Ngăn ngừa bùng phát các đợt viêm khớp dạng thấp cấp tính được cho là dễ dàng hơn nhiều so với việc điều trị bệnh này. Để làm được, bạn cần nhận ra các dấu hiệu cho thấy một cơn đau khớp cấp tính sắp xảy ra và thực hiện các hành động để đợt bùng phát này không làm gián đoạn cuộc sống của bạn.
1. Nhận biết sớm viêm khớp dạng thấp cấp tính
Các triệu chứng viêm khớp dạng thấp thường đến và đi một cách bất chợt. Có thể hôm nay bạn cảm thấy các khớp đã ổn, ngày mai lại xuất hiện tình trạng sưng và đau khiến bạn thức đêm. Các giai đoạn bùng phát triệu chứng trầm trọng được gọi là đợt viêm khớp dạng thấp cấp tính, có thể gây đau, cứng và mệt mỏi gia tăng trong nhiều ngày hoặc thậm chí vài tuần. Để phòng ngừa các đợt bùng phát viêm khớp nặng, bạn cần nhận thức được căn bệnh này đã ảnh hưởng đến cơ thể của mình như thế nào. Bởi vì mỗi người sẽ trải qua những đợt bùng phát với các dấu hiệu không giống nhau, bạn cần ghi lại quá trình bùng phát đợt cấp của mình để có thể dựa vào đó và sớm nhận ra các dấu hiệu sau này.
Hầu hết những người bị viêm khớp dạng thấp trong một thời gian dài đều biết các cơn bùng phát cấp tính của họ sắp bắt đầu khi tình trạng cứng khớp vào buổi sáng tăng lên. Nghĩa là bạn thức dậy vào buổi sáng với cảm giác như các khớp bị cứng hơn bình thường, bạn mất nhiều thời gian hơn (trên 30 phút) để thả lỏng khớp và có thể di chuyển bình thường. Nếu cơn bùng phát nặng, tình trạng cứng khớp buổi sáng có thể kéo dài cả ngày.
Ngoài cứng khớp vào buổi sáng, bạn cũng có thể gặp một số hoặc tất cả các triệu chứng sau:
- Đau đớn khắp cơ thể;
- Viêm và sưng tấy khớp tay, chân cũng như các khớp lớn;
- Cực kỳ mệt mỏi, chóng mặt và buồn ngủ;
- Đau khớp;
- Khô da hoặc mắt;
- Sốt và các triệu chứng giống cảm cúm.
Những triệu chứng trên khiến bạn khó hoạt động bình thường và có thể ảnh hưởng đến tâm trạng, giấc ngủ cũng như khả năng thực hiện các công việc hàng ngày. Các triệu chứng sẽ trầm trọng hơn cho đến khi đạt đến đỉnh điểm đau khớp cấp tính. Khi cơn bùng phát viêm khớp nặng kết thúc, các triệu chứng này cũng sẽ giảm bớt và rồi biến mất dần.
2. Nguyên nhân của đợt viêm khớp dạng thấp cấp tính
Các đợt bùng phát vừa có thể đoán trước được, vừa không thể lường trước. Nếu đoán trước được thì tình trạng này bị kích hoạt do một hoặc nhiều tác nhân. Những trường hợp không thể đoán trước thường không có nguyên nhân rõ ràng, nên cũng khó ngăn ngừa và điều trị hơn.
Các đợt bùng phát có thể đoán trước thường là kết quả của một số yếu tố kích hoạt cụ thể, chẳng hạn như:
- Căng thẳng về cảm xúc hoặc thể chất
Mặc dù các nhà nghiên cứu không rõ lý do tại sao, nhưng căng thẳng thực sự làm bùng phát đau khớp cấp tính. Nguyên nhân có thể là do căng thẳng dẫn đến sản xuất quá mức các cytokine gây viêm. Nghiên cứu vào năm 2017 đã phát hiện ra rằng căng thẳng tâm lý và trạng thái tâm trạng là những tác nhân độc lập gây bùng phát viêm khớp nặng. Điều này cũng giải thích tại sao một số người kháng điều trị và dễ gặp đợt viêm khớp dạng thấp cấp tính khó lường.
- Mắc một số bệnh lý
Các loại bệnh lý ảnh hưởng đến hệ miễn dịch của bạn - đặc biệt là nhiễm virus, có thể dẫn đến viêm khớp dạng thấp cấp tính. Một số loại thuốc được sử dụng để điều trị loại viêm khớp mãn tính này cũng khiến bạn dễ bị nhiễm bệnh hơn, chẳng hạn như corticosteroid và thuốc sinh học.
- Làm việc quá sức gây viêm khớp dạng thấp cấp tính
Khi người bệnh cảm thấy khỏe lại, họ có xu hướng làm việc quá sức dẫn đến kết quả là các triệu chứng lại bùng phát dữ dội.
