Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi Thạc sĩ, Bác sĩ Nguyễn Thị Hường - Bác sĩ Nội thần kinh - Khoa Nội tổng hợp, Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Times City
Hệ thần kinh của trẻ phát triển rất nhanh, trọng lượng não ở trẻ sơ sinh nặng khoảng 400g, đến 1 tuổi nặng 900-1000g, đến 8 tuổi não nặng 1200-1300g, khi trưởng thành là 1400g. Trọng lượng não tăng là do kết quả của quá trình myelin hóa. Quá trình phát triển và hoàn thiện hệ thần kinh thì quan trọng nhất là sự myelin hóa các tổ chức thần kinh và biến đổi ở vỏ não.
1. Bao myelin có tác dụng gì?
Phần lớn các sợi dây thần kinh vận động là các dây thần kinh có bao myelin bao quanh. Các bao myelin là cấu trúc đặc biệt giúp bảo vệ, dinh dưỡng và đảm bảo cho xung động thần kinh được dẫn truyền nguyên vẹn. Khi các bao này bị tổn thương, sẽ dẫn đến dây thần kinh bị tổn thương, bị thoái hóa, đứt gãy và dây thần kinh hoàn toàn bị mất chức năng. Việc dùng các thuốc này rất tốt trong các bệnh viêm đa dây thần kinh nói riêng và các bệnh có tổn thương dây thần kinh nói chung (như đái tháo đường, liệt mặt do lạnh).
Myelin hóa là quá trình chất béo bao bọc dần xung quanh dây thần kinh. Myelin hóa liên quan tới sự trưởng thành của hệ thần kinh. Sự myelin hóa được bắt đầu từ tháng thứ 4 của thai nhi, tiếp tục sau khi ra đời và hoàn chỉnh khi trẻ 8 tuổi.
Quá trình myelin hóa mạnh nhất là giai đoạn trẻ từ sơ sinh đến 2 tuổi và trọng lượng của não tăng nhanh ở giai đoạn này. Tế bào thần kinh sẽ không hoạt động nếu không được myelin hóa hoàn toàn. Chậm myelin hóa chất trắng sẽ làm trẻ chậm phát triển tinh thần và vận động như chậm biết đi, chậm biết nói và giảm khả năng nhận thức.
2. Một số dưỡng chất cần trong việc hoàn thiện hệ thần kinh
Chất béo đóng vai trò quan trọng trong việc myelin hóa tổ chức thần kinh. Trong những năm đầu đời, trẻ được nuôi bằng sữa mẹ thì hệ thần kinh phát triển tốt vì trong sữa mẹ chứa nhiều lipid, năng lượng do lipid cung cấp chiếm 50% tổng năng lượng của sữa.
Thành phần lipid của sữa mẹ gồm nhiều loại acid béo, trong đó có các acid béo no và các acid béo không no và đặc biệt có lipid ở dạng phức tạp khi kết hợp với phosphat tạo thành các phospholipids hay sphingolipids như sphingomyelin. Sphingomyelin là một dạng lipid phức tạp chiếm đến 40% tổng số lượng phospholipids trong sữa mẹ. Sphingomyelin là thành phần cơ bản cấu tạo nên lớp vỏ myelin bọc ngoài các dây thần kinh, đóng vai trò dẫn truyền xung động thần kinh, dẫn truyền các tín hiệu qua màng tế bào vào bên trong tế bào.
Trong quá trình tổng hợp sphingomyelin phải cần có choline. Choline là một chất dinh dưỡng có tác dụng gần giống vitamin và cần thiết cho chức năng hoạt động của tất cả các tế bào trong cơ thể. Choline là tiền chất của acetylcholine - chất trung gian dẫn truyền xung động thần kinh và tham gia vào quá trình lưu trữ trí nhớ.
Choline tham gia vào quá trình chuyển hóa chất béo, khi thiếu choline thì lipid bị tích trữ nhiều tại gan. Nhiều nghiên cứu cho thấy cần thiết phải bổ sung choline vào khẩu phần ăn cho phụ nữ khi mang thai để mẹ có đủ lượng choline cung cấp cho con qua máu của mình. Đồng thời để giúp trẻ tăng cường phát triển trí thông minh cũng cần bổ sung choline vào bữa ăn của trẻ qua thực phẩm.
Sphingomyelin, choline có vai trò quan trọng đối với quá trình myelin hóa thần kinh - một yếu tố quan trọng đối với sự phát triển hệ thần kinh, phát triển trí tuệ trẻ em đã được chứng minh rõ ràng. Vì vậy hiện nay trong nhiều thực phẩm dành cho bà mẹ khi mang thai và trẻ nhỏ đã được tăng cường sphingomyelin, choline - là những dưỡng chất quan trọng đối với sự phát triển trí não của trẻ em.
Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec là một trong những bệnh viện không những đảm bảo chất lượng chuyên môn với đội ngũ y bác sĩ, hệ thống trang thiết bị công nghệ hiện đại mà còn nổi bật với dịch vụ khám, tư vấn và chữa bệnh toàn diện, chuyên nghiệp; không gian khám chữa bệnh văn minh, lịch sự, an toàn và tiệt trùng tối đa.
Khách hàng có thể trực tiếp đến hệ thống Y tế Vinmec trên toàn quốc để thăm khám hoặc liên hệ hotline tại đây để được hỗ trợ.
XEM THÊM:
