Cảnh giác chấn thương đầu gối khi chạy bộ

Bài viết được tham vấn chuyên môn cùng Thạc sĩ, Bác sĩ Lê Dương Tiến - Bác sĩ Nội cơ xương khớp - Khoa Khám bệnh & Nội khoa - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Đà Nẵng.

Rèn luyện thể dục là một cách nhằm bảo vệ sức khoẻ, đặc biệt là chạy bộ. Tuy nhiên, việc luyện tập quá sức hoặc không đúng kỹ thuật có thể gây nên những tác động xấu, trong đó việc chạy bộ không đúng thường dễ gây đau khớp gối hoặc chấn thương đầu gối khi chạy bộ. Vậy đâu là nguyên nhân và bạn cần phải phòng tránh như thế nào?

Chấn thương đầu gối khi chạy bộ là thuật ngữ phổ biến được sử dụng để mô tả bất kỳ một trong số các tình trạng gây đau xung quanh xương bánh chè hoặc chấn thương xương bánh chè. Các tình trạng đau khớp gối khi chạy bộ bao gồm hội chứng đau đầu gối trước, lệch khớp của xương bánh chè, hội chứng dây thần kinh đệm và bệnh nhuyễn xương bánh chè.

Nguyên nhân phổ biến của đau khớp thường gặp ở những người vận động viên chạy bộ, nhưng bất kỳ hoạt động nào tác động lực đè ép cho khớp gối trong thời gian dài đều có thể gây ra chứng rối loạn này. Những hoạt động này có thể bao gồm nhảy, đạp xe, chơi bóng đá, đi bộ, trượt tuyết hoặc đi xe đạp,.

Theo Trường Y Harvard, chấn thương đầu gối khi chạy bộ phổ biến ở phụ nữ hơn nam giới, đặc biệt là ở phụ nữ ở độ tuổi trung niên. Những người có tình trạng thừa cân hoặc béo phì đặc biệt dễ gặp phải những rối loạn này.

Dấu hiệu nhận biết của chấn thương đầu gối khi chạy bộ là cảm giác đau âm ỉ, đau nhức