Nhiễm vi khuẩn HP trong dạ dày là tình trạng vi khuẩn HP xâm nhập và gây tổn thương vào lớp niêm mạc trong dạ dày, từ đó gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm. Để điều trị viêm loét dạ dày do nhiễm vi khuẩn này, bên cạnh việc sử dụng kháng sinh và các loại thuốc khác, hiện nay bác sĩ còn tư vấn về việc sử dụng thực phẩm như một phương pháp điều trị bổ trợ.
Bài viết này được viết dưới sự hướng dẫn chuyên môn của Thạc sĩ, Bác sĩ Vũ Huy Bình - Khoa Khám bệnh & Nội khoa - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Hải Phòng. Bác sĩ đã có 09 năm kinh nghiệm trong lĩnh vực Nội soi tiêu hóa.
1. Nhiễm vi khuẩn HP
Nhiễm vi khuẩn HP, hay còn gọi là nhiễm vi khuẩn Helicobacter Pylori, là tình trạng vi khuẩn HP xâm nhập và sinh sôi trong dạ dày. Việc nhiễm vi khuẩn HP gây nhiễm trùng thường bắt đầu ngay từ khi bệnh nhân còn nhỏ và là nguyên nhân chính gây ra bệnh loét dạ dày.
Đa số người bệnh không biết mình đã nhiễm HP cho đến khi xuất hiện các triệu chứng của loét dạ dày và được bác sĩ tiêu hóa kiểm tra, chẩn đoán. Việc điều trị nhiễm khuẩn HP thường bao gồm việc sử dụng kháng sinh để tiêu diệt vi khuẩn, nhằm ngăn ngừa các biến chứng có thể xảy ra.
2. Những triệu chứng nhiễm vi khuẩn HP
Nhiều người khi mới nhiễm vi khuẩn HP thường không có triệu chứng rõ rệt. Một số người có có khả năng miễn dịch chống lại tác hại của HP, tuy nhiên cơ sở để giải thích điều này hiện vẫn tìm hiểu rõ.
Các dấu hiệu và triệu chứng nhiễm vi khuẩn HP có thể xuất hiện bao gồm:
- Cảm giác đau nhức hoặc nóng rát trong bụng.
- Đau bụng tăng lên khi dạ dày trống rỗng.
- Buồn nôn và có thể kèm theo nôn.
- Ăn uống không ngon miệng.
- Cảm giác ợ hơi và đầy bụng thường xuyên.
- Sụt cân không rõ nguyên nhân.
Nếu các triệu chứng này xuất hiện thường xuyên và kéo dài, mọi người cần đi khám bác sĩ chuyên khoa để được kiểm tra kỹ lưỡng. Các triệu chứng cần lưu ý đặc biệt bao gồm:
- Đau bụng kéo dài và dữ dội.
- Khó nuốt hoặc cảm giác vướng khi nuốt.
- Phân có màu đen hoặc xuất hiện máu trong phân.
- Nôn ra máu.
Những triệu chứng này có thể là dấu hiệu của các vấn đề nghiêm trọng hơn cần được can thiệp y tế càng sớm càng tốt.
3. Nguyên nhân gây nhiễm vi khuẩn HP
Hiện nay, các nhà nghiên cứu vẫn chưa xác định được nguyên nhân cụ thể và rõ ràng về sự lây nhiễm vi khuẩn HP. Tuy nhiên, người ta biết rằng vi khuẩn HP có thể lây truyền từ người này sang người khác qua các con đường như tiếp xúc trực tiếp với nước bọt hoặc chất nôn của người bị nhiễm. Ngoài ra, vi khuẩn này cũng có thể lây lan thông qua việc tiêu thụ thực phẩm hoặc nước uống bị ô nhiễm có chứa vi khuẩn.
4. Các yếu tố nguy cơ gây nhiễm khuẩn HP
Các yếu tố nguy cơ làm tăng khả năng nhiễm vi khuẩn HP thường liên quan đến điều kiện sống khi còn bé, bao gồm:
- Sống trong điều kiện môi trường chen chúc: Nguy cơ nhiễm HP tăng lên đáng kể đối với người sống trong một gia đình có nhiều thành viên, do sự tiếp xúc gần gũi và thường xuyên giữa các thành viên trong gia đình.
- Sống ở những khu vực thiếu nguồn nước sạch: Việc tiếp xúc với nguồn nước bị ô nhiễm là một trong những con đường phổ biến dẫn đến sự lây lan của vi khuẩn HP.
- Sống tại các quốc gia đang phát triển: Điều kiện sống ở các quốc gia này thường gặp các vấn đề về mật độ dân số cao và vệ sinh môi trường kém, làm tăng nguy cơ nhiễm HP.
- Sống cùng với người đã nhiễm HP: Việc tiếp xúc thường xuyên với người nhiễm bệnh có thể làm tăng khả năng nhiễm vi khuẩn này.
