Tay chân lạnh là hiện tượng xảy ra ở một số người do nhiều nguyên nhân khác nhau gây ra. Người bị tay chân lạnh không nên chủ quan mà hãy tìm hiểu nguyên nhân cũng như những cách chữa lạnh chân, lạnh tay hiệu quả. Vậy tay chân lạnh phải làm sao?
1. Nguyên nhân dẫn đến chứng tay chân lạnh
Tay chân lạnh không liên quan đến thời tiết môi trường xung quanh được xem là một dấu hiệu cảnh báo về tình trạng sức khỏe bất thường của cơ thể. Do đó những người hay bị tay chân lạnh tuyệt đối không được quá chủ quan với tình trạng này. Vậy bị tay chân lạnh phải làm sao? Trước hết chúng ta cần tìm hiểu nguyên nhân dẫn đến tình trạng này:
- Hệ tuần hoàn trong cơ thể có vấn đề, trong đó có thể bao gồm việc tim hoạt động kém hiệu quả. Hệ tuần hoàn suy yếu khiến quá trình lưu thông máu không ổn định sẽ khiến lượng máu đưa đến chân tay không đầy đủ và dẫn đến tình trạng tay chân lạnh;
- Thiếu máu được xem là một trong những nguyên nhân dẫn đến chứng tay chân lạnh khi số lượng hồng cầu hạ thấp so với nhu cầu cơ thể. Bên cạnh những triệu chứng của thiếu máu thông thường, bệnh nhân sẽ có biểu hiện tay chân lạnh dù cho thời tiết nóng hay lạnh;
- Khí huyết kém lưu thông: Nhiệt độ môi trường hạ thấp khiến các thành mạch, đặc biệt là mạch ngoại vi ở tay chân, co lại. Khí huyết không lưu thông thuận lợi, đặc biệt là tắc nghẽn mạch máu không hoàn toàn, sẽ biểu hiện triệu chứng tay chân lạnh;
- Sự thay đổi hormone, đặc biệt là các hormone sinh sản, cũng có thể dẫn đến chứng tay chân lạnh. Chính vì vậy mà tình trạng này hay gặp ở nữ hơn nam giới. Cơ thể phụ nữ vào chu kỳ hành kinh do mất đi một lượng máu tương đối nhiều khiến thân nhiệt cơ thể giảm đi đôi chút, trong đó bao gồm nhiệt độ tay chân;
- Một số bệnh lý: Những người có tiền sử bệnh lý như tim mạch, viêm tĩnh mạch, tắc mạch máu tay chân thường xuyên tay chân lạnh. Ngoài ra, trạng thái tinh thần căng thẳng và mệt mỏi cũng có thể làm chứng bệnh này thêm trầm trọng.
2. Cách chữa lạnh chân theo Đông y?
Tay chân lạnh phải làm sao là thắc mắc của rất nhiều người. Theo các chuyên gia Y học cổ truyền, tình trạng tay chân lạnh trong Đông y được gọi là chứng "chi quyết". Theo đó, bệnh nhân có thể áp dụng những cách chữa lạnh chân bằng những bài thuốc sau đây:
- Thường xuyên lạnh tay chân, thể lực yếu, mệt mỏi...: Sử dụng bài Thập toàn đại bổ gia giảm bao gồm các thành phần là nhân sâm, bạch truật, phục linh, thục địa, đương quy, xuyên khung, hoàng kỳ, chích thảo, nhục quế, càn khương... Bệnh nhân đem tất cả sắc uống với công dụng đại bổ khí huyết. Bài thuốc này thích hợp với người thường xuyên bị tay chân lạnh đồng mắc các bệnh như đái tháo đường, huyết áp thấp, ốm lâu ngày...;
- Thường xuyên lạnh tay kèm da xanh mét hoặc vàng úa, ăn uống kém, tiêu lỏng lâu ngày do tỳ vị khí hư có thể sử dụng bài thuốc Tứ quân tử thang gia giảm bao gồm các thành phần nhân sâm, bạch truật, phục linh, cam thảo, càn khương. Bệnh nhân có thể sắc hoặc tán thành bột uống với tác dụng ích khí, kiện tỳ, dưỡng vị... Bài thuốc này rất tốt cho người tay chân lạnh kèm tỳ vị dương khí yếu;
- Chân lạnh phải làm sao? Những người chỉ lạnh chân kèm tiểu tiện không tự chủ, thủy thũng, đại tiện lỏng buổi sáng do thận dương hư “hỏa hư” có thể dùng bài Thận khí hoàn gia giảm với các thành phần thục địa, hoài sơn, đơn bì, phục linh, trạch tả, nhục quế, phụ tử, bổ cốt chỉ... Bài thuốc này có công dụng ôn bổ thận dương nên thích hợp cho người thường xuyên lạnh hai chân, hoặc trên đầu nóng dưới chân lạnh.
