Hiện nay có nhiều cách chữa viêm đại tràng tại nhà hiệu quả, tiết kiệm từ thiên nhiên, hoặc bệnh nhân có thể thử thay đổi chế độ sinh hoạt và áp dụng liệu pháp cải thiện tâm lý, song song với điều trị y khoa. Bài viết dưới đây sẽ liệt kê một số phương pháp đơn giản và dễ thực hiện mà bệnh nhân có thể áp dụng tại nhà.
Bài viết này được viết dưới sự hướng dẫn chuyên môn của các bác sĩ thuộc khoa Tiêu hoá - Gan Mật - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec.
1. Tổng quan về bệnh viêm đại tràng
Nhắc đến các bệnh đường tiêu hóa, không thể bỏ qua viêm đại tràng, căn bệnh ngày càng phổ biến trong xã hội bận rộn ngày nay. Chế độ ăn uống thiếu khoa học, áp lực công việc và cuộc sống là những nguyên nhân chính dẫn đến tình trạng này. Bên cạnh đó, thói quen ăn uống và chế biến thiếu vệ sinh an toàn, đặc biệt là ăn ngoài hàng quán, cũng như sử dụng thực phẩm không rõ nguồn gốc cũng góp phần gia tăng nguy cơ mắc bệnh.
Bệnh nhân viêm đại tràng giai đoạn đầu thường có biểu hiện đau bụng, rối loạn tiêu hóa, tiêu chảy, bệnh dễ tái phát, đặc biệt là khi ăn đồ lạ, đồ sống, thực phẩm bẩn, đồ ôi thiu…
Viêm đại tràng cấp tính nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời có thể chuyển thành mãn tính, gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe. Do vậy, người bệnh cần chủ động điều trị, phòng ngừa bằng cách áp dụng phương pháp y khoa kết hợp với các cách chữa viêm đại tràng tại nhà ngay khi mới xuất hiện triệu chứng.
2. Chế độ dinh dưỡng giúp hỗ trợ chữa viêm đại tràng tại nhà
Bên cạnh các triệu chứng phổ biến như đau bụng, tiêu chảy, người bệnh viêm đại tràng còn có nguy cơ cao bị suy dinh dưỡng do ăn không tiêu, chán ăn,... Do đó, người bệnh cần bổ sung đầy đủ dưỡng chất để vừa đảm bảo dinh dưỡng, vừa hỗ trợ hệ tiêu hóa.
Dưới đây là một số loại thực phẩm mà người bệnh viêm đại tràng nên ưu tiên bổ sung trong chế độ ăn uống hàng ngày:
- Thực phẩm giàu Omega-3: Omega-3 mang lại nhiều lợi ích cho người bệnh viêm đại tràng: giúp giảm viêm và tăng cường lợi khuẩn. Các thực phẩm giàu Omega-3 bao gồm cá thu, cá hồi, hàu, cá trích, hạt lanh,...
- Thực phẩm giàu protein: Để có đủ lượng đạm cần thiết cho cơ thể thì người bệnh phải tăng cường protein trong chế độ ăn uống. Protein có thể tìm thấy trong các loại thực phẩm như thịt nạc, trứng, ngũ cốc và các loại đậu.
- Men vi sinh, lợi khuẩn probiotic: Trong những cách chữa viêm đại tràng tại nhà, nhiều bệnh nhân thường bỏ qua việc bổ sung men vi sinh, lợi khuẩn probiotic. Đây là một sai lầm đáng tiếc vì men vi sinh và lợi khuẩn đóng vai trò quan trọng trong việc cân bằng hệ vi sinh đường ruột.
- Thực phẩm giàu vitamin, khoáng chất: Nước ép trái cây cung cấp vitamin, khoáng chất và chất điện giải, giúp tăng cường sức khỏe đường ruột và hỗ trợ hệ tiêu hóa hoạt động hiệu quả.
- Thực phẩm giàu chất xơ: Người bệnh cần bổ sung chất xơ từ các thực phẩm như quả bơ, bí,... để giảm táo bón. Tuy nhiên, nếu bệnh nhân đang bị tiêu chảy, hãy tạm thời giảm hoặc kiêng hoàn toàn chất xơ cho đến khi tiêu chảy chấm dứt.
Khi áp dụng cách chữa viêm đại tràng co thắt tại nhà, bên cạnh việc bổ sung các thực phẩm trên, người bệnh cần lưu ý kiêng khem một số loại thực phẩm sau đây:
- Người bị viêm loét đại tràng nên tránh các loại đồ uống có gas, chứa cồn, caffeine và chất kích thích như rượu, bia, thuốc lá vì những loại đồ uống này sẽ làm cho tình trạng viêm loét đại tràng trở nên nặng hơn.