5. Biến chứng nhiễm vi khuẩn HP
Nhiễm vi khuẩn HP có thể dẫn đến các biến chứng nghiêm trọng về đường tiêu hóa, bao gồm:
- Loét dạ dày: Vi khuẩn HP có thể phá hủy lớp niêm mạc bảo vệ của dạ dày và ruột non, làm cho acid dạ dày tấn công trực tiếp vào thành dạ dày, tạo thành các vết loét. Khoảng 10% số người nhiễm HP phát triển thành loét dạ dày.
- Viêm niêm mạc dạ dày: Nhiễm HP có thể kích ứng thành dạ dày, gây ra tình trạng viêm niêm mạc dạ dày.
- Ung thư dạ dày: Nhiễm vi khuẩn HP được xem là một trong những yếu tố nguy cơ cao gây ra ung thư dạ dày, do vi khuẩn này gây tổn thương kéo dài và viêm nhiễm liên tục tại niêm mạc dạ dày.
6. Điều trị nhiễm vi khuẩn HP bằng thực phẩm
Để điều trị loét dạ dày do nhiễm vi khuẩn HP, việc sử dụng kháng sinh là thiết yếu. Bệnh nhân cần tuân thủ chặt chẽ phác đồ điều trị và thường xuyên tái khám theo lịch hẹn với bác sĩ để đảm bảo hiệu quả điều trị và giúp các vết loét có thể lành lại. Trong một số trường hợp cụ thể, bác sĩ cũng có thể kê đơn các loại thuốc như thuốc ức chế bơm proton hoặc thuốc chẹn thụ thể H2 để giảm hoặc không tiết acid trong dạ dày, từ đó hỗ trợ quá trình điều trị loét hiệu quả hơn.
Ngoài phương pháp sử dụng thuốc, gần đây còn có các khuyến nghị về việc sử dụng thực phẩm như một phần của liệu pháp điều trị nhiễm vi khuẩn HP. Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng một số loại thực phẩm có chứa thành phần tự nhiên có khả năng chống lại vi khuẩn HP. Việc bổ sung các thực phẩm này vào chế độ ăn uống hàng ngày có thể hỗ trợ làm giảm tải lượng vi khuẩn và cải thiện tình trạng sức khỏe dạ dày.
6.1 Bị nhiễm HP nên ăn gì?
Người nhiễm vi khuẩn HP nên ưu tiên các loại thực phẩm sau đây trong chế độ ăn uống hàng ngày:
- Rau quả: Nên ăn nhiều súp lơ, bắp cải, củ cải, táo, việt quất, mâm xôi, dâu đen, dâu tây, anh đào, ớt chuông, cà rốt, bông cải xanh và các loại rau lá xanh như cải xoăn và rau bina. Những thực phẩm này giàu chất chống oxy hóa, giúp tăng cường hệ miễn dịch và có thể hỗ trợ chống lại nhiễm trùng. Các loại rau lá xanh còn chứa canxi và vitamin B. Trong khi đó, bông cải xanh chứa sulforaphane, một hợp chất có khả năng ức chế hoạt động của vi khuẩn HP.
- Thực phẩm giàu chế phẩm sinh học: Bao gồm sữa chua, rượu kefir, dưa cải bắp và kim chi, giúp cải thiện sức khỏe đường ruột, điều trị và có thể ngăn ngừa tái nhiễm HP.
- Các loại dầu và gia vị: Dầu olive và các loại dầu thực vật khác, mật ong, tỏi, trà xanh khử caffein, cam thảo và nghệ đều có đặc tính chống viêm và chống oxy hóa. Đặc biệt, dầu olive chứa acid béo có khả năng chống lại nhiễm trùng HP.
- Củ nghệ: Hiện nay, nghệ đang được nghiên cứu để có thể áp dụng hiệu quả vào quá trình điều trị bệnh loét dạ dày do vi khuẩn HP.
Nghiên cứu cũng chỉ ra rằng việc bổ sung men vi sinh trong chế độ ăn uống khi điều trị loét dạ dày bằng kháng sinh có thể hỗ trợ giảm các triệu chứng do kháng sinh gây ra và cải thiện hiệu quả điều trị. Các chế phẩm sinh học như Lactobacillus, Bifidobacterium và Saccharomyces đã được chứng minh là có lợi trong việc hỗ trợ điều trị loét do nhiễm HP. Việc sử dụng các chế phẩm sinh học này cần được thảo luận và hướng dẫn bởi bác sĩ để đảm bảo an toàn và hiệu quả.
6.2 Bị vi khuẩn HP nên uống gì?
Đối với những người nhiễm khuẩn Helicobacter Pylori, việc lựa chọn đồ uống phù hợp có thể hỗ trợ điều trị và giảm nhẹ các triệu chứng.
