Bài viết được tư vấn bởi Thạc sĩ, Bác sĩ Nguyễn Thị Nhật - Chuyên khoa Truyền nhiễm - Khoa Khám bệnh & Nội khoa - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Hải Phòng.
Chai gan là một bệnh lý nguy hiểm, khiến chức năng gan không thể phục hồi được. Ở giai đoạn đầu, bệnh không có những triệu chứng cụ thể, nhưng khi bộc phát sẽ ảnh hưởng nghiêm trọng đến nhiều cơ quan và hệ thống trong cơ thể con người. Theo đó, ghép gan được coi là giải pháp duy nhất để điều trị bệnh chai gan.
1. Chai gan là gì?
Chai gan là giai đoạn cuối cùng khi phản ứng của tổ chức gan đối với các tổn thương kéo dài nhiều tháng. Khi người bệnh bị viêm mạn tính kéo dài, gan sẽ dần bị xơ hóa theo thời gian làm cho các tế bào gan bị viêm hoặc tổn thương. Nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời, lá gan sẽ dần bị xơ, thường gọi là xơ gan. Những mô xơ trở nên "chằng chịt" hơn, biến những mô liên kết thành những "sẹo" lớn chạy ngang dọc, chia lá gan thành những u nhỏ. Theo thời gian sẽ tiến triển thành chai gan. Chai gan sẽ gây ra những hậu quả khác nhau tùy thuộc vào vị trí của mô xơ và mô sẹo.
- Rượu bia, virus viêm gan là những nguyên nhân phổ biến gây chai gan.
- Rượu bia gây chai gan: Rượu bia vốn là những chất độc cho lá gan gây ra các bệnh lý về gan như: viêm gan, xơ gan, chai gan... Tình trạng chai gan sẽ trở nên nghiêm trọng hơn nếu người bệnh cứ tiếp tục lạm dụng rượu bia.
- Virus viêm gan B, C là nguyên nhân hàng đầu gây viêm gan mãn tính hoặc tiến triển thành xơ gan khá cao và bị ung thư gan.
- Lạm dụng thuốc và độc tố trong môi trường là những nguyên nhân gây chai gan.
- Bệnh di truyền
Ngoài ra, người từng bị sốt rét cũng có thể bị viêm gan mãn tính, gây xơ gan, chai gan.
Ở giai đoạn đầu của chai gan, người bệnh thường không xuất hiện những triệu chứng rõ ràng, thậm chí nhiều bệnh nhân vẫn tiếp tục sống một cách khỏe mạnh và không hề có bất cứ một triệu chứng nào. Chỉ đến khi bệnh bộc phát, thì tình trạng bệnh đã trở nên nghiêm trọng.
Những triệu chứng xuất hiện ở bệnh nhân rất mơ hồ, có khi thoảng qua, khiến người bệnh chủ quan như:
- Tay chân có thể mất cảm giác
- Lưỡi bị nóng rát.
- Đau bụng ở phần bụng trên bên phải.
- Nước tiểu sẫm màu
- Đi ngoài phân đen
- Nôn ra máu đen
- Mặt xám đen.
- Xuất hiện nhiều mạch máu li ti như những màng nhện trên khắp cơ thể
Khi xuất hiện các triệu chứng trên, bạn cần ngay lập tức đến gặp bác sĩ để được chẩn đoán và điều trị kịp thời. Bởi những dấu hiệu này có thể báo hiệu, chai gan của bệnh đã trở nên nghiêm trọng. Bác sĩ có thể chỉ định người bệnh làm các xét nghiệm kiểm tra chức năng gan.
Xem thêm: Chai gan và những điều cần biết
2. Chai gan có nguy hiểm không?
Chai gan là bệnh lý nguy hiểm, gây tỉ lệ tử vong cao như bệnh ung thư gan. Chai gan không chỉ để lại những hậu quả nặng nề cho gan mà còn làm tổn thương nhiều cơ quan khác trong cơ thể. Chai gan sẽ gây ra những hậu quả khác nhau tùy thuộc vào vị trí của mô xơ và mô sẹo. Cụ thể:
- Hệ tiêu hóa: Các hậu quả dây chuyền thường gặp nhất do chai gan gây ra cho hệ tiêu hóa là: xuất huyết đường ruột dẫn đến đi cầu phân đen, ói ra máu; lở loét bao tử, ruột non và ruột già... kèm theo đó là các triệu chứng phổ biến như: đau bụng, ăn kém ngon, buồn nôn, ói mửa, sụt cân, cổ trướng.
- Hệ thần kinh: Chai gan có thể làm tế bào não tê liệt, khiến người bệnh trong trạng thái bần thần, buồn phiền, chán nản, mất ngủ, mau quên, không tập trung tư tưởng được, dễ cáu gắt, thay đổi tính tình, buồn ngủ, loạn trí, rồi bất tỉnh và chết. Bởi, thông thường gan có vai trò loại trừ các chất độc, chất cặn bã không để chúng tan vào máu. Nhưng khi gan bị chai chất độc không bị đào thải mà tan dần vào trong máu.
