Các bệnh lý tuyến giáp rất phổ biến, với tỷ lệ khoảng 10-35% dân số mắc các bệnh lý tuyến giáp. Các xét nghiệm liên quan đến tuyến giáp rất đa dạng và phong phú, mỗi chỉ số xét nghiệm lại có giá trị trong các bệnh lý khác nhau. Vậy các xét nghiệm máu liên quan đến tuyến giáp bao gồm những chỉ số nào?
Sau khi thăm khám, bác sĩ sẽ chỉ định xét nghiệm để có thể đánh giá toàn bộ chức năng tuyến giáp.
1. Xét nghiệm ung thư giáp được tiến hành khi nào?
Hormone tuyến giáp có vai trò lớn trong sự hoạt động bình thường của cơ thể. Hormone giáp chi phối cho sự hoạt động của tất cả các cơ quan trong cơ thể như: Não bộ, tiêu hoá, vận động, chuyển hoá, sinh dục… Sự rối loạn chức năng tuyến giáp bao gồm cường giáp và suy giáp với các triệu chứng khá nhau:
- Cường giáp: Sụt cân đột ngột, sốt nhẹ, mệt mỏi, nhịp tim và huyết áp tăng, hay run rẩy, yếu cơ, rối loạn cảm xúc, mất tập trung, hay cáu gắt, tiểu nhiều, tiêu chảy, sưng phù ở vùng cổ, rối loạn kinh nguyệt
- Suy giáp: Da tái, người lạnh, nhịp tim và huyết áp giảm, giọng khàn, trí nhớ suy giảm, người chậm chạp, có biểu hiện của trầm cảm, suy giảm chức năng sinh dục.
Những đối tượng có nguy cơ cần xét nghiệm đánh giá chức năng tuyến giáp có thể là:
- Phụ nữ từ 25 tuổi trở lên.
- Người bị rối loạn hệ miễn dịch.
- Trẻ từng tiếp xúc với phóng xạ hoặc người đã và đang sinh sống trong vùng có nguy cơ tiếp xúc với phóng xạ (lò phản ứng hạt nhân).
- Người có tiền sử gia đình hoặc chính bản thân mắc các bệnh về tuyến giáp như viêm tuyến giáp, bướu cổ, suy giáp, cường giáp.
- Có bất kỳ triệu chứng nào trong những triệu chứng của cường giáp và suy giáp nói trên.
2. Các chỉ số xét nghiệm máu ung thư tuyến giáp
2.1. TSH - Chỉ số xét nghiệm ung thư giáp cần được xem xét đầu tiên
Chỉ số TSH là viết tắt của Thyroid stimulating hormone – hormone kích thích tuyến giáp. Hormone này do tuyến yên ở não sản xuất và có nhiệm vụ điều hòa việc bài tiết các hormone tuyến giáp T3 và T4.
TSH được xem là chỉ số xét nghiệm chức năng tuyến giáp cần được xem xét đầu tiên vì nó cho phép đánh giá xem tuyến giáp có hoạt động bình thường hay bị rối loạn không. Từ đó, làm cơ sở để xác định nguyên nhân và đưa ra kế hoạch đánh giá và điều trị tiếp theo.
- TSH bình thường: 0,4 - 5 mIU/L.
- TSH <0,4 mIU/L: Dư thừa hormone tuyến giáp, cường giáp.
- TSH >5 mIU/L: Thiếu hormone tuyến giáp, suy giáp.
Ngoài ra, chỉ số xét nghiệm TSH cũng cho phép đánh giá hiệu quả điều trị của các bệnh lý cường giáp và suy giáp.
2.2. T3 và T4 - Chỉ số xét nghiệm ung thư giáp quan trọng
Các hormone tuyến giáp được tổng hợp và giải phóng vào máu dưới hai dạng là gắn với protein huyết tương (T3, T4) và dạng tự do (FT3, FT4). Vì vậy, định lượng T3 và T4 bao gồm xét nghiệm T3 và T4 toàn phần và FT3, FT4. Đây cũng là một xét nghiệm đánh giá chức năng tuyến giáp quan trọng cho phép chẩn đoán tình trạng của tuyến giáp, cụ thể:
- T4 và T4 tự do (FT4): Chỉ số này cho phép chẩn đoán bệnh nhân suy giáp hoặc cường giáp, xem xét cùng với TSH . Khi FT4 tăng cao nghĩa là có tình trạng nhiễm độc giáp, cường giáp. Ngược lại, FT4 giảm cho thấy khả năng chức năng tuyến giáp. FT4 cũng được sử dụng đánh giá đáp ứng của điều trị với các bệnh lý tuyến giáp nội khoa như suy giáp hay cường giáp.
