Cổ cứng đờ vì đau mỏi vai gáy: Cảnh giác các biến chứng

Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi Thạc sĩ, Bác sĩ CKI Nguyễn Thị Thanh Bình - Khoa Ngoại tổng hợp - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Đà Nẵng

Đau mỏi vai gáy là tình trạng rối loạn cơ xương rất phổ biến. Có rất nhiều nguyên nhân gây nên đau mỏi vai gáy, trong đó do các bệnh lý tại vùng đốt sống cổ như thoái hóa đốt sống cổ, thoát vị đĩa đệm, gai cột sống,... Nếu không được chữa kịp thời sẽ để lại nhiều di chứng nặng nề.

1. Đau mỏi vai gáy

Hiện tượng đau mỏi vai gáy là tình trạng cơ ở vùng vai gáy bị co cứng gây đau, kèm theo đó là hạn chế vận động của cổ, dẫn tới cổ cứng đờ. Dấu hiệu đau mỏi vai gáy có thể xuất hiện vào buổi sáng khi thức dậy, có thể xuất hiện sau một cử động đầu cổ đột ngột sai lệch hoặc sau một hoạt động mạnh quá sức vùng cổ cánh tay, cơn đau có thể xuất hiện sau một chấn thương, tai nạn lao động, giao thông hoặc ngã do tai nạn sinh hoạt

Cơn đau có thể dữ dội đột ngột ngay từ đầu hoặc đau nhẹ âm ỉ tăng dần. Đôi khi đau cổ vai gáy có thể lan xuống cột sống lưng, lan lên đầu hoặc lan xuống cánh tay, cẳng tay và bàn tay (gọi là hội chứng cổ vai tay) do có sự chèn ép rễ thần kinh vùng vai tay. Lúc đầu, bạn chỉ cảm thấy đau mỏi nhẹ, hạn chế vận động vùng cổ và vùng đầu, khi quay đầu không cảm thấy thoải mái hoặc chỉ nghiêng sang phải hoặc sang trái mà không quay lại được phía sau. Cơn đau có thể tăng nhiều ban ngày khi hoạt động và giảm đau khi nghỉ ngơi, ngược lại, bạn có thể thấy đau tăng lên về đêm làm bạn tỉnh giấc, khó ngủ. Lâu ngày nếu không được điều trị sẽ dẫn tới cổ bị cứng đờ, ảnh hưởng đáng kể đến các hoạt động của cơ thể.

2. Các nguyên nhân gây đau mỏi vai gáy

2.1 Các nguyên nhân cơ học thường gặp

• Giảm độ cong tự nhiên của cột sống hay ưỡn quá mức cột sống cổ
• Chế độ sinh hoạt thiếu khoa học, sai tư thế của đầu cổ: Các tư thế như ngồi, đứng, hay nằm ngủ không đúng tư thế lặp đi lặp lại nhiều lần, hoặc dùng máy tính quá lâu và dùng điện thoại nhiều giờ liền có thể gây đau mỏi sau gáy.
• Lao động nặng nhọc quá sức: Triệu chứng đau mỏi vai gáy chủ yếu xảy ra ở nhóm đối tượng lao động phổ thông, làm việc chân tay, thường xuyên khuân vác vật nặng hoặc làm việc quá sức.
• Tập luyện thể dục thể thao quá sức với cường độ mạnh, không hợp lý khiến cho phần mềm vùng vai gáy bị kéo giãn quá mức trong thời gian dài.
• Chấn thương: Các chấn thương do tai nạn, va chạm mạnh và tác động trực tiếp đến vùng cổ vai gáy cũng có thể là nguyên nhân gây ra đau mỏi vai gáy.

2.2 Các nguyên nhân do các bệnh lý về xương, khớp, đĩa đệm cột sống:

Thường gặp ở người lớn tuối, đau mỏi cổ gáy do thoái hóa đốt sống cổ, viêm đốt sống cổ, thoát vị đĩa đệm, viêm khớp dạng thấp,...

3. Các biến chứng thường gặp

Rối loạn tiền đình thiếu máu nuôi dưỡng não: Thường do bệnh lý thoái hóa đốt sống cổ gây nên tình trạng rối loạn tuần hoàn máu não. Mạch máu lên não bị chèn ép, do đó không cung cấp đủ oxy và chất dinh dưỡng tới não. Biểu hiện là bệnh nhân hay bị đau đầu, chóng mặt, xa xẩm mặt mày, kém tập trung, mệt mỏi, suy giảm trí nhớ... Đây là một trong những biến chứng rất thường gặp ở các bệnh nhân đau mỏi vai gáy đặc biệt ở người trên 50 tuổi.

