Viêm da tiếp xúc dị ứng có biểu hiện lâm sàng khá đa dạng, từ các tổn thương nhẹ như ban đỏ, ngứa đến các tổn thương nặng hơn như mụn nước, đóng vảy, nứt nẻ. Hướng điều trị thông thường sẽ bao gồm tránh tiếp xúc với chất gây dị ứng, sử dụng thuốc kháng histamin để giảm ngứa, corticosteroid để giảm viêm và các thuốc ức chế miễn dịch trong trường hợp nặng.
Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi Bác sĩ chuyên khoa I Lê Thị Thu Hằng - Bác sĩ Da Liễu, Khoa Khám bệnh & Nội khoa - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Hải Phòng. Bác sĩ đã có trên 12 năm kinh nghiệm trong lĩnh vực da liễu.
1. Chẩn đoán viêm da tiếp xúc
Các chuyên gia đã phát hiện ra hơn 3.700 nguyên nhân có thể dẫn đến viêm da tiếp xúc dị ứng. Do đó, việc chẩn đoán chính xác nguyên nhân là yếu tố cần thiết trong điều trị bệnh. Các phương pháp chẩn đoán bao gồm:
- Để chẩn đoán viêm da tiếp xúc, bác sĩ cần hỏi thăm bệnh nhân và thực hiện các xét nghiệm lâm sàng.
- Để xác định mức độ dị ứng của da, bác sĩ có thể cho da tiếp xúc với một lượng nhỏ chất gây kích ứng và theo dõi sự phát ban trong khoảng 1 - 2 ngày. Nếu có phản ứng dị ứng, bác sĩ sẽ dựa vào đó để chẩn đoán nguyên nhân và áp dụng điều trị viêm da tiếp xúc. Sau khi loại trừ tác nhân gây bệnh và triệu chứng thuyên giảm, kết luận chẩn đoán sẽ chắc chắn hơn.
- Để chẩn đoán viêm da tiếp xúc do côn trùng, chẩn đoán sẽ dựa vào các triệu chứng lâm sàng. Các triệu chứng cần xem xét gồm: sự xuất hiện đột ngột của bệnh, các tổn thương trên da thường là những mảng đỏ có bọng nước. Những mảng đỏ này thường được phân bố thành dải và thường xuất hiện ở những vùng da hở. Người bệnh có thể cảm thấy đau, rát bỏng và ngứa ở những vị trí tiếp xúc với tác nhân gây bệnh.
- Thử nghiệm áp da là một công cụ quan trọng để chẩn đoán viêm da tiếp xúc khi các phương pháp điều trị thông thường không hiệu quả. Bằng cách tiếp xúc da với các chất gây dị ứng tiềm ẩn, bác sĩ có thể xác định chính xác chất nào gây ra phản ứng. Quy trình này liên quan đến việc đặt các miếng dán chứa chất gây dị ứng lên da và theo dõi các phản ứng trong vài ngày.
- Ngoài phương pháp truyền thống, hiện nay có bộ dụng cụ T.R.U.E. TEST® với 36 chất gây dị ứng phổ biến, giúp quá trình kiểm tra trở nên đơn giản và nhanh chóng hơn. Tuy nhiên, phương pháp này chỉ phát hiện được khoảng một nửa số chất gây dị ứng. Do đó, để đảm bảo kết quả chính xác nhất, nên sử dụng các bảng thử nghiệm với phạm vi chất gây dị ứng rộng hơn.
2. Chữa viêm da tiếp xúc dị ứng như thế nào?
- Điều trị viêm da tiếp xúc dị ứng bắt đầu bằng việc tránh tiếp xúc với nguyên nhân gây bệnh. Nếu nghi ngờ mỹ phẩm là nguyên nhân gây viêm da, cần ngừng sử dụng sản phẩm và không làm trầy xước vùng da bị tổn thương.
