Dấu hiệu tăng men gan cần chú ý

Men gan cao là dấu hiệu cho thấy các tế bào gan đang bị tổn thương, bao gồm tình trạng viêm và hoại tử gan. Khi các tế bào gan bị phá huỷ, một số enzyme (còn gọi là men gan) được giải phóng vào máu. Nếu tình trạng men gan cao kéo dài và không được điều trị kịp thời sẽ dẫn đến một số biến chứng nguy hiểm như xơ gan, thậm chí ung thư gan,…

Bài viết này được viết dưới sự hướng dẫn chuyên môn của các bác sĩ thuộc khoa Tiêu hoá - Gan Mật - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec.

1. Men gan cao là gì?

Gan là tạng lớn nhất của cơ thể, đảm nhận nhiều chức năng khác nhau như tổng hợp, chuyển hoá, khử độc,... Men gan là các enzyme xúc tác thực hiện các phản ứng sinh hóa tại gan, giúp gan thực hiện chức năng chuyển hóa các chất. Men gan bao gồm:

• Alanine transaminase (ALT hoặc SGPT)
• Aspartate transaminase (AST hoặc SGOT)
• Gamma-glutamyl transferase (GGT)
• Phosphatase kiềm (ALP) được tìm thấy trong các vi-ti mật quản, xoang mạch gan trong đơn vị cấu trúc cơ bản gan.

Thông thường, một lượng men gan sẽ được phóng thích vào máu ở nồng độ dưới 35 UI/L khi các tế bào gan chết đi một cách tự nhiên do quá trình lão hóa.

Tăng nồng độ men gan trong máu là hệ quả của việc phá hủy tế bào gan quá mức do một nguyên nhân nào đó. Tình trạng này có thể được phân loại thành ba mức độ như sau: nhẹ (tăng 1-2 lần so với bình thường), trung bình (tăng 2-5 lần) và nặng (tăng trên 5 lần).

2. Nguyên nhân nào dẫn đến tăng men gan?

• Do virus: A, B, C, D và E là 5 loại virus gây viêm gan, phá hủy các tế bào gan khi xâm nhập vào cơ thể. Đặc biệt, virus viêm gan B và C còn có khả năng gây ra cả viêm gan cấp tính và mãn tính, từ đó làm tăng nguy cơ ung thư gan và xơ gan.
• Lạm dụng rượu bia: Tiêu thụ quá nhiều bia rượu dẫn đến tổn thương và suy giảm chức năng gan là một trong những nguyên nhân dẫn đến tình trạng men gan cao. Ngoài ra, các cơ quan khác như dạ dày, tim mạch, thần kinh… cũng có thể bị ảnh hưởng do uống nhiều rượu bia.  
• Dùng thuốc không hợp lý: Gan là nơi chuyển hóa hầu hết các loại thuốc giảm đau, kháng viêm, kháng lao... Tình trạng lạm dụng thuốc quá mức sẽ tạo gánh nặng lên gan, gây tổn thương lá gan, từ đó dẫn đến bệnh men gan cao. Đặc biệt, tỷ lệ viêm gan trong thời gian gần đây đang ngày càng tăng cao do các sản phẩm chức năng được nhiều người sử dụng.  
• Chế độ ăn: Một lượng độc tố và chất aflatoxin nhất định thường có mặt trong các loại thực phẩm bẩn, mốc, chứa chất bảo quản có thể gây viêm gan, tăng men gan, thậm chí là ung thư gan.
• Bệnh lý đường mật: Nhiễm trùng đường mật, sỏi đường mật và khối u đường mật…
• Do men gan không chỉ được tạo ra ở gan nên một số bệnh lý cơ quan khác cũng có thể gây men gan cao, bao gồm: Bệnh lý hô hấp, đái tháo đường, bệnh tim mạch (bệnh lý cơ tim, nhồi ấu cơ tim…) và rối loạn chuyển hóa sắt… 

3. Dấu hiệu tăng men gan

Mặc dù các dấu hiệu tăng men gan ban đầu thường không rõ ràng nhưng khi mức men gan cao, các triệu chứng sẽ trở nên rõ rệt hơn bao gồm:  

