Những câu hỏi thường gặp về ung thư biểu mô phổi tế bào vảy

Bài được viết bởi Thạc sĩ, Bác sĩ Mai Viễn Phương - Bác sĩ nội soi tiêu hóa - Khoa Khám bệnh & Nội khoa - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Central Park.

Ung thư biểu mô phổi tế bào vảy là một loại của ung thư phổi không tế bào nhỏ. Nó được phân loại dựa trên hình ảnh của các tế bào ung thư dưới kính hiển vi. Theo Hiệp hội Ung thư Hoa Kỳ, hầu hết (khoảng 80%) các trường hợp ung thư phổi là không tế bào nhỏ. Trong số này, khoảng 30% là ung thư biểu mô tế bào vảy.

Ung thư biểu mô phổi tế bào vảy bắt đầu ở lớp tế bào trên cùng, được gọi là tế bào vảy, nằm trên đường dẫn khí lớn (phế quản) của phổi. Nó thường phát triển trong các phế quản phân nhánh của phế quản chính, ở bên trái hoặc bên phải trung tâm của ngực.

Có bốn loại phụ của ung thư biểu mô phổi tế bào vảy. Một nghiên cứu về DNA của các phân nhóm đã tìm thấy các đặc điểm sau:

• Ung thư biểu mô nguyên thủy ít phổ biến nhất trong bốn loại.
• Ung thư biểu mô cổ điển là loại phụ phổ biến nhất. Nó xảy ra thường xuyên ở nam giới hút thuốc.
• Ung thư biểu mô tuyến tiết phát triển chậm.
• Ung thư biểu mô đáy rất hiếm. Nó có xu hướng xảy ra ở độ tuổi lớn.

Trong số tất cả các loại ung thư biểu mô tế bào không nhỏ, ung thư phổi tế bào vảy có liên quan nhiều nhất đến việc hút thuốc.

Các triệu chứng phổ biến nhất của ung thư biểu mô phổi tế bào vảy là:

• Ho dai dẳng.
• Đờm có máu.
• Thở gấp hoặc khó thở.
• Đau tức ngực, đặc biệt là khi hít thở.
• Giảm cân không giải thích được.
• Giảm sự thèm ăn.
• Mệt mỏi.

Ung thư biểu mô phổi tế bào vảy hình thành trong các tế bào lót phế quản. Theo thời gian, ung thư có thể lây lan bằng cách xâm lấn các hạch bạch huyết, các cơ quan lân cận và đi qua máu (di căn) đến các bộ phận khác của cơ thể.

Các bác sĩ sử dụng kích thước, vị trí và mức độ lan rộng của khối u để phân loại ung thư thành các giai đoạn. Sử dụng hệ thống TNM, ung thư có thể được phân chia thành: Khối u nguyên phát (T), khối u di căn đến các hạch bạch huyết (N) và khối u di căn xa (M). Sau đó, chúng được kết hợp để phân loại ung thư thành một giai đoạn cụ thể. Có tổng cộng 6 giai đoạn chính. Các giai đoạn 1 đến 4 được chia nhỏ theo kích thước, số lượng và vị trí của khối u:

• Giai đoạn ẩn

Trong giai đoạn này, có các tế bào ung thư trong đờm nhưng không thể tìm thấy khối u.

• Giai đoạn 0

Ung thư chỉ nằm trong lớp niêm mạc của phế quản và không nằm trong mô phổi. Đây còn được gọi là ung thư biểu mô tại chỗ.

• Giai đoạn 1

Ung thư chỉ ở phổi. Nó không lây lan đến các hạch bạch huyết xung quanh nó hoặc đến các bộ phận khác của cơ thể.

• Giai đoạn 2

Ung thư nằm trong mô phổi và đã lan vào niêm mạc phổi hoặc các hạch bạch huyết gần đó nhưng chưa di căn thêm.

• Giai đoạn 3

Ung thư nằm trong mô phổi và đã lan đến các hạch bạch huyết hoặc cơ quan lân cận; chẳng hạn như thực quản hoặc tim nhưng không lan đến các cơ quan ở xa.

• Giai đoạn 4

Ung thư nằm trong mô phổi và đã di căn đến một hoặc nhiều bộ phận xa của cơ thể. Ung thư phổi không tế bào nhỏ thường lây lan đến:

Gan.