Bên cạnh các bài thuốc như trên, bệnh nhân có thể áp dụng các cách chữa lạnh chân, lạnh tay bằng động tác massage các huyệt sau đây:
- Đại chùy: Cách xác định là cho bệnh nhân ngồi cúi đầu, quay cổ qua trái hoặc phải, khi đó u xương nào cao nhất và động đậy nhiều dưới ngón tay là đốt cổ 7, huyệt đại chùy sẽ nằm ngay chỗ lõm phía dưới đốt sống cổ số 7;
- Quan nguyên: Vị trí dưới rốn 3 tấc, trên bờ xương mu;
- Khí hải: Vị trí dưới gai sống thắt lưng số 3, đo ngang ra 1.5 tấc;
- Túc tam lý: Vị trí huyệt này ở dưới mắt cá ngoài 3 tấc, phía ngoài xương mác khoảng 1 khoát ngón tay, nơi cơ cẳng chân trước và khe giữa xương chày và xương mác;
- Thận du: Vị trí dưới gai sống thắt lưng số 2 đo ngang ra 1.5 tấc. Huyệt này nằm ngang với huyệt mệnh môn;
- Mệnh môn: Chỗ lõm dưới đầu mỏm gai đốt sống thắt lưng số 2;
- Dũng tuyền: Co bàn chân và các ngón chân, chỗ lõm xuất hiện ngay ở 1⁄3 trước gan bàn chân chính là huyệt dũng tuyền.
3. Một số cách chữa lạnh chân tại nhà
Những người thường xuyên bị tay chân lạnh tại nhà có thể sử dụng ngải cứu, gừng, muối hoặc hành tím để ngâm tay chân và giữ ấm cho cơ thể. Cách làm cụ thể như sau:
- Chuẩn bị 30-50g ngải cứu tươi đem đi đun sôi với 1⁄2 nồi nước trong khoảng 10 phút. Sau đó pha thêm nước vào cho nhiệt độ giảm xuống khoảng 40 độ C thì cho thêm muối vào khuấy đều rồi ngâm tay chân 15-20 phút. Cách chữa chân lạnh này có tác dụng trừ hàn lạnh hiệu quả, đồng thời tăng cường dương khí, do đó không chỉ dùng cho người bị tay chân lạnh mà còn hỗ trợ chữa bệnh đường hô hấp rất tốt;
- Chuẩn bị 20-30g gừng tươi, đem đi đập dập rối đun sôi với 1⁄2 nồi nước trong 10 phút. Lưu ý cần đậy nắp kín để tránh bay hơi một số chất trong gừng. Sau đó pha thêm nước lạnh và muối vào nước gừng để cho nhiệt độ còn khoảng 40 độ C thì tiến hành ngâm tay chân. Áp dụng cách chữa chân lạnh này mỗi tối trước khi đi ngủ sẽ giúp máu huyết lưu thông tốt, từ đó giải trừ chứng bệnh này hiệu quả;
- Tay chân lạnh kèm theo tiêu chảy có thể lấy gừng khô sao 4-8g, tán nhỏ, pha với nước ấm uống hoặc cho vào cháo để ăn hoặc gừng khô nấu nước tắm hay ngâm tay chân cũng có thể giúp cơ thể và tứ chi ấm dần lên.