- Vi khuẩn, đặc biệt là ký sinh trùng trong các món ăn sống như rau sống, gỏi, tiết canh, nem chua,... có thể xâm nhập đường ruột gây nhiễm khuẩn nếu bệnh nhân tiêu thụ.
- Người bệnh viêm đại tràng nên hạn chế sữa và chế phẩm từ sữa do chúng có thể khiến triệu chứng tiêu chảy không thuyên giảm.
- Việc tiêu thụ nhiều thực phẩm chứa đường như bánh kẹo, nước ngọt có thể gây ra các triệu chứng như ợ nóng, đầy hơi và tiêu chảy kéo dài.
- Thực phẩm giàu dầu mỡ, chất béo, gia vị cay nóng (ớt, tiêu) và đồ ăn lên men sẽ gây áp lực lên hệ tiêu hóa.
Lưu ý khi xây dựng chế độ ăn như một cách chữa viêm đại tràng tại nhà:
- Nên chọn thực phẩm mềm, dễ tiêu hóa để giảm thiểu gánh nặng cho đại tràng.
- Nên chia nhỏ bữa ăn trong ngày để giảm gánh nặng cho hệ tiêu hóa.
- Uống đủ nước mỗi ngày (1,5 - 2 lít) giúp đại tràng hoạt động hiệu quả.
Việc tuân thủ chế độ ăn do bác sĩ khuyến cáo đóng vai trò then chốt trong việc ngăn ngừa bệnh tiến triển và hạn chế tái phát.
3. Cách chữa viêm đại tràng tại nhà bằng một số loại thảo dược, thuốc nam
Ngoài điều trị y khoa, bệnh nhân viêm đại tràng có thể tham khảo thêm những cách chữa viêm đại tràng tại nhà bằng các loại trà thảo dược, lá cây hoặc thuốc nam sau đây:
3.1 Cách chữa viêm đại tràng tại nhà bằng lô hội (nha đam)
Nhờ đặc tính kháng viêm và kháng khuẩn mạnh mẽ, nha đam được xem như cách chữa viêm đại tràng tại nhà hiệu quả. Ngoài ra, lô hội còn cung cấp chất xơ, vitamin và khoáng chất thiết yếu, hỗ trợ sức khỏe đường ruột và cải thiện hệ tiêu hóa. Gel lô hội cũng có tác dụng làm dịu các triệu chứng khó chịu như đau bụng, tiêu chảy và khó tiêu ở bệnh nhân.
Cách sử dụng khá đơn giản: Loại bỏ vỏ, rửa sạch phần gel nha đam cho bớt lớp nhầy, xay nhuyễn cùng nước ấm hoặc mật ong và thưởng thức.
Lưu ý: Mủ lô hội có tác dụng cải thiện nhuận tràng tốt nhưng không nên sử dụng cho người bị bệnh trĩ, viêm loét đại tràng, bệnh Crohn, hội chứng ruột kích thích, tắc nghẽn đường ruột hoặc các bệnh đường ruột khác.
3.2 Nghệ
Curcumin, hoạt chất chính trong củ nghệ, sở hữu các đặc tính nổi bật: hạn chế các chất gây viêm phát triển và ức chế hệ thống miễn dịch quá mức, từ đó giảm thiểu phản ứng viêm và giảm triệu chứng bệnh lý.
Ngoài ra, curcumin còn sở hữu khả năng chống oxy hóa mạnh mẽ, bảo vệ tế bào khỏi tác hại của gốc tự do. Nhờ vậy, curcumin có thể làm giảm nguy cơ tổn thương và viêm nhiễm trong đại tràng.
3.3 Mật ong và nghệ
Nghệ và mật ong đều có đặc tính sát khuẩn, kháng viêm và hỗ trợ phục hồi niêm mạc đại tràng. Do đó, ta có thể kết hợp mật ong và tinh bột nghệ thành viên hoàn để sử dụng.
3.4 Mè đen
Mè đen, với đặc tính kháng viêm, giàu chất chống oxy hóa và Omega-3, có tác dụng hiệu quả trong việc cải thiện tình trạng viêm loét đại tràng. Cách đơn giản nhất để sử dụng mè đen chữa bệnh là rang mè đen và ăn kèm với cơm. Tuy nhiên, để đạt hiệu quả tốt nhất, bệnh nhân nên kết hợp song song phương pháp này với điều trị y khoa.
3.5 Nhân sâm
Nhờ các hợp chất chống viêm tự nhiên, nhân sâm giúp giảm viêm và làm dịu triệu chứng viêm đại tràng rất tốt. Đồng thời, nhân sâm cũng hỗ trợ tăng cường chức năng tiêu hóa và hấp thụ dưỡng chất, giúp duy trì sự cân bằng trong hệ tiêu hóa, từ đó làm giảm các triệu chứng khó chịu như đau bụng, tiêu chảy và táo bón.