Não.

Tuyến thượng thận.

Xương.

Giai đoạn 4A có nghĩa là ung thư đã lan rộng dưới dạng một khối u, nó lan sang phổi khác hoặc chất lỏng xung quanh tim hoặc phổi (gây tràn dịch màng tim, phổi). Trong giai đoạn 4B, ung thư đã di căn dưới dạng hai hoặc nhiều khối u.

Nguyên nhân của ung thư biểu mô phổi tế bào vảy bao gồm:

Hút thuốc

Trong tất cả các nguyên nhân gây ra ung thư phổi tế bào vảy, hút thuốc là nguyên nhân hàng đầu. Theo Viện Ung thư quốc gia Hoa Kỳ, những người hút thuốc thường xuyên có nguy cơ mắc tất cả các loại ung thư phổi cao hơn 10 lần so với những người hút ít hơn 100 điếu thuốc.

Bạn hút càng nhiều và hút càng lâu thì nguy cơ càng cao. Nếu bạn bỏ thuốc lá, nguy cơ ung thư phổi của bạn sẽ giảm xuống nhưng vẫn cao hơn những người không hút thuốc trong vài năm sau khi bỏ thuốc. Nguy cơ mắc bệnh ung thư phổi đối với hút xì gà và tẩu thuốc cũng cao như đối với thuốc lá.

Tiếp xúc với radon

Radon là nguyên nhân phổ biến thứ hai của ung thư phổi nói chung và là nguyên nhân phổ biến nhất của ung thư phổi ở những người không hút thuốc.

Radon là một chất khí phóng xạ, không mùi, không nhìn thấy được, sinh ra từ đá và đất. Ở những nơi kín như trong nhà có nồng độ radon cao hơn. Những người vừa hút thuốc và tiếp xúc với khí radon sẽ có nguy cơ mắc ung thư phổi cao hơn rất nhiều.

Tiếp xúc với khói thuốc

Tiếp xúc với khói thuốc là nguyên nhân phổ biến thứ ba của ung thư phổi.

Các nguyên nhân khác

Các nguyên nhân khác bao gồm:

• Tiếp xúc lâu dài với các chất gây ung thư. Ví dụ như amiăng, thạch tín, cadmium, niken, uranium và một số sản phẩm từ dầu mỏ.
• Ô nhiễm không khí. Chất lượng không khí kém có thể là nguyên nhân khởi phát hoặc làm trầm trọng thêm bệnh.
• Tiếp xúc với bức xạ. Bạn có thể bị tiếp xúc với bức xạ trong quá trình điều trị trước đó bằng xạ trị vào ngực hoặc do chụp X-quang.
• Tiền sử bệnh. Tiền sử cá nhân hoặc gia đình mắc bệnh ung thư phổi làm tăng nguy cơ mắc bệnh ung thư phổi. Nếu bạn đã bị ung thư phổi, bạn sẽ có nguy cơ cao bị lại. Nếu người thân của bạn bị ung thư phổi, bạn sẽ có nguy cơ mắc bệnh cao hơn.

Để chẩn đoán ung thư biểu mô phổi tế bào vảy, trước tiên, bác sĩ sẽ hỏi bạn về các triệu chứng và tiến hành khám. Tiếp theo, họ sẽ thực hiện một hoặc nhiều xét nghiệm chẩn đoán tùy thuộc vào tiền sử, triệu chứng, tình trạng và vị trí khối u của bạn. Các thử nghiệm này có thể bao gồm:

Hình ảnh phổi

Thông thường, chụp X-quang phổi sẽ được thực hiện trước. Sau đó sẽ chụp CT hoặc MRI để có cái nhìn rõ hơn về phổi của bạn và tìm khối u cũng như các dấu hiệu cho thấy ung thư đã di căn.

Lấy một số tế bào ung thư

Có một số cách bác sĩ có thể lấy được các tế bào này. Họ có thể lấy một mẫu đờm. Chất lỏng xung quanh phổi của bạn cũng thường có một số tế bào ung thư. Bác sĩ cũng có thể lấy một mẫu bằng kim đâm qua da của bạn (chọc dò lồng ngực). Sau đó, các tế bào của bạn được kiểm tra dưới kính hiển vi để tìm các dấu hiệu của ung thư.