- Máu trở nên loãng, chậm đông đặc
- Lá lách sưng lớn, dễ vỡ.
- Thận: Chai gan gây nên những hậu quả cho thận như: thận yếu, thận hư, thậm chí người bệnh cần lọc thận.
- Nội tiết: Chai gan gây rối loạn chức năng tuyến giáp, tụy tạng, giảm năng tuyến sinh dục. Cụ thể: Bệnh nhân chai gan đồng thời sẽ bị rối loạn chức năng tuyến giáp do gan bị tổn thương nên không chuyển hóa được các kích thích tố (hormone) của tuyến giáp. Đồng thời, chất steroid làm suy giảm năng tuyến sinh dục gây ra chứng loãng xương, chứng hiếm muộn. Bệnh nhân nữ thì kinh nguyệt trở nên thất thường. Phần lớn bệnh nhân chai gan sẽ không dung nạp được chất đường (glucose intolerance) sẽ dẫn đến tiểu đường.
- Phổi: Chai gan gây nên những hậu quả cho phổi như: ngộp thở, khó thở, hơi thở có mùi ngọt lờ lợ như trái cây, đôi khi giống như mùi rượu lên men.
3. Điều trị chai gan
Hiện nay, ghép gan là cách trị duy nhất khi gan đã bị chai.Theo đó, để điều trị bệnh chai gan, người bệnh cần ngăn không cho chai gan gây tổn thương lan rộng đến các cơ quan khác, giảm thiểu các biến chứng bằng việc chữa trị phụ thuộc vào nguyên nhân gây ra chai gan là gì?
Ngoài ra, chế độ ăn uống cùng cùng lối sống lành mạnh góp vai trò quan trọng trong việc điều trị chai gan. Người bệnh nên tuân thủ tuyệt đối liệu pháp điều trị của bác sĩ, có chế độ ăn uống phù hợp với bệnh, không uống rượu bia và giữ tinh thần lạc quan, thoải mái.
4. Phòng ngừa chai gan như thế nào?
Phòng bệnh hơn chữa bệnh, do vậy, để phòng ngừa những hậu quả nặng về về sức khỏe mà bệnh chai gan gây ra thì bạn cần thực hiện các phương pháp sau đây:
- Duy trì lối sống lành mạnh, luyện tập phù hợp
- Khi xuất hiện một hoặc nhiều triệu chứng của chai gan cần khám bệnh ở các bệnh viện bệnh gan nhanh chóng để xác định được các nguyên nhân gây nên bệnh, từ đó bác sĩ sẽ có phương pháp điều trị phù hợp.
- Có một chế độ ăn uống khoa học, cân bằng đầy đủ các chất dinh dưỡng, hạn chế các thức ăn có hại cho gan.
- Tránh xa các chất kích thích, thuốc lá và rượu bia
- Duy trì tập thể dục thường xuyên để kiểm soát cân nặng và nâng cao sức đề kháng của sức khỏe.
- Bệnh nhân có lịch sử bệnh viêm gan B, viêm gan C cần được kiểm tra chức năng gan, định lượng virus viêm gan B, siêu âm gan định kỳ, để xác định được nguyên nhân viêm gan B mãn tính hay lành và điều trị dứt điểm
Hiện nay Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec có các gói Sàng lọc Gan mật, giúp phát hiện Virus viêm gan ở giai đoạn sớm ngay cả khi chưa có triệu chứng. Ngoài ra, Gói sàng lọc gan mật toàn diện giúp khách hàng:
- Đánh giá khả năng làm việc của gan thông qua các xét nghiệm men gan;
- Đánh giá chức năng mật; dinh dưỡng lòng mạch;
- Tầm soát sớm ung thư gan;
- Thực hiện các xét nghiệm như Tổng phân tích tế bào máu, khả năng đông máu, sàng lọc viêm gan B,C
- Đánh giá trạng thái gan mật qua hình ảnh siêu âm và các bệnh có nguy cơ ảnh hưởng gây ra bệnh gan/làm bệnh gan nặng hơn
- Phân tích sâu các thông số đánh giá chức năng gan mật thông qua xét nghiệm, cận lâm sàng; các nguy cơ ảnh hưởng đến gan và tầm soát sớm ung thư gan mật.
Để đặt lịch khám tại viện, Quý khách vui lòng bấm số HOTLINE hoặc đặt lịch trực tiếp TẠI ĐÂY. Tải và đặt lịch khám tự động trên ứng dụng MyVinmec để quản lý, theo dõi lịch và đặt hẹn mọi lúc mọi nơi ngay trên ứng dụng.