- T3 toàn phần và T3 tự do (FT3): Xét nghiệm định lượng T3 được chỉ định trong trường hợp nghi ngờ bệnh nhân cường giáp (TSH thấp), nhưng lại có giá trị FT4 nằm trong mức bình thường. Chỉ số này cho phép đánh giá và chẩn đoán tình trạng cường giáp do T3. Khi T3 tăng có thể là bệnh nhân bị viêm tuyến giáp hoặc cường giáp.
2.3 TG và anti TG - Chỉ số xét nghiệm ung thư giáp theo dõi trước và sau phẫu thuật tuyến giáp
TG (thyroglobulin) và anti-TG (anti thyroglobulin) là 2 chỉ số xét nghiệm liên quan đến ung thư giáp được dùng để theo dõi và đánh giá hiệu quả điều trị phẫu thuật và điều trị iod phóng xạ ở ung thư tuyến giáp thể biệt hoá, đặc biệt là ung thư tuyến giáp thể nang và thể nhú.
Anti TG được chỉ định cùng TG để xác định giá trị của xét nghiệm TG. Đôi khi Anti-Tg được chỉ định cùng với Anti-TPO để xác định tình trạng viêm giáp tự miễn. Lưu ý Anti-tg chỉ có giá trị xác định, không có giá trị theo dõi viêm giáp tự miễn.
Giá trị TG và anti TG càng thấp nghĩa là càng tốt. TG tăng lên trong thời gian theo dõi có ý nghĩa như sau:
- Bệnh nhân chưa điều trị với iod phóng xạ và không kiểm soát tốt chức năng tuyến giáp gây tăng TSH.
- Bệnh nhân đã điều trị iod phóng xạ nhưng ung thư tuyến giáp (thể nang, thể nhú, tế bào Hürthle) đã di căn hoặc tái phát.
- Tg tăng cũng có thể khi xét nghiệm ở các bệnh tuyến giáp lành tính như viêm tuyến giáp cấp, bướu cổ đa nhân kích thước lớn, bệnh Basedow có tuyến giáp tăng kích thước, ...
Thực tế, TG và anti TG không có ý nghĩa trong việc chẩn đoán phát hiện ung thư tuyến giáp. Vì vậy, các chỉ số này chỉ có giá trị sau khi chẩn đoán ung thư tuyến giáp và theo dõi quá trình điều trị ung thư giáp.
2.4. Các chỉ số xét nghiệm máu ung thư tuyến giáp khác
- Calcitonin: Là chỉ số đặc hiệu dùng để chẩn đoán phát hiện và theo dõi ung thư tuyến giáp thể tủy.
- TPO-Ab (Kháng thể kháng Thyroperoxidase): Tình trạng “tự miễn tuyến giáp” do cơ thể sản xuất kháng thể tuyến giáp chống lại các thành phần của tuyến giáp. Anti-TPO cao có thể giúp chẩn đoán viêm tuyến giáp mãn tính – một bệnh lý thường gặp và có thể gây suy giáp. Đôi khi Anti-TPO cho thấy sự hiện diện của bệnh lý tự miễn tại tuyến giáp, do đó cần sàng lọc thêm các bệnh lý tự miễn liên quan như Lupus ban đỏ hệ thống, hội chứng Sjogren…
- TRAb (TSH Receptor Antibodies): Chỉ số này dùng để chẩn đoán, tiên lượng điều trị và đánh giá thời điểm dừng thuốc của bệnh Basedow.
Các bệnh lý tuyến giáp khá phổ biến, tuy nhiên nếu được phát hiện sớm thì khả năng điều trị và phục hồi sức khỏe rất cao. Vì thế, khi có dấu hiệu bệnh lý tuyến giáp bạn nên đến các cơ sở y tế uy tín để thăm khám và điều trị kịp thời
Xem thêm: Hướng dẫn chẩn đoán ung thư tuyến giáp
Để đặt lịch khám tại viện, Quý khách vui lòng bấm số HOTLINE hoặc đặt lịch trực tiếp TẠI ĐÂY. Tải và đặt lịch khám tự động trên ứng dụng MyVinmec để quản lý, theo dõi lịch và đặt hẹn mọi lúc mọi nơi ngay trên ứng dụng.