Hẹp ống sống, chèn ép tủy sống vùng cổ: Các tổn thương cột sống cổ ở mức độ nặng có thể gây ra hẹp ống sống cổ hoặc chèn ép tủy sống vùng cổ. Tuy hiếm gặp nhưng nếu xảy ra có thể để lại tai biến nặng nề cho bệnh nhân ví dụ như: rối loạn cảm giác ở tay chân, rối loạn thần kinh thực vật, rối loạn dáng đi, teo yếu cơ tay thậm chí là liệt nửa người hoặc tứ chi.

Tổn thương đám rối thần kinh cánh tay: Các bệnh lý như thoát vị đĩa đệm cột sống cổ, viêm đốt sống cổ, hay chấn thương vùng vai... có thể dẫn tới đám rối thần kinh cánh tay bị tổn thương. Xuất hiện những triệu chứng tương ứng với chi phối thần kinh của nó. Các biểu hiện hay gặp nhất là tê bì mất cảm giác từng vùng của tay, hoặc teo cơ, yếu cơ, giảm vận động, hoặc liệt vận động cánh tay, cẳng tay, bàn tay và cuối cùng là ngón tay.

Đau rễ thần kinh: Do rễ thần kinh tại các đốt sống cổ bị chèn ép. Do đó gây ra những cơn đau nhói dữ dội, hoặc bỏng rát, tê tái, nhức nhối tại các vùng cổ, vai gáy, lưng, cổ, cánh tay và đầu.

Các biến chứng khác: Đau mỏi vai gáy có thể kéo dài nhiều ngày, thậm chí là trong nhiều tháng. Đau mỏi vai gáy làm bệnh nhân cảm thấy khó chịu không ngủ được, cơ thể luôn trong tình trạng mệt mỏi dẫn tới suy sụp. Hậu quả sau đó là phát sinh những bệnh không mong muốn kèm theo ví dụ như: tăng huyết áp, mất ngủ, suy nhược cơ thể, trầm cảm,... Ngoài ra, đau mỏi vai gáy sẽ làm giảm năng suất lao động, và giảm chất lượng cuộc sống. Dẫn tới tâm lý căng thẳng mệt mỏi, ảnh hưởng tới công việc và kinh tế gia đình.

Ở trẻ em hoặc những người trẻ tuổi, đau mỏi vai gáy có thể báo hiệu bệnh lý nguy hiểm là u hố sau. Bệnh u hố sau là u vùng tiểu não, góc cầu tiểu não, u não thất 4 và u thân não. U hố sau có những biểu hiện là cơn nhức đầu dữ dội. Cơn đau nhức lan từ vùng chẩm phía sau đầu rồi lan dần xuống gáy khiến người bệnh có cảm giác cứng gáy, cổ cứng đờ, sái cổ hoặc cổ ưỡn ngược ra sau, đi đứng loạng choạng không vững, rối loạn nói như nói chậm, khó nói, chữ viết xấu...

Những người cao tuổi đau mỏi vai gáy khiến bệnh nhân không thể vận động được bình thường. Các vận động chức năng của cổ, và vai hoặc cánh tay không được linh hoạt, trở lên khó khăn hơn. Việc cầm nắm không chắc hay không có cảm giác có thể dễ làm rơi vỡ đồ vật. Gây ảnh hưởng tới những sinh hoạt bình thường của người bệnh. Thậm chí phải cần có người giúp đỡ, và trở thành gánh nặng cho gia đình. Từ đó gây ra sang chấn tâm lý cho người bệnh.

Biến chứng do quá trình điều trị đau mỏi vai gáy không đúng cách gây ra: Có rất nhiều biện pháp dân gian truyền miệng để sử dụng điều trị đau mỏi vai gáy. Tuy nhiên, những biện pháp đó không mang lại hiệu quả cho người bệnh mà còn có thể gây ra các biến chứng đi kèm ví dụ như:

• Châm cứu điều trị đau mỏi vai gáy không vô khuẩn, không đúng kĩ thuật dẫn tới nhiễm trùng, chảy máu, và tổn thương các dây thần kinh...
• Giác hơi điều trị hội chứng đau mỏi vai gáy gây bỏng, tổn thương phồng rộp da và các tổ chức dưới da, gây loét chảy dịch và nhiễm trùng.
• Lạm dụng thuốc giảm đau chống viêm dẫn tới tăng men gan, tổn thương gan, viêm loét dạ dày, chảy máu dạ dày...
• Dùng corticoid kéo dài gây nên loãng xương, tăng huyết áp, đái tháo đường, hội chứng Cushing do thuốc...
• Dùng thuốc nam thuốc bắc không rõ nguồn gốc gây ra dị ứng thuốc, ngộ độc thuốc, thậm chí là suy gan, suy thận... nguy hiểm tới tính mạng.