• Một số triệu chứng như đau bụng, chán ăn, buồn nôn và nôn xuất hiện ở người bệnh.
• Mệt mỏi, sốt nhẹ.
• Đau hạ sườn phải: Vùng bụng hạ sườn bên phải sẽ xuất hiện cơn đau nhức âm ỉ khi men gan tăng cao.
• Mẩn ngứa: Độc tố tích tụ trong cơ thể, gây ngứa trên da do chức năng gan bị suy giảm.
• Phân có màu nhạt, nước tiểu sẫm màu: Tắc mật làm men gan tăng cao, từ đó Bilirubin không thể đi vào đường tiêu hóa và thải qua nước tiểu, dẫn đến phân bạc màu và nước tiểu sẫm màu.
• Vàng da: Men gan cao thường biểu hiện rõ nhất qua triệu chứng vàng da. Tuy nhiên, khi nhận thấy da thay đổi màu sắc thì bệnh đã ở giai đoạn báo động.  

Xét nghiệm máu là cách đơn giản nhất để phát hiện tăng men gan, đặc biệt là khi bệnh ở mức độ tăng nhẹ, các triệu chứng không rõ ràng. 

4. Hậu quả men gan cao

Một số hậu quả nghiêm trọng do tình trạng men gan cao kéo dài bao gồm:  

• Các biến chứng như xơ gan, ung thư gan... rất dễ xảy ra nếu tình trạng tăng men gan kéo dài không được điều trị.
• Tăng men gan là dấu hiệu cảnh báo các vấn đề về gan như viêm gan, ung thư gan và các bệnh lý gan khác. Nguy hiểm hơn, nếu nguyên nhân tăng men gan là do nhiễm độc, người bệnh có thể đối mặt với nguy cơ suy gan cấp, hôn mê gan và thậm chí tử vong. 

5. Làm sao để phòng ngừa men gan cao

• Chế độ ăn uống hợp lý: Các loại thực phẩm giàu vitamin A, B1, B2, B6 như sữa tươi, lòng đỏ trứng, gan, ngũ cốc, thịt nạc, rau xanh và các loại nước ép trái cây…giúp hạ men gan, bảo vệ chức năng gan, mọi người nên thường xuyên bổ sung chúng vào chế độ ăn. Đồng thời, mọi người cần tránh sử dụng rượu, bia, thuốc lá, thuốc lào và các chất kích thích.
• Chế độ nghỉ ngơi hợp lý: Ngủ sớm, đủ giấc và tránh thức khuya làm việc căng thẳng.
• Uống nhiều nước: Quá trình tuần hoàn máu được đẩy nhanh và khả năng hoạt động của các tế bào gan sẽ được tăng cường khi mọi người uống nước. Nhờ đó, các chất độc sẽ được đào thải ra khỏi cơ thể nhanh chóng. Vì vậy, mọi người nên uống ít nhất 1.5 lít nước mỗi ngày.  
• Những người nhiễm virus gây viêm gan hoặc mắc bệnh lý về gan nên kiểm tra định kỳ 6 tháng/ lần.
• Người bệnh cần thận trọng khi sử dụng bất kỳ các loại chất bổ sung hoặc thuốc điều trị nào.  
• Nâng cao sức khỏe toàn diện bằng cách tập thể dục thường xuyên.
• Giữ mức cân nặng phù hợp.

Nhìn chung, tình trạng bệnh lý nghiêm trọng tại gan có thể biểu hiện qua việc men gan cao. Tuy nhiên, khi men gan tăng ít, một số dấu hiệu nhận biết men gan cao thường không rõ ràng. Cách đơn giản nhất để xác định chính xác tình trạng bệnh là kiểm tra thông qua xét nghiệm men gan.

Tại Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec, Gói SÀNG LỌC GAN MẬT hiện đang được cung cấp nhằm giúp khách hàng đánh giá chức năng gan thông qua các xét nghiệm men gan, tầm soát sớm ung thư gan và các bệnh gan mật…từ đó giúp phát hiện kịp thời các bệnh lý về gan và đưa ra các phương án điều trị hiệu quả nhằm mang lại kết quả tốt nhất cho sức khỏe của người bệnh. 

Để đặt lịch khám tại viện, Quý khách vui lòng bấm số HOTLINE hoặc đặt lịch trực tiếp TẠI ĐÂY. Tải và đặt lịch khám tự động trên ứng dụng MyVinmec để quản lý, theo dõi lịch và đặt hẹn mọi lúc mọi nơi ngay trên ứng dụng.