- Chế độ ăn uống không hợp lý
Không có bằng chứng cụ thể cho thấy một số loại thực phẩm nhất định gây ra đợt viêm khớp dạng thấp cấp tính. Tuy nhiên, nhiều người bệnh đã báo cáo rằng một số loại thực phẩm - bao gồm thịt đỏ, carbohydrate tinh chế, đường, rượu và cafein - đã khiến các triệu chứng trở nên tồi tệ hơn. Ngược lại, một số loại thực phẩm có thể giúp kiểm soát tình trạng viêm, bao gồm trái cây và rau quả, ngũ cốc nguyên hạt và chất béo lành mạnh.
- Thời tiết khiến các khớp bị tổn thương
Mặc dù các nhà nghiên cứu không đồng ý, nhiều người bệnh viêm khớp mãn tính cho biết sự thay đổi áp suất và độ ẩm làm trầm trọng thêm các triệu chứng của họ. Các khớp của họ bị tổn thương nhiều hơn khi nhiệt độ quá lạnh và quá nóng. Có rất ít bằng chứng ủng hộ quan điểm rằng khí hậu lạnh làm trầm trọng thêm các triệu chứng viêm khớp. Tuy nhiên, một số nghiên cứu đã chỉ ra rằng tình trạng đau và cứng khớp sẽ trở nên tồi tệ hơn khi thời tiết lạnh và ẩm ướt.
- Giấc ngủ kém
Thiếu ngủ có thể làm cho các triệu chứng viêm khớp mãn tính tồi tệ hơn và dẫn đến bùng phát đợt cấp. Theo Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh CDC, người lớn nên cố gắng ngủ tối thiểu 7 giờ mỗi đêm.
Biết được tác nhân nào ảnh hưởng đến bạn có thể giúp bạn tránh đợt viêm khớp dạng thấp cấp tính hoặc giảm mức độ nghiêm trọng của các cơn bùng phát có thể dự đoán trước.
3. Cách đối phó với đợt cấp viêm khớp dạng thấp
Không có thuốc ngăn ngừa bùng phát đợt viêm khớp dạng thấp cấp tính, nhưng bạn có thể làm một số điều sau đây để giảm các triệu chứng và tránh bệnh trầm trọng thêm:
- Nghỉ ngơi: Nếu bạn cảm thấy mình không thể hoàn thành bất cứ việc gì, thì đừng cố gượng ép bản thân. Nghỉ ngơi là rất quan trọng và cũng là cách tốt nhất để kiểm soát và vượt qua đợt viêm khớp dạng thấp cấp tính.
- Kiểm soát căng thẳng: Căng thẳng có thể gây bùng phát đau khớp cấp tính và ngược lại, viêm khớp nặng có thể khiến bạn căng thẳng. Nếu đang ở trong tình trạng khó chịu này, hãy thử các kỹ thuật giảm căng thẳng như hít thở sâu và thiền để hỗ trợ xử lý các tác động cảm xúc của đợt cấp.
- Đánh lạc hướng bản thân: Nghe nhạc, xem một chương trình truyền hình yêu thích hoặc lướt mạng,... tất cả đều là những cách tốt để giúp bạn không còn tập trung vào cơn đau.
- Thử nhiệt nóng và lạnh: Chườm đá, ngâm bồn tắm nước ấm hoặc tắm vòi sen, đệm sưởi, chăn điện,... là cách hiệu quả để kiểm soát cơn đau và giúp thư giãn trong thời gian bùng phát viêm khớp nặng.
- Hoạt động nhẹ nhàng: Nếu bạn có thể di chuyển các khớp, hãy vận động nhẹ để cảm thấy tốt hơn về thể chất và tinh thần. Hỏi bác sĩ về việc các bài tập phù hợp, chẳng hạn như yoga hoặc thái cực quyền.
- Uống thuốc giảm đau không kê đơn (OTC): Thuốc giảm đau không kê đơn - bao gồm Acetaminophen, Ibuprofen hoặc Naproxen sodium, có thể làm dịu cơn đau khớp cấp tính. Đừng quên hỏi ý kiến bác sĩ về tính an toàn khi dùng những loại thuốc này, vì chúng có thể tương tác tiêu cực với các phương pháp điều trị theo toa. Thuốc giảm đau tại chỗ có chứa salicylat, capsaicin, tinh dầu bạc hà,... cũng có thể hữu ích.
Bạn không cần phải chịu đựng trong im lặng khi các đợt bùng phát viêm khớp dạng thấp cấp tính, đặc biệt nếu tình trạng này xảy ra thường xuyên. Trường hợp các triệu chứng nhẹ và biến mất nhanh chóng, bạn có thể không cần liên hệ với bác sĩ. Tuy nhiên, nếu cơn bùng phát của bạn quá khó chịu, hãy đến bệnh viện kiểm tra để kiểm soát triệu chứng và những tác nhân tiềm ẩn.
Để đặt lịch khám tại viện, Quý khách vui lòng bấm số HOTLINE hoặc đặt lịch trực tiếp TẠI ĐÂY. Tải và đặt lịch khám tự động trên ứng dụng MyVinmec để quản lý, theo dõi lịch và đặt hẹn mọi lúc mọi nơi ngay trên ứng dụng.
Nguồn tham khảo: verywellhealth.com, healthline.com