Sinh thiết

Sinh thiết là một cách khác để nhìn vào các tế bào dưới kính hiển vi. Bác sĩ của bạn có thể lấy sinh thiết khối u bằng cách sử dụng một cây kim đưa qua da (sinh thiết bằng kim) hoặc một ống có đèn chiếu và máy ảnh được đưa qua miệng hoặc mũi của bạn (nội soi phế quản).

Nếu ung thư đã lan đến các hạch bạch huyết hoặc các cấu trúc khác trong phổi của bạn, bác sĩ có thể làm sinh thiết thông qua một vết rạch trên da của bạn (nội soi trung thất).

Chụp PET

Đây là một xét nghiệm hình ảnh cho thấy một điểm trong bất kỳ mô nào có ung thư. Chụp PET được sử dụng để tìm di căn gần khối u hoặc trong cơ thể.

Xạ hình xương

Đây là một xét nghiệm hình ảnh cho thấy một điểm trong các vùng xương mà ung thư đã di căn.

Kiểm tra chức năng phổi

Những thử nghiệm này kiểm tra xem phổi của bạn hoạt động như thế nào. Chúng được sử dụng để cho biết liệu bạn có còn đủ chức năng phổi sau khi phẫu thuật cắt bỏ mô phổi có khối u hay không.

Điều trị ung thư biểu mô phổi tế bào vảy phụ thuộc vào mức độ tiến triển của ung thư, khả năng chịu đựng các tác dụng phụ và sức khỏe tổng thể của bạn. Tuổi tác thường không được xem xét. Phương pháp điều trị được cá nhân hóa nhưng vẫn có một số hướng dẫn chung cho việc điều trị ở từng giai đoạn.

Ung thư giai đoạn ẩn

Nếu bạn có tế bào ung thư trong đờm nhưng không tìm thấy ung thư bằng các xét nghiệm chẩn đoán, bạn thường sẽ trải qua các xét nghiệm chẩn đoán thường xuyên (chẳng hạn như nội soi phế quản hoặc chụp CT) cho đến khi tìm thấy khối u.

Giai đoạn 0

Phẫu thuật cắt bỏ khối u và phổi xung quanh nó mà không cần hóa trị hoặc xạ trị thường chữa khỏi ung thư biểu mô tế bào vảy ở giai đoạn này.

Giai đoạn 1

Phẫu thuật đơn lẻ thường hoạt động ở giai đoạn này. Một số hạch bạch huyết thường được loại bỏ để xem liệu ung thư có di căn sang chúng hay không. Nếu nguy cơ ung thư tái phát cao, bạn có thể được hóa trị sau khi phẫu thuật. Đôi khi, xạ trị được sử dụng thay vì hóa trị.

Giai đoạn 2

Giai đoạn này thường được điều trị bằng phẫu thuật cắt bỏ khối u và các hạch bạch huyết, sau đó là hóa trị để tiêu diệt các tế bào ung thư còn sót lại.

Nếu khối u lớn, bạn có thể được hóa trị và xạ trị hoặc chỉ xạ trị trước khi phẫu thuật để làm cho khối u nhỏ hơn và dễ loại bỏ bằng phẫu thuật.

Giai đoạn 3

Phẫu thuật có thể loại bỏ một số nhưng không phải tất cả ung thư trong giai đoạn này vì nó đã lây lan đến các hạch bạch huyết ở cổ hoặc các cấu trúc quan trọng trong ngực của bạn. Hóa trị và xạ trị thường được thực hiện sau khi phẫu thuật.

Giai đoạn 4

Trong giai đoạn này, ung thư đã di căn khắp cơ thể của bạn. Việc điều trị phụ thuộc vào sức khỏe tổng thể của bạn và số lượng ung thư đã di căn. Nếu đủ sức khỏe để phẫu thuật, bạn có thể kết hợp phẫu thuật, hóa trị và xạ trị.

Các liệu pháp khác có thể được thêm vào điều trị của bạn hoặc được sử dụng nếu phẫu thuật không phù hợp như:

• Liệu pháp miễn dịch. Điều này giúp tăng cường khả năng chống lại ung thư của hệ miễn dịch .
• Liệu pháp nhắm mục tiêu dựa trên đột biến gen. Đây là liệu pháp nhắm mục tiêu đến các đặc điểm cụ thể và đột biến của tế bào ung thư.
• Các thử nghiệm lâm sàng. Khi bạn có đủ điều kiện để nhận các phương pháp điều trị mới đang được nghiên cứu và tỏ ra có hiệu quả.