Người bệnh có thể thay ngải cứu và gừng bằng vỏ quế, hoa tiêu, vỏ cam quýt bưởi cũng mang lại hiệu quả tương đối tốt. Lưu ý, người bệnh chỉ ngâm nước đến dưới mắt cá chân vì ngâm quá cao có thể gây phản tác dụng. Đồng thời cần áp dụng đều đặn vào mỗi buổi tối trước khi đi ngủ, khi ngâm xong thì lau khô tay chân, giữ ấm bằng tất và hạn chế tối đa việc tiếp xúc với nước lạnh. Nếu tay chân lạnh nhiều, bệnh nhân còn có thể dùng lót giày bằng vỏ gỗ quế để làm ấm và kích thích các huyệt ở bàn chân.
4. Một số biện pháp phòng ngừa chứng tay chân lạnh
Một chế độ dinh dưỡng và vận động hợp lý sẽ hỗ trợ bàn tay, bàn chân luôn ấm áp, ngay cả khi nhiệt độ môi trường xung quanh xuống thấp vào mùa đông. Sau đây là một số biện pháp dự phòng chứng tay chân lạnh:
- Giữ ấm cơ thể: Khi thời tiết trở lạnh, bệnh nhân cần đặc biệt chú ý giữ ấm tay chân, đặc biệt là bàn chân. Trong đó nên ưu tiên sử dụng các loại tất chân hoặc bao tay mềm mại, có khả năng giữ ấm cũng như thấm hút mồ hôi tốt;
- Buổi tối trước khi đi ngủ, bệnh nhân hãy ngâm chân tay theo những cách liệt kê ở trên hoặc ngâm trong nước ấm pha chút muối từ 10 – 15 phút. Sau đó lau khô rồi đi tất ấm và tuyệt đối không để tay chân tiếp xúc với đất hoặc nước lạnh. Đồng thời, bệnh nhân có thể cho vào nước ngâm chân một chút tinh dầu hoa cúc, nhục quế hoặc oải hương vì chúng hỗ trợ khí huyết lưu thông dễ dàng hơn;
- Hạn chế mang tất chân, bao tay hoặc mặc quần áo quá chật để giữ ấm vì như vậy cũng không tốt cho việc lưu thông máu trong cơ thể;
- Thường xuyên vận động: Vận động nhiều sẽ làm “ấm nóng” cơ thể, qua đó tăng cường và điều tiết quá trình tuần hoàn máu trong cơ thể. Bệnh nhân bị tay chân lạnh không được để chân tay “ngủ yên” trong những đôi tất ấm mà hãy vận động thường xuyên để giúp giãn nở mạch máu và lưu thông khí huyết tốt hơn;
- Ăn uống hợp lý. Những thực phẩm chứa nhiều calo và chất béo sẽ là sự lựa chọn của bệnh nhân tay chân lạnh trong mùa đông giá rét vì chúng cung cấp cho cơ thể nhiều năng lượng để sản sinh nhiệt lượng “sưởi ấm” cơ thể;
- Đừng quên bổ sung thêm các loại vitamin nhóm B, vitamin C, E và các acid amin. Các loại vitamin và khoáng chất này hỗ trợ sản sinh tế bào hồng cầu trong máu và tăng cường sức đề kháng cho cơ thể. Bệnh nhân ăn nhiều cà rốt, cà chua, súp lơ, ớt, tiêu...
Để đặt lịch khám tại viện, Quý khách vui lòng bấm số HOTLINE hoặc đặt lịch trực tiếp TẠI ĐÂY. Tải và đặt lịch khám tự động trên ứng dụng MyVinmec để quản lý, theo dõi lịch và đặt hẹn mọi lúc mọi nơi ngay trên ứng dụng.