- Vùng da bị tổn thương thường gây ra cảm giác ngứa, khiến chúng ta phải gãi. Tuy nhiên, việc này có thể dẫn đến tình trạng kích ứng nặng hơn hoặc gây nhiễm trùng, cần phải sử dụng kháng sinh trong điều trị viêm da tiếp xúc.
- Để làm sạch da khỏi các tác nhân kích ứng, hãy rửa mặt bằng nước sạch. Bệnh nhân cũng có thể giảm bớt các triệu chứng phát ban bằng cách đắp khăn lạnh. Một lựa chọn khác là sử dụng các dung dịch như Jarish, hồ nước hoặc hồ neopred để làm dịu và sát khuẩn da.
- Việc sử dụng kem hydrocortisone có thể chữa viêm da tiếp xúc dị ứng ở mức độ nhẹ. Còn với các trường hợp nặng hơn, bác sĩ sẽ chỉ định các loại kem corticoid mạnh hơn.
- Đối với những vết thương khô, người bệnh có thể bôi mỡ corticoid hoặc dùng kem kháng sinh như Fucidin để ngừa nguy cơ nhiễm khuẩn.
- Đối với những trường hợp bệnh nhân xuất hiện các triệu chứng như bọng nước, mụn nước và bệnh có xu hướng lan rộng, bác sĩ thường chỉ định sử dụng thuốc corticosteroid đường uống, ví dụ như prednisone với liều 60mg mỗi ngày trong khoảng thời gian từ 7 đến 14 ngày.
- Để giảm bớt các triệu chứng ngứa ngáy, rát và phản ứng dị ứng, có thể dùng các thuốc kháng histamin như diphenhydramine, certirizin, loratadin.
Viêm da tiếp xúc thường sẽ tự khỏi nên người bệnh không cần lo lắng quá mức. Tuy nhiên, nếu tình trạng phát ban xảy ra gần mắt, miệng hoặc vùng da bị tổn thương lớn hay các triệu chứng không cải thiện khi tự điều trị, bệnh nhân cần đến cơ sở y tế chuyên khoa da liễu để được chẩn đoán, điều trị kịp thời.
3. Phòng ngừa bệnh viêm da tiếp xúc
Để điều trị và ngăn ngừa viêm da tiếp xúc dị ứng, mọi người cần chú ý đến việc tránh tiếp xúc với các tác nhân gây kích ứng. Một số gợi ý có thể tham khảo:
- Chọn sản phẩm có nhãn “không gây dị ứng” hoặc không có mùi.
- Khi thay đổi mỹ phẩm, hãy thử nghiệm trên một vùng da nhỏ và dùng cách ngày trước khi sử dụng hàng ngày trên toàn mặt.
- Nếu dị ứng với latex, đừng đeo găng tay cao su, thay vào đó dùng găng tay vinyl để bảo vệ da. Nếu cần thiết phải dùng găng tay cao su, hãy bôi một lớp dầu chống thấm lên da trước.
- Để tránh tiếp xúc với côn trùng và các chất từ chúng gây dị ứng, nên mặc đồ dài khi đi bộ ở các khu vực cây cối.
- Để ngăn ngừa da khô, hãy thoa kem dưỡng ẩm hoặc kem bảo vệ da.
Viêm da tiếp xúc dị ứng là một tình trạng phổ biến nhưng có thể gây ra nhiều khó chịu và ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống. Điều trị kịp thời và đúng cách không chỉ giúp giảm triệu chứng mà còn hỗ trợ quá trình phục hồi da. Nếu gặp phải các dấu hiệu của viêm da tiếp xúc dị ứng, hãy tìm kiếm sự tư vấn từ bác sĩ để có biện pháp xử lý hiệu quả và an toàn.
Để đặt lịch khám tại viện, Quý khách vui lòng bấm số HOTLINE hoặc đặt lịch trực tiếp TẠI ĐÂY. Tải và đặt lịch khám tự động trên ứng dụng MyVinmec để quản lý, theo dõi lịch và đặt hẹn mọi lúc mọi nơi ngay trên ứng dụng.