6.2.1 Sữa chua và các sản phẩm lên men
Hệ tiêu hóa con người chứa đến hơn 85% lợi khuẩn. Việc bổ sung các vi sinh vật có lợi qua đồ uống như sữa chua, trà kombucha hoặc qua các sản phẩm lên men khác như súp miso, kim chi, dưa cải và một số loại pho mát, có thể giúp ức chế sự phát triển của các vi khuẩn có hại, trong đó có HP. Các lợi khuẩn có khả năng sản xuất axit lactic và hydrogen peroxide cùng với các hợp chất kháng khuẩn, làm giảm số lượng vi khuẩn có hại trong đường tiêu hóa.
6.2.2 Trà xanh và mật ong
Đây là những lựa chọn tuyệt vời cho những người muốn giảm tải lượng vi khuẩn HP. Trà xanh giàu polyphenol, một chất chống lại stress oxy hóa và các loại vi khuẩn gây bệnh. Mật ong có khả năng kháng khuẩn nên khi kết hợp với trà xanh có thể cung cấp hiệu quả bảo vệ đáng kể. Một nghiên cứu đã chỉ ra rằng việc tiêu thụ trà xanh và mật ong hàng ngày trong một tuần giúp giảm tỷ lệ dương tính với vi khuẩn HP.
6.2.3 Dược phẩm từ thiên nhiên
Nghệ, tỏi, trà xanh không caffein, dầu olive và các loại dầu thực vật khác, cam thảo, là những dược phẩm từ thiên nhiên có tác dụng hỗ trợ trong điều trị viêm loét dạ dày do nhiễm vi khuẩn HP gây ra. Các thực phẩm này không chỉ giảm triệu chứng mà còn có thể ngăn chặn hoạt động của vi khuẩn, giúp cải thiện sức khỏe dạ dày.
Việc lựa chọn lựa những đồ uống và thực phẩm giàu chất chống oxy hóa, lợi khuẩn là phương pháp hỗ trợ hiệu quả cho việc điều trị và phòng ngừa sự phát triển của vi khuẩn HP.
6.3. Thực phẩm nên tránh khi nhiễm vi khuẩn HP
Đối với bệnh nhân loét dạ dày do nhiễm vi khuẩn HP và gặp phải các triệu chứng trào ngược dạ dày, có một số loại thực phẩm cần hạn chế để tránh làm trầm trọng thêm các triệu chứng. Những thực phẩm này có thể kích thích giãn phần dưới của thực quản, còn được gọi là co thắt thực quản dưới (LES), từ đó, dẫn đến tình trạng acid dạ dày trào ngược lên thực quản và gây ra các triệu chứng như ợ nóng, khó tiêu và đau.
Các loại thực phẩm mà người bị nhiễm HP nên tránh bao gồm:
Tránh những thực phẩm này có thể giúp giảm bớt các triệu chứng và hỗ trợ quá trình điều trị nhiễm HP, giúp bệnh nhân cải thiện sức khỏe dạ dày và chất lượng cuộc sống.
7. Phòng ngừa nhiễm vi khuẩn HP
Nhiễm vi khuẩn HP và các biến chứng liên quan đến loại khuẩn này là một tình trạng khá phổ biến. Do đó, trong một số trường hợp, bác sĩ có thể khuyến cáo kiểm tra HP ngay cả với những người không có triệu chứng bệnh, để phát hiện sớm và ngăn chặn các biến chứng nghiêm trọng. Tuy nhiên, việc điều trị HP khi chưa có triệu chứng vẫn còn là đề tài tranh luận trong giới y khoa.
Để phòng ngừa nhiễm HP một cách hiệu quả, mọi người nên thực hiện các biện pháp sàng lọc và tư vấn y tế nếu nghi ngờ bản thân có nguy cơ phơi nhiễm vi khuẩn này hoặc có nguy cơ cao mắc bệnh ung thư dạ dày. Việc khám sức khỏe định kỳ và thực hiện các xét nghiệm sàng lọc có thể giúp phát hiện sớm và điều trị kịp thời.
Nhiều trường hợp nhiễm vi khuẩn HP nếu được điều trị đúng cách có thể khỏi hoàn toàn. Tuy nhiên, nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời, loét dạ dày do HP có thể dẫn đến các vấn đề sức khỏe nghiêm trọng như chảy máu nội tạng và thậm chí ung thư dạ dày. Việc phòng ngừa và sàng lọc định kỳ là cách tốt nhất để tránh những hậu quả này.
Phát hiện sớm vi khuẩn HP giúp quá trình điều trị hiệu quả hơn. Tại Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec sử dụng đồng vị carbon 13C trong test hơi thở chẩn đoán vi khuẩn H. pylori với loại máy ưu việt có gắn 02 túi khí, vừa cho giá trị chẩn đoán rất cao (> 95%) vừa đảm bảo an toàn cho người bệnh.
Để đặt lịch khám tại viện, Quý khách vui lòng bấm số HOTLINE hoặc đặt lịch trực tiếp TẠI ĐÂY. Tải và đặt lịch khám tự động trên ứng dụng MyVinmec để quản lý, theo dõi lịch và đặt hẹn mọi lúc mọi nơi ngay trên ứng dụng.
Nguồn tham khảo: Mayoclinic.org
