Việc thỉnh thoảng nhổ móng tay không đều hoặc cắn lớp da móng tay không thường xuyên thường không gây lo ngại. Tuy nhiên, hành vi liên tục nhổ hoặc cắn móng tay có thể chỉ ra căng thẳng hoặc một rối loạn lo âu tiềm ẩn.
Onychotillomania là thuật ngữ y khoa chỉ rối loạn nhổ móng tay, trong khi rối loạn cắn móng tay được gọi là onychophagia. Một số người có thể nhổ hoặc cắn móng tay khi họ cảm thấy lo lắng hoặc căng thẳng, trong khi những người khác làm điều này theo thói quen mà không nhận ra.
Dù hành vi cắn và nhổ móng tay thường liên quan đến trẻ em, chúng có thể kéo dài đến tuổi trưởng thành. Bác sĩ có thể giúp bạn hiểu nguyên nhân của hành vi này và đề xuất các liệu pháp — và đôi khi là thuốc — để giúp bạn thoát khỏi vòng lặp này.
Nhổ móng tay và rối loạn lo âu
Nhổ và cắn móng tay đôi khi có thể xuất hiện như một cơ chế đối phó. Trong những trường hợp khác, các hành vi này trở nên khó kiểm soát và được thực hiện như một phản ứng thói quen đối với rối loạn lo âu.
Cắn móng tay, đặc biệt, rất phổ biến. Người ta cho rằng hành vi này bắt đầu ở một giai đoạn nào đó trong thời thơ ấu, với khoảng 45% thanh thiếu niên thể hiện hành vi này. Tuy nhiên, nhiều người vẫn tiếp tục sau tuổi 18. Thực tế, khoảng 20-30% người được cho là có thói quen cắn móng tay lâu dài.
Nhổ hoặc cắn móng tay không được công nhận là một rối loạn riêng lẻ trong Cẩm Nang Chẩn Đoán và Thống Kê Rối Loạn Tâm Thần (DSM-5). Tuy nhiên, chúng có thể là triệu chứng của một rối loạn lo âu. Những thói quen này cũng có thể được coi là một dạng hành vi lặp lại tập trung vào cơ thể, có thể xuất hiện cùng với lo âu.
Các nhà nghiên cứu tin rằng nhổ móng tay có thể chỉ ra vấn đề tiềm ẩn nếu bạn:
- Bị ám ảnh với việc nhổ móng tay theo thói quen.
- Tiếp tục cắn hoặc nhổ móng tay bất chấp các tổn thương gây ra.
- Cố gắng che giấu thói quen này vì cảm giác xấu hổ.
- Lặp lại hành vi này một cách liên tục.
Nếu bạn gặp khó khăn với việc nhổ hoặc cắn móng tay mãn tính, bạn cũng có thể có nguy cơ gặp các hành vi lặp lại tập trung vào cơ thể khác, bao gồm:
- Cắn má.
- Giật tóc (trichotillomania).
- Rối loạn nhổ da (excoriation).
- Nghiến răng hoặc siết răng (bruxism).
Các rối loạn sức khỏe tâm thần khác liên quan đến hành vi nhổ móng tay bao gồm:
- Rối loạn tăng động giảm chú ý (ADHD).
- Rối loạn chống đối (ODD).
- Rối loạn lo âu chia ly.
- Hội chứng Tourette.
Điều trị nhổ móng tay do rối loạn lo âu
Trong một số trường hợp, nhổ móng tay là kết quả của một thói quen thần kinh. Bạn có thể phá vỡ thói quen này sau khi xác định được nguyên nhân kích hoạt. Ví dụ, bạn có nhận thấy mình nhổ móng tay khi căng thẳng, đói, hoặc chán không? Việc tập trung giải quyết các vấn đề đó là rất quan trọng.
Tuy nhiên, điều này có thể trở nên khó khăn nếu bạn có một tình trạng sức khỏe tâm thần tiềm ẩn. Nếu nghi ngờ thói quen nhổ móng tay liên quan đến rối loạn lo âu hoặc rối loạn ám ảnh cưỡng chế (OCD), bạn có thể thay đổi từ các liệu pháp hành vi của chuyên gia sức khỏe tâm thần.
Các liệu pháp
Các liệu pháp bao gồm:
- Liệu pháp hành vi nhận thức (CBT): Đây là một hình thức trị liệu tâm lý thường được sử dụng để điều trị các tình trạng sức khỏe tâm thần, bao gồm rối loạn lo âu. Với sự giúp đỡ của chuyên gia tâm lý, bạn có thể thay đổi cách suy nghĩ và điều chỉnh hành vi. Đối với trẻ em, việc khen thưởng tích cực có thể mang lại hiệu quả.
- Liệu pháp đảo ngược thói quen (HRT): Kỹ thuật này có thể giúp thay thế hành vi nhổ hoặc cắn móng tay bằng thói quen lành mạnh hơn, như sử dụng quả bóng giảm căng thẳng hoặc nhai kẹo cao su. Tuy nhiên, HRT không giải quyết được các rối loạn tâm thần cơ bản có thể góp phần gây ra hành vi.
