Bộ não là cơ quan có vai trò quan trọng trong hệ thần kinh trung ương. Với cấu tạo linh hoạt, chứa nhiều mạch máu và dây thần kinh, não có khả năng điều khiển được ý thức cũng như nhận thức của con người.
1. Cấu tạo não
Não bộ được cấu tạo như 1 khối mô có tính xốp, mềm. Để bảo vệ não, hộp sọ sẽ bao quanh cùng với 3 lớp màng não. Tại các khoảng trống là não thất có dịch tủy chảy qua để tạo môi trường kín không rỗng.
Bao quanh não là hệ thống các dây thần kinh nối đến mắt và các bộ phận ở vùng đầu. Những dây thần kinh khác chạy dọc theo tủy sống để kết nối thông tin đến các cơ quan trong cơ thể. Bộ não có tầm quan trọng vì nó làm chủ hầu hết các hoạt động của cơ thể và tạo ra cảm giác cùng cảm xúc.
Bộ não con người được chia làm 2 phần gồm: Não trái và não phải. Mỗi bộ phận có 1 chức năng riêng biệt.. Tiểu não nằm phía sau dưới não, giúp kiểm soát sự cân bằng và điều khiển các hoạt động như di chuyển hay nói chuyện. Thân não được kết nối với tủy sống để kiểm soát thân nhiệt và cảm giác no đói. Đặc biệt thân não cũng giúp kiểm soát nhịp thở, huyết áp và các hoạt động đơn giản của con người.
2. Cấu tạo chi tiết của tiểu não
Tiểu não có 3 đôi cuống nối đến 3 bộ phận. Các cuống của tiểu não có chức năng như đường dây duy trì mối liên hệ với các cơ quan trong hệ thần kinh.
Ngoài ra, tiểu não cũng bao gồm: Thùy não, bán cầu não 2 bên. Mỗi bán cầu tiểu não được bao bọc bên ngoài bởi 1 lớp tên là chất xám. Bên trong lớp vỏ tiểu não chứa chất trắng và nhân. Vỏ tiểu não được cấu tạo từ 3 lớp. Lớp ngoài cùng chứa các phân tử nơ ron thần kinh, lớp giữa là tế bào Purkinj và trong cùng là tế bào nhân.
Dựa vào cấu tạo đó mà tiểu não được chia thành 3 phần là nguyên tiểu não, tiểu não cổ và tiểu não mới:
Nguyên tiểu não hay còn gọi là thùy có mức tiến hóa từ khá sớm. Lớp này có quan hệ mật thiết với tiền đình và hành não. Chức năng của thùy não là giúp các cơ hoạt động và giữ thăng bằng cho cơ thể.
Tiểu não cổ nhận thông tin từ tủy sống để giúp phát triển các cảm giác. Dựa vào ý thức, lớp này giúp cơ được điều hòa và giữ thăng bằng tốt hơn.
Tiểu não mới được phát triển cuối cùng trong bậc tiến hóa của não. Chúng dường như chỉ xuất hiện ở động vật bậc cao cụ thể là con người.
2.1 Mối liên hệ của tiểu não với các cơ quan
Tiểu não có 3 đôi cuống giữ vai trò truyền nhận thông tin từ các cơ quan. Các đôi cuống đó được đặt tên là bó tủy, bó goll cùng burdach và bó tiền đình.
- Bó tủy
Bó tủy có 2 loại là gowers và flechsig. 2 bó này liên kết với gân và các bó cơ, khớp dẫn vào tủy sống. Chúng truyền đi thông tin giúp tiểu não nhận định khi cơ đau hay nhức mỏi.
- Bó goll cùng burdach
Đây là 2 bó dẫn truyền ý thức cảm giác. Điểm đến của chúng là vỏ não, chỉ 1 phần nhỏ tới tiểu não.
- Bó tiền đình
Bó này có nguồn gốc từ nhân của bán cầu tiểu não. Bó này có chức năng liên kết dẫn truyền thông tin tới 2 bán cầu tiểu não.
2.2 Chức năng của tiểu não
Tiểu não có thể điều khiển và chỉ huy sự hoạt động của các cơ khớp nhằm giúp cơ thể giữ thăng bằng. Đồng thời, bộ phận này có chức năng như bộ máy điều khiển mọi hoạt động của cơ thể.
Từ bó tiền đình, tiểu não sẽ nhận thông tin truyền đến các cơ để giúp cơ thể giữ thăng bằng. Dựa vào xung nhịp đi qua bó tiền đình, tiểu não sẽ nhanh chóng thu thập thông tin và chỉ huy các khối cơ. Nhân xám và vỏ não đi xuống tủy sống truyền thông tin cho tiểu não. Chúng góp phần điều hòa làm ổn định các hoạt động cũng như động tác của con người tự động.
Mọi chức năng đều có nguồn gốc từ vỏ não vùng vận động. Chúng sẽ nhận được các xung động trước khi đi xuống tủy chỉ một phần được gửi lên tiểu não. Từ đó, tiểu não sẽ xuất hiện ý thức lẫn cảm giác thông qua bó goll và burdach. Mọi hoạt động của bạn sẽ ảnh hưởng nếu tiểu não chịu tổn thương nghiêm trọng.
2.3 Các hội chứng thường gặp ở tiểu não
Tiểu não có thể chịu tổn thương do xuất hiện u, vi khuẩn xâm nhập hay sang chấn vùng đầu...Một số hội chứng tiểu não thường gặp bao gồm:
- Suy giảm trương lực với các cơ;
- Phán đoán sai thông tin;
- Run rẩy tay chân;
- Nhãn cầu bị giật;
- Khó giữ cơ thể thăng bằng;
- Giọng nói to nhỏ thất thường, nói lắp, tốc độ nói không ổn định...
3. Đặc điểm về cấu tạo của thân não
Thân não là bộ phận nằm ngay phía sau não. Bộ phận này được nối liền với tuỷ sống. Thân não được chia làm 3 bộ phận cấp nhỏ hơn gọi là hành não, não giữa và cầu não. Thân não nhận và truyền thông tin cho các dây thần kinh xung quanh đầu đến cổ.
Thân não có vai trò vô cùng quan trọng trong việc thực hiện các chức năng của não. Hầu hết các xung nhịp dẫn truyền thông tin đều phải đi qua thân não. Đặc biệt là sự điều hoà của chức năng tim mạch, hệ hô hấp hay các thói quen sinh hoạt thiết yếu đều có sự góp mặt của thân não.
Tóm lại, bộ phận não, tiểu não và thân não có vai trò to lớn đối với cơ thể. Khi bộ phận này chịu bất kỳ tổn thương nào thì các cơ quan khác sẽ đối diện với nguy cơ bị đình chỉ hoạt động. Do vậy, cần hết sức cẩn trọng và thăm khám khi xuất hiện các biểu hiện bất thường. Hãy luôn theo dõi định kỳ nếu bạn có tiền sử hoặc di truyền bệnh về não.
Để đặt lịch khám tại viện, Quý khách vui lòng bấm số HOTLINE hoặc đặt lịch trực tiếp TẠI ĐÂY. Tải và đặt lịch khám tự động trên ứng dụng MyVinmec để quản lý, theo dõi lịch và đặt hẹn mọi lúc mọi nơi ngay trên ứng dụng.