3.6 Quả óc chó
Quả óc chó cung cấp nhiều dưỡng chất thiết yếu như chất xơ, vitamin E, omega-3, alpha-linolenic, linoleic, selen và các axit amin, mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe đại tràng như: cải thiện sức khỏe đường ruột, tăng cường sức đề kháng, giảm viêm, làm dịu các triệu chứng viêm đại tràng.
Ngoài ra, quả óc chó còn đóng vai trò như bảo vệ tế bào khỏi tác hại của gốc tự do, đồng thời cải thiện tổn thương và viêm nhiễm đại tràng hiệu quả.
3.7 Hạt mã đề
Hạt mã đề là nguồn cung cấp chất chống viêm tự nhiên và chất xơ dồi dào, hỗ trợ sức khỏe hệ tiêu hóa và cân bằng hệ vi sinh đường ruột. Nhờ hàm lượng vitamin, khoáng chất và chất chống oxy hóa phong phú, hạt mã đề còn góp phần tăng cường hệ miễn dịch và phục hồi sự cân bằng cho hệ tiêu hóa.
3.8 Lá ổi
Lá ổi nổi bật với các chất chống viêm tự nhiên như flavonoid, polyphenol và lignan, cùng lượng lớn chất xơ hòa tan và không hòa tan, không chỉ sở hữu khả năng kháng khuẩn mà còn mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe như giảm đau, cầm tiêu chảy và làm se niêm mạc đại tràng, được coi như một cách chữa viêm đại tràng tại nhà hiệu quả không kém.
Ngoài ra, lá ổi còn cung cấp vitamin C, vitamin A, kali, canxi và magiê để cải thiện hệ miễn dịch, cân bằng hệ tiêu hóa. Để sử dụng, bệnh nhân có thể nấu nước lá ổi tươi hoặc pha bột lá ổi khô với nước để thưởng thức.
3.9 Lá mơ lông
Lá mơ lông, với tính mát và vị đắng, sở hữu nhiều hợp chất chống viêm tự nhiên (flavonoid, polyphenol) và chất xơ, được biết đến như một vị thuốc nam quý giá. Nhờ đặc tính kháng khuẩn, lá mơ lông có khả năng giảm các triệu chứng khó chịu của bệnh viêm đại tràng như đầy hơi, khó tiêu hiệu quả.
Bên cạnh đó, với hàm lượng vitamin C, beta-carotene dồi dào, lá mơ lông còn bảo vệ tế bào và mô đại tràng khỏi tác động của gốc tự do. Đặc biệt, lá mơ lông có khả năng ức chế vi khuẩn có hại trong ruột, góp phần giảm viêm và cân bằng hệ vi sinh đường tiêu hóa.
Cách sử dụng lá mơ lông để hỗ trợ điều trị bệnh cũng khá đơn giản: Sau khi rửa sạch và thái nhỏ, bệnh nhân có thể trộn lá mơ lông với lòng đỏ trứng gà để rán hoặc hấp.
3.10 Lá vối
Lá vối sở hữu khả năng kháng khuẩn mạnh mẽ nhờ các hoạt chất tương tự kháng sinh, giúp bảo vệ niêm mạc ruột, kích thích tiêu hóa và giảm đau do co thắt đại tràng. Do vậy, lá vối có thể được sử dụng như một cách chữa viêm đại tràng tại nhà hiệu quả bằng cách hãm nước lá uống thay thế nước lọc mỗi ngày.
3.11 Củ riềng
Củ riềng, không chỉ là gia vị quen thuộc trong gian bếp mà còn là vị thuốc quý trong y học cổ truyền, đặc biệt hữu ích cho bệnh nhân viêm đại tràng nhờ tính ấm đặc trưng.
Cách sử dụng riềng cho người bệnh viêm đại tràng khá đơn giản: Rửa sạch củ riềng và lá lốt, thái nhỏ củ riềng, sau đó đem nấu cùng nước và lá lốt. Uống nước sắc củ riềng lá lốt trong ngày để cải thiện tình trạng bệnh.
3.12 Củ sen
Củ sen nổi tiếng với hàm lượng chất xơ dồi dào, giúp kích thích hệ tiêu hóa hoạt động hiệu quả, tăng cường lợi khuẩn đường ruột, từ đó ngăn ngừa táo bón và tiêu chảy. Theo kết quả nghiên cứu, các thành phần trong củ sen có khả năng hỗ trợ điều trị bệnh viêm đại tràng rất tốt. Một phương pháp chế biến củ sen đơn giản là nấu cháo củ sen ăn 2-3 lần mỗi tuần để cải thiện tình trạng bệnh.