Thuốc
Trong một số trường hợp, bác sĩ có thể kê thuốc để giảm các triệu chứng của rối loạn tâm thần gây ảnh hưởng đến cuộc sống hàng ngày như rối loạn lo âu. Các loại thuốc này thường điều chỉnh các chất dẫn truyền thần kinh như serotonin, dopamine, và noradrenaline.
Các loại thuốc có thể giúp kiểm soát thói quen cắn móng tay mãn tính bao gồm:
- Thuốc chống trầm cảm chọn lọc liều cao, như fluoxetine (Prozac), hiệu quả nhất với OCD liên quan đến móng tay.
- Thuốc chống trầm cảm ba vòng, như clomipramine (Anafranil).
- Lamotrigine, dùng để điều trị rối loạn lưỡng cực và co giật.
- Olanzapine (Zyprexa), cũng dùng để điều trị rối loạn lưỡng cực và tâm thần phân liệt.
- Naltrexone (Revia, Vivitrol), thường được sử dụng trong điều trị lạm dụng rượu và chất gây nghiện.
Quản lý hành vi hàng ngày
Dù bạn nhổ hoặc cắn móng tay vì chứng rối loạn lo âu hay thói quen, bạn có thể thử các phương pháp sau:
- Giữ móng tay được cắt tỉa gọn gàng: Móng tay ngắn có thể giảm cảm giác muốn cắn hoặc nhổ.
- Xem xét làm móng chuyên nghiệp: Thợ làm móng sẽ giữ cho móng tay của bạn khỏe mạnh và việc không muốn phá hỏng bộ móng đã làm có thể giúp bạn kiềm chế.
- Dùng sơn móng có vị đắng: Sản phẩm này có thể giúp bạn ngừng đưa tay lên miệng. Hãy hỏi ý kiến bác sĩ nhi trước khi sử dụng sản phẩm này cho trẻ.
- Dùng băng cá nhân: Bảo vệ móng tay khỏi bị nhổ và cho phép chúng lành lại.
- Giữ tay luôn bận rộn: Thay thế hành vi nhổ móng tay bằng các thói quen khác, như bóp bóng giảm căng thẳng, đi bộ ngắn, hoặc làm việc sáng tạo như viết lách hoặc đan móc.
- Hỏi ý kiến nha sĩ: Họ có thể áp dụng thiết bị nha khoa giúp bạn không thể cắn móng tay.
Lưu ý rằng việc từ bỏ thói quen nhổ hoặc cắn móng tay là một quá trình từ từ. Một số chuyên gia khuyến nghị bắt đầu với một bàn tay, sau đó chuyển sang bàn tay còn lại khi bạn đã dừng hành vi ở bàn tay đầu tiên.
Khi nào cần tìm đến bác sĩ?
Nếu bạn đã thử các biện pháp trên mà vẫn không thể phá vỡ thói quen, hãy tìm đến bác sĩ. Bạn cũng nên tìm sự trợ giúp nếu hành vi này gây tổn thương đến móng và ngón tay.
Bác sĩ chính có thể giới thiệu bạn đến chuyên gia sức khỏe tâm thần nếu họ nghi ngờ rằng hành vi mãn tính liên quan đến lo âu, như GAD hoặc OCD.
Nhổ móng tay có thể chỉ ra rối loạn lo âu tiềm ẩn, nhưng nếu không được điều trị, thói quen này có thể gây ra các vấn đề sức khỏe khác như:
- Tổn thương vĩnh viễn cho móng và lớp biểu bì.
- Nhiễm nấm móng tay.
- Nhiễm trùng da và xương.
- Nhiễm trùng dạ dày do nuốt phải móng tay.
- Vấn đề về răng miệng.
- Chấn thương ở miệng.
Bạn cũng có thể cân nhắc gặp bác sĩ da liễu nếu móng và lớp biểu bì bị nhiễm trùng hoặc biến dạng, hoặc nha sĩ nếu có chấn thương miệng hay biến dạng răng.
Kết luận
Hành vi nhổ móng tay thỉnh thoảng không đáng lo ngại, nhưng nếu trở thành thói quen mãn tính, bạn có thể cần sự giúp đỡ từ bác sĩ.
Chuyên gia sức khỏe tâm thần có thể hỗ trợ nếu hành vi này liên quan đến rối loạn lo âu. Một số dấu hiệu bao gồm nhổ hoặc cắn móng tay liên tục và cưỡng chế dù đã gây tổn thương.
Để đặt lịch khám tại viện, Quý khách vui lòng bấm số HOTLINE hoặc đặt lịch trực tiếp TẠI ĐÂY. Tải và đặt lịch khám tự động trên ứng dụng MyVinmec để quản lý, theo dõi lịch và đặt hẹn mọi lúc mọi nơi ngay trên ứng dụng.
Nguồn tham khảo: healthline