4. Phòng ngừa các biến chứng của đau mỏi vai gáy

Để phòng ngừa các biến chứng của đau mỏi vai gáy gây nên, chúng ta cần:

• Tránh các tư thế sai trong lao động, làm việc, học tập và các sinh hoạt hàng ngày
• Tăng cường luyện tập thể dục thể thao mỗi ngày với các bài tập phù hợp.
• Trong chế độ ăn cần bổ sung canxi, kali, và các vitamin như B, C, E... để giúp hệ xương khớp cũng như cơ thể trở nên khỏe mạnh hơn.
• Giữ ấm cơ thể, tránh để bị nhiễm lạnh đột ngột.
• Trong trường hợp cấp tính không xoa bóp, bấm huyệt hay tập vận động mạnh
• Không nên xoay cổ, hay vặn cổ hoặc xoay lưng mạnh đột ngột

Cổ cứng đờ vì đau mỏi vai gáy là biểu hiện của nhiều bệnh lý cột sống nguy hiểm. Khi thấy có triệu chứng như đau nhức cột sống cổ, cổ cứng đờ, đau có thể lan xuống vai, gáy thậm chí là tay và đầu gây ra chóng mặt, đau đầu, đau nhức cánh tay, tê hoặc mất cảm giác ở các vùng cánh tay, bàn tay rồi đến cả các ngón tay. Trong trường hợp nặng hơn là giảm lực cơ tay, teo cơ, cầm nắm đồ vất không được chắc kèm theo cảm giác kiến bò hoặc kim châm, hay những dấu hiệu bất thường khác cần đi đến các cơ sở y tế để được điều trị đúng chuyên khoa cơ xương khớp nhằm phòng ngừa biến chứng không mong muốn xảy ra.

Phương pháp Tác động cột sống không sử dụng châm cứu, không dùng thuốc đông y hay bất kỳ loại thuốc giảm đau, giãn cơ nào. Nguyên lý điều trị bệnh từ Tác động cột sống là: Khi đốt sống lồi, lệch, lõm, lớp cơ co cộm, teo nhược thần kinh bị chèn ép dẫn đến cơ thể bị sưng, nóng, đỏ đau. Theo giải phẫu hiện đại, mỗi đốt sống trên hệ cột sống có chức năng điều khiển bệnh lý riêng biệt. Vì vậy, để điều trị tận gốc các bệnh lý liên quan ta phải điều chỉnh gốc bệnh là cột sống.

Sau khi khám và chẩn đoán đúng bệnh, nếu thuốc giảm đau, giãn cơ không công dụng triệt để, các tác động cơ học ngoài da tại chỗ sẽ khiến người bệnh giảm đau phần nào. Kỹ thuật viên sẽ tập vận động thụ động các cơ, khớp, xoa dịu dây thần kinh ở vùng vai gáy, từ đó giúp giãn cơ, tăng cường tuần hoàn đến vai gáy góp phần giảm đau sưng. Bên cạnh đó, vùng vai gáy chứa nhiều dây thần kinh lớn nên khi xoa bóp tại đây giúp cho bệnh nhân cảm thấy thư giãn, giảm căng thẳng. Đồng thời, phương pháp này còn tác động trực tiếp đến các huyệt đạo, gián tiếp tác động tới các cơ quan chủ quản của cơ xương khớp, từ đó tăng cường sự sản sinh các chất kháng lại cơn đau.

Tại phòng khám Tác động cột sống - Đơn nguyên Y học cổ truyền bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Times City, các liệu pháp tác động cột sống trong chữa đau cổ vai gáy nói riêng hay các phương pháp vật lý trị liệu nói chung luôn nhận được sự quan tâm của các bệnh nhân đau mạn tính. Với các lương y nhiều năm kinh nghiệm, những bệnh lý cơ xương khớp không còn là nỗi e ngại, cản trở sinh hoạt hằng ngày của người bệnh.

Khách hàng có thể trực tiếp đến Vinmec Times City để thăm khám hoặc liên hệ hotline 0243 9743 556 để được hỗ trợ.