Xét nghiệm viêm gan C thường được thực hiện thông qua việc phân tích mẫu máu. Các loại xét nghiệm phổ biến bao gồm xét nghiệm kháng thể viêm gan C (HCV Ab) để phát hiện sự hiện diện của virus trong cơ thể, và xét nghiệm RNA virus viêm gan C (HCV RNA) để xác định lượng virus và đánh giá mức độ hoạt động của bệnh.
Bài viết này được viết dưới sự hướng dẫn chuyên môn của Bác sĩ chuyên khoa I Huỳnh Kim Long - Bác sĩ Hồi sức cấp cứu - Khoa Hồi sức Cấp cứu - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Đà Nẵng.
1. Tổng quan về bệnh viêm gan C
Virus viêm gan siêu vi C có xu hướng xâm nhiễm và gây tổn thương tế bào gan, dẫn đến tình trạng viêm. Từ năm 1989, virus viêm gan C mới bắt đầu được con người phát hiện.
Chính vì sự phát hiện tương đối muộn này mà các xét nghiệm viêm gan C chỉ trở nên phổ biến trong những năm gần đây. Được tìm thấy chủ yếu trong máu, virus HCV dễ dàng lây truyền qua đường máu và cũng được phát hiện qua các xét nghiệm máu.
Với thời gian ủ bệnh trung bình khoảng 2 tháng (dao động từ 30 đến 120 ngày), bệnh viêm gan do HCV thường không có triệu chứng rõ rệt trong giai đoạn đầu. Các con đường lây nhiễm virus HCV chủ yếu là từ:
- Truyền qua máu:
- Nhận máu hoặc chế phẩm máu: Dù đã có các biện pháp sàng lọc, nguy cơ lây nhiễm vẫn tồn tại.
- Dùng chung kim tiêm: Việc sử dụng chung kim tiêm nhiễm virus là một trong những nguyên nhân chính.
- Tiếp xúc nghề nghiệp: Nhân viên y tế có thể bị nhiễm trong quá trình làm việc với bệnh phẩm.
- Qua đường tình dục: Nguy cơ lây nhiễm thấp hơn so với viêm gan B.
- Từ mẹ sang con: Tỷ lệ lây truyền không cao.
- Các yếu tố nguy cơ khác:
- Xăm mình, xỏ lỗ tai: Sử dụng dụng cụ không đảm bảo vệ sinh.
- Nguyên nhân không rõ: Chiếm khoảng 30-40% trường hợp.
2. Các loại xét nghiệm viêm gan C
2.1 Xét nghiệm máu
Xét nghiệm máu là phương pháp duy nhất để xác định bệnh viêm gan C. Khi virus viêm gan C xâm nhập cơ thể, hệ miễn dịch sẽ lập tức sản sinh ra kháng thể HCV-Ab để chống lại. Thông thường, phải mất khoảng 12 tuần để các kháng thể này xuất hiện trong máu. Kết quả xét nghiệm tìm kiếm các kháng thể này thường được trả về trong vòng một tuần. Đáng tiếc, loại kháng thể này quá yếu, không đủ khả năng tiêu diệt hoàn toàn virus.
Vì vậy, kháng thể viêm gan C (HCV-Ab) dương tính là tín hiệu cho thấy một người đã nhiễm virus viêm gan C. Do đó, bệnh nhân cần được tư vấn y tế kịp thời, ngay cả khi không có biểu hiện bệnh lý nào. Kháng thể chống viêm gan C được phát hiện trong hầu hết các trường hợp nhiễm bệnh:
- Phương pháp ELISA: Được sử dụng để xác định sự hiện diện của các kháng thể đặc hiệu với virus viêm gan C (HCV).
- Các kỹ thuật sinh học phân tử: Là những phương pháp chẩn đoán dựa trên phân tích vật liệu di truyền.
- Kỹ thuật PCR: Nhờ khả năng khuếch đại đoạn gen, kỹ thuật PCR có thể phát hiện những đoạn axit nucleic rất nhỏ mà các kỹ thuật thông thường không thể làm được.
Mặt khác, nếu kết quả xét nghiệm viêm gan C ban đầu cho thấy âm tính nhưng người bệnh vẫn cảm thấy lo ngại về khả năng nhiễm bệnh cao trong vòng 6 tháng trở lại đây thì việc tiến hành xét nghiệm lại một lần nữa là điều cần thiết.
2.2 Khám chuyên khoa gan
Tế bào gan đang bị phá hủy, điều này được chứng minh rõ ràng qua việc men gan tăng cao trong bệnh viêm gan C. Tùy thuộc vào mức độ và thời gian nhiễm bệnh, chức năng gan có thể bị rối loạn nghiêm trọng. Do đó, sau khi xác nhận tình trạng viêm gan, bệnh nhân có thể được chỉ định các xét nghiệm viêm gan C bổ sung:
- Xét nghiệm đánh giá chức năng gan.
- Xét nghiệm xác định kiểu gen: Thông qua xét nghiệm, bác sĩ sẽ biết được virus thuộc kiểu gen nào trong tổng số 6 kiểu gen virus gây bệnh đã được biết đến.
- Siêu âm gan: Nhằm quan sát hình ảnh chi tiết về cấu trúc gan, phát hiện các tổn thương như xơ gan hoặc các bất thường khác.
- Sinh thiết gan: Một thủ thuật lấy mẫu mô gan để kiểm tra dưới kính hiển vi, từ đó xác định mức độ viêm, giai đoạn bệnh và đánh giá hiệu quả điều trị.
- Không chỉ công thức máu, số lượng tiểu cầu, thời gian prothrombin, INR, AST, ALT, albumin, bilirubin, AFP,... mà còn những xét nghiệm huyết học, sinh hóa và chức năng gan khác nữa đều được tiến hành để sàng lọc ung thư gan.
- Xét nghiệm HCV RNA: Phát hiện trực tiếp virus viêm gan C trong máu và xác định chủng loại virus để lựa chọn phác đồ điều trị phù hợp. Đồng thời, xét nghiệm viêm gan C này còn giúp dự đoán khả năng đáp ứng điều trị của bệnh nhân.
Nếu một người nhận thấy có bất kỳ dấu hiệu nào liên quan đến việc nhiễm siêu vi khuẩn HCV, việc đến cơ sở y tế để tiến hành xét nghiệm máu là điều nên ưu tiên hàng đầu. Ngay sau khi được chẩn đoán, việc thông báo cho những người xung quanh có thể tiếp xúc với máu và dịch thể của bản thân như bạn tình, người thân trong gia đình, nhân viên y tế... là hành động cần thiết để ngăn chặn sự lây lan rộng rãi của virus viêm gan C trong cộng đồng.
Để đặt lịch khám tại viện, Quý khách vui lòng bấm số HOTLINE hoặc đặt lịch trực tiếp TẠI ĐÂY. Tải và đặt lịch khám tự động trên ứng dụng MyVinmec để quản lý, theo dõi lịch và đặt hẹn mọi lúc mọi nơi ngay trên ứng dụng.
