc điều trị được thực hiện thông qua việc rèn luyện giọng nói và thở. Trong một nghiên cứu, người ta thấy rằng so với nhóm đối chứng, những bệnh nhân được điều trị bằng PPI trong 6 tháng và 3-5 buổi trị liệu thở và sau khi điều trị bằng liệu pháp ngôn ngữ và hướng dẫn về lối sống lành mạnh như thư giãn, tập thể dục, chế độ ăn uống và quản lý căng thẳng, bệnh nhân cho thấy sự cải thiện đáng kể về hô hấp đường hô hấp trên và ho. Kết quả cho thấy liệu pháp ngôn ngữ có khả năng cải thiện các triệu chứng dị ứng thanh quản ở những bệnh nhân bị ho mãn tính. Người ta thấy rằng 100% bệnh nhân đều cải thiện các triệu chứng ho của họ. Vẫn cần có thêm nhiều nghiên cứu trong lĩnh vực này trong tương lai.
Liệu pháp hành vi
Trong liệu pháp hành vi nhận thức, các bác sĩ tâm thần sử dụng một loạt các liệu pháp hành vi, bao gồm quản lý căng thẳng, tái tạo nhận thức, chiến lược đối phó, giải quyết vấn đề và quản lý lo âu, để cải thiện các triệu chứng ở cổ họng của bệnh nhân, đã được chứng minh là một lựa chọn điều trị an toàn và hiệu quả. Có báo cáo rằng liệu pháp thôi miên đã được sử dụng để điều trị cho những bệnh nhân bị các triệu chứng dị ứng thanh quản và cảm giác có dị vật ở hầu. Những bệnh nhân này đã giảm đáng kể mức độ nghiêm trọng và các triệu chứng khó chịu ở cổ họng sau liệu pháp thở thư giãn, bao gồm điều chỉnh nhịp thở và thư giãn cơ, và liệu pháp thư giãn hỗ trợ thôi miên hướng đến thực quản.
Trong một nghiên cứu khác, chín bệnh nhân bị ợ nóng chức năng được thôi miên hướng đến thực quản bảy lần một tuần đã có những cải thiện đáng kể về các triệu chứng ợ nóng, lo âu nội tạng và chất lượng cuộc sống. Trong một nghiên cứu gần đây, người ta thấy rằng, dựa trên các bằng chứng hiện có, liệu pháp thôi miên cho những bệnh nhân bị khó nuốt, cảm giác có dị vật, khó tiêu và ợ nóng chức năng đã được nghiên cứu toàn diện ở những bệnh nhân mắc bệnh đường ruột như một hình thức liệu pháp hành vi nhận thức (CBT). Cần có nghiên cứu trong tương lai về liệu pháp hành vi cho tình trạng quá mẫn cảm thanh quản và rối loạn chức năng thanh quản.
Triển vọng cho tương lai
Đối với trào ngược thanh quản hầu do các chất trào ngược khác nhau, xét nghiệm MII-pH 24 giờ, xét nghiệm pepsin nước bọt và axit mật thường được thực hiện trên lâm sàng. Một mặt, nó có thể xác định nguyên nhân gây bệnh, mặt khác, nó có thể xác định nguyên nhân gây bệnh, ghi lại hiệu quả điều trị của thuốc và sau đó cung cấp phác đồ điều trị tốt nhất cho bệnh nhân.
Đối với những bệnh nhân bị trào ngược thanh quản kháng trị, cần đánh giá đa chuyên khoa kết hợp với bác sĩ tai mũi họng và bác sĩ tiêu hóa. Hiệu quả của PPI ở một số bệnh nhân không đạt yêu cầu, cho thấy cơ chế bệnh sinh của các thành phần không có tính axit trong tổn thương niêm mạc họng cần được nghiên cứu thêm. Hơn nữa, độ tin cậy của các dấu ấn sinh học như pepsin và axit mật để chẩn đoán và tiên lượng trào ngược thanh quản cần được đánh giá thêm. Đồng thời, cần có nhiều nghiên cứu triển vọng lâm sàng hơn để đánh giá việc lựa chọn phương pháp điều trị phẫu thuật nội soi và chỉ định để cung cấp các chiến lược điều trị hiệu quả hơn cho bệnh nhân.
Tài liệu tham khảo
1. Ford CN. Evaluation and management of laryngopharyngeal reflux. JAMA. 2005;294:1534-1540.
2. Hamilton NJI, Wilcock J, Hannan SA. A lump in the throat: laryngopharyngeal reflux. BMJ. 2020;371:m4091.
3. Cui N, Dai T, Liu Y, Wang YY, Lin JY, Zheng QF, Zhu DD, Zhu XW. Laryngopharyngeal reflux disease: Updated examination of mechanisms, pathophysiology, treatment, and association with gastroesophageal reflux disease. World J Gastroenterol 2024; 30(16): 2209-2219