Nếu điều trị không hiệu quả hoặc một người quyết định ngừng điều trị, chăm sóc giảm nhẹ thường sẽ được cung cấp. Đây là dịch vụ chăm sóc hỗ trợ được sử dụng để cải thiện chất lượng cuộc sống cho những người mắc bệnh ung thư giai đoạn cuối. Nó có thể giúp làm giảm các triệu chứng ung thư cũng như hỗ trợ tinh thần cho người bị ung thư và những người thân yêu của họ. Hospice là dịch vụ chăm sóc giảm nhẹ được thực hiện khi tuổi thọ ước tính dưới sáu tháng.

Hiệu quả chữa trị đối với ung thư phổi không tế bào nhỏ, chẳng hạn như ung thư biểu mô tế bào vảy, tốt hơn đối với ung thư phổi tế bào nhỏ. Nó thậm chí có thể chữa khỏi khi được phát hiện và điều trị sớm. .

Triển vọng của những người bị ung thư được đo lường bằng tỷ lệ sống sót sau 5 năm. Con số này cho biết tỷ lệ phần trăm những người mắc một loại ung thư cụ thể còn sống từ 5 năm trở lên sau khi được chẩn đoán.

Theo Hiệp hội Ung thư Hoa Kỳ , tỷ lệ sống sót trung bình 5 năm đối với ung thư biểu mô phổi không tế bào nhỏ theo giai đoạn ung thư là:

• Giai đoạn 1A: 84%.
• Giai đoạn 2A: 60%.
• Giai đoạn 3A: 36%.
• Giai đoạn 4A: 10%.
• Giai đoạn 4B: Ít hơn 1%.

Tỷ lệ phần trăm trên chỉ là tính trung bình chứ không áp dụng được cho cá nhân từng người. Triển vọng của một cá nhân bị ảnh hưởng bởi nhiều yếu tố; chẳng hạn như tuổi tác, sức khỏe tổng quát, phản ứng với điều trị và tác dụng phụ của điều trị. Bác sĩ của bạn sẽ đánh giá tất cả thông tin này để cung cấp cho bạn một triển vọng cụ thể.

Tuy nhiên, tỷ lệ phần trăm cho thấy chìa khóa để có khả năng sống sót cao nhất là phát hiện và điều trị sớm trước khi ung thư di căn. Bạn có thể giảm đáng kể nguy cơ mắc bệnh ung thư phổi bằng cách không hút thuốc. Nếu bạn hút thuốc và nhận được chẩn đoán ung thư phổi, hãy bỏ thuốc lá trước khi quá muộn.

Bệnh ung thư phổi có thể điều trị bằng phẫu thuật, xạ trị và hóa trị. Phẫu thuật đang được phát triển theo hướng giảm thiểu xâm lấn, hạn chế tối đa các tổn thương cho bệnh nhân; ví dụ như phẫu thuật nội soi lồng ngực, robot phẫu thuật. Kỹ thuật xạ trị gần đây tập trung vào chữa trị khối u cụ thể, trên từng cơ quan riêng biệt và tùy thuộc vào đối tượng bệnh nhân trong thời gian nhất định.

Tại Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec, bệnh nhân có thể điều trị bằng SBRT - kỹ thuật xạ phẫu sử dụng định vị toàn thân, chính xác đến từng milimet. SBRT là hình thức thay thế cho phẫu thuật, thời gian điều trị ngắn hơn, độ chính xác điểm cao, cho kết quả tốt hơn và quy trình đơn giản hơn so với xạ trị truyền thống.

Những năm gần đây, hóa trị điều trị ung thư phổi cũng có rất nhiều tiến bộ. Đặc biệt nổi bật là những liệu pháp điều trị đích mới trong trường hợp bệnh nhân có bất thường di truyền phân tử. Trong số đó, liệu pháp tăng cường hệ miễn dịch tự thân hỗ trợ điều trị cho bệnh nhân ung thư phổi là bước đột phá vượt bậc.