3.13 Quả sung
Tương tự củ sen, quả sung cũng là nguồn cung cấp chất xơ dồi dào, hỗ trợ điều trị tiêu chảy, táo bón và bệnh viêm đại tràng. Cách sử dụng quả sung để chữa bệnh viêm đại tràng tại nhà là nướng quả sung cho đến khi hơi cháy xém, sau đó hãm với nước và uống.
Để đạt hiệu quả tốt nhất khi sử dụng thảo dược như một cách chữa viêm đại tràng tại nhà, người bệnh cần kiên trì sử dụng vì đa số các loại thảo dược này chỉ có tác dụng hỗ trợ, giảm triệu chứng chứ không thể chữa khỏi hoàn toàn.
4. Cách chữa viêm đại tràng tại nhà bằng cách thay đổi chế độ tập luyện, sinh hoạt
4.1 Luyện tập thể dục nhẹ nhàng
Viêm loét đại tràng, một bệnh tiêu hóa mãn tính, không chỉ mang đến những triệu chứng khó chịu về đường ruột mà còn tiềm ẩn nguy cơ gây lo âu và trầm cảm về lâu dài.
Tập thể dục thường xuyên mang lại lợi ích to lớn cho cả người bệnh viêm đại tràng nói riêng và nhiều loại bệnh khác nói chung. Đối với người viêm đại tràng, vận động đều đặn giúp hệ tiêu hóa hoạt động hiệu quả hơn, điều hòa nhu động ruột, từ đó cơ thể hấp thu dinh dưỡng tốt hơn. Bên cạnh đó, tập thể dục còn giúp cải thiện tâm trạng, giảm căng thẳng,...
Người bị viêm đại tràng có thể tham khảo một số hình thức thể thao phù hợp bên dưới để cải thiện tình trạng bệnh:
- Đi bộ nhanh mỗi ngày 20-30 phút giúp tăng cường khả năng co bóp của ruột, hạn chế táo bón.
- Đạp xe 10-15 phút mỗi ngày cũng giúp cải thiện hệ tiêu hóa.
- Yoga với các động tác hít thở, điều hòa, vặn mình,... giúp giảm các triệu chứng như đau bụng do đại tràng co thắt, khó tiêu, đầy hơi.
4.2 Cải thiện tâm lý
Căng thẳng được xem là một trong những thủ phạm chính gây ra bệnh viêm đại tràng. Khi cơ thể thường xuyên căng thẳng, lo âu, người bệnh sẽ dễ bị viêm đại tràng hơn. Do đó, việc áp dụng các liệu pháp cải thiện tâm lý để kiểm soát căng thẳng là cách chữa viêm đại tràng tại nhà hiệu quả. Một số phương pháp có thể kể đến như:
- Nghỉ ngơi đầy đủ là vô cùng quan trọng đối với người bệnh. Người bệnh nên dành những khoảng thời gian ngắn để cơ thể được thư giãn, giúp hạn chế tình trạng đau đầu, chóng mặt và tăng cường khả năng tập trung. Ngủ đủ giấc và đúng giờ cũng là một cách hiệu quả để cải thiện sức khỏe.
- Ngoài các phương pháp y khoa, việc lập kế hoạch sắp xếp và quản lý công việc cũng là cách chữa bệnh viêm đại tràng hiệu quả, giúp người bệnh giảm bớt áp lực, từ đó hạn chế căng thẳng ảnh hưởng tiêu cực đến đại tràng.
- Tập thiền và hít thở sâu là liệu pháp tuyệt vời cho tinh thần, giúp hệ thần kinh thư giãn, từ đó cải thiện hệ tiêu hóa. Chỉ cần dành 5-10 phút tập hít thở sâu sau mỗi 1-2 giờ làm việc để não bộ được thả lỏng.
Hiện nay có rất nhiều cách chữa viêm đại tràng tại nhà khi bệnh mới xuất hiện các triệu chứng nhẹ. Với những trường hợp nặng và người bệnh đang được điều trị y khoa, việc áp dụng các biện pháp này có thể góp phần hỗ trợ giảm các triệu chứng khó chịu và đồng thời góp phần nâng cao sức khỏe cho đại tràng.
Để đặt lịch khám tại viện, Quý khách vui lòng bấm số HOTLINE hoặc đặt lịch trực tiếp TẠI ĐÂY. Tải và đặt lịch khám tự động trên ứng dụng MyVinmec để quản lý, theo dõi lịch và đặt hẹn mọi lúc mọi nơi ngay trên ứng dụng.
