Một số nhà nghiên cứu về khoa học thần kinh cho rằng chức năng của bộ não con người được giải thích tốt nhất bằng thuyết thiên về một bên, có nghĩa là bán cầu não phải và bán cầu não trái thực hiện các chức năng rất khác nhau và hai bên giao tiếp thông qua các kết nối của mỗi bên. Vậy bán cầu não phải điều khiển gì?
1. Các bộ phận của não?
Hệ thống thần kinh bao gồm não và tủy sống. Não là một cơ quan quan trọng có chức năng kiểm soát suy nghĩ, trí nhớ, cảm xúc, xúc giác, kỹ năng vận động, thị giác, hơi thở, nhiệt độ, đói và mọi quá trình điều chỉnh cơ thể.
Bộ não có thể được chia thành đại não, thân não và tiểu não:
- Đại não (cerebrum) bao gồm hai bán cầu phải và trái, được nối với nhau bằng thể chai (corpus callosum) là một bó sợi thần kinh. Chức năng của đại não bao gồm: khởi động chuyển động, phối hợp vận động, nhiệt độ, chạm, nhìn, nghe, phán đoán, suy luận, giải quyết vấn đề, cảm xúc và học tập.
- Thân não bao gồm trung não, cầu não và hành não. Các chức năng của khu vực này bao gồm: chuyển động của mắt và miệng, chuyển tiếp các thông điệp cảm giác (như nóng, đau và to), hô hấp, ý thức, chức năng tim, điều khiển cơ vận động không chủ động, hắt hơi, ho, nôn và nuốt.
- Tiểu não nằm ở phía sau đầu. Chức năng gồm: phối hợp các động tác cơ vận động chủ động và duy trì tư thế, thăng bằng và cân bằng.
Cụ thể hơn, các phần khác của não bao gồm:
- Cầu não: Một phần nằm sâu bên trong não, cầu não có nhiều khu vực kiểm soát các chuyển động của mắt và mặt.
- Hành não: Đây là phần thấp nhất của não, đóng vai trò quan trọng nhất của toàn bộ não và chứa các trung tâm kiểm soát quan trọng đối với tim mạch và phổi.
- Tủy sống: Đây là một bó các sợi thần kinh lớn nằm ở phía sau kéo dài từ đáy não đến lưng dưới, tủy sống mang tín hiệu thần kinh từ các vùng khác của cơ thể đến não và ngược lại.
- Thùy trán: Đây là phần lớn nhất của não nằm ở phía trước đầu, thùy trán có liên quan đến đặc điểm tính cách và chuyển động, nhận biết mùi.
- Thùy đỉnh: Phần giữa của não, thùy đỉnh giúp người xác định các vật thể và hiểu các mối liên hệ không gian (nơi cơ thể của một người được so sánh với các vật thể xung quanh người đó).
- Thùy chẩm: Thùy chẩm là phần sau của não có liên quan đến chức năng thị giác.
- Thùy thái dương: Thùy thái dương có liên quan đến trí nhớ ngắn hạn, lời nói, nhịp điệu âm nhạc và mức độ nhận biết mùi.
2. Bán cầu não phải đảm trách những chức năng gì?
Bộ não là một cơ quan phức tạp, thực hiện rất nhiều chức năng và 2 bán cầu não giao tiếp với nhau để thực hiện tất cả các quá trình quan trọng trong cơ thể. Cả bên trái và bên phải của não trông rất giống nhau nhưng chúng cũng có một số điểm khác biệt, đặc biệt là trong việc xử lý thông tin. Thiếu sự phối hợp giữa các thành phần khác nhau của não có thể dẫn đến một số dạng bệnh lý.
Bên phải của não điều khiển bên trái của cơ thể. Một người thiên về bán cầu phải chiếm ưu thế vượt trội trong nghệ thuật. Chức năng cụ thể của bán cầu não phải như sau:
- Sáng tạo
- Tưởng tượng
- Trực giác
- Tư duy toàn thể (Holistic thinking)
- Nghệ thuật
- Cảm nhận trực quan
- Tín hiệu phi ngôn ngữ
- Nhịp điệu
- Mơ mộng
- Cảm xúc
Các chức năng khác của não phải gồm:
- Nó cho phép trẻ nhỏ nắm bắt và hiểu khái niệm nhiều hơn so với ít hơn.
- Bán cầu não phải chịu trách nhiệm cho một số chức năng nhận thức như: chú ý, xử lý các hình dạng và mô hình thị giác, cảm xúc, ý nghĩa của hàm ý.
- Trẻ em dưới 3 tuổi chủ yếu được điều khiển bằng não phải.
3. Mẹo giúp não khỏe mạnh
Theo Hiệp hội Alzheimer, việc giữ cho não bộ hoạt động có thể giúp tăng sức sống và tạo ra các tế bào não mới. Và hiệp hội này cũng cho rằng do thiếu kích thích tinh thần nên có thể làm tăng nguy cơ phát triển bệnh Alzheimer. Dưới đây là một vài mẹo để giữ cho bộ não của bạn được kích thích:
- Dành thời gian mỗi ngày để đọc, viết, hoặc cả hai.
- Không ngừng học hỏi. Tham gia một lớp học, tham dự bài giảng hoặc cố gắng học kỹ năng mới.
- Giải ô chữ và trò chơi sudoku.
- Chơi các trò chơi trí nhớ, trò chơi video.
- Chọn các sở thích mới đòi hỏi bạn cần phải tập trung.
Ngoài các bài tập tư duy, não của bạn cũng được hưởng lợi từ việc tập luyện thể chất. Chỉ cần 120 phút tập thể dục nhịp điệu mỗi tuần có thể giúp cải thiện khả năng học tập và khả năng ghi nhớ bằng lời nói (verbal memory).
Tránh đồ ăn vặt và đảm bảo ăn đầy tất cả các chất dinh dưỡng cần thiết thông qua chế độ ăn uống, thực phẩm bổ sung và ngủ đủ giấc.
Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec không chỉ là bệnh viện nổi tiếng với chất lượng chuyên môn khám chữa bệnh mà còn nổi bật với hệ thống, trang thiết bị y tế đạt chuẩn đi kèm với các dịch vụ y tế hoàn hảo đem lại sự hài lòng cho toàn thể quý khách đến thăm khám, điều trị bệnh.
Để đăng ký khám và điều trị tại Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec, Quý Khách có thể liên hệ Hệ thống Y tế Vinmec trên toàn quốc, hoặc đăng ký khám trực tuyến TẠI ĐÂY
Nguồn tham khảo: healthline.com, hopkinsmedicine.org livescience.com, medicinenet.com, brainmadesimple.com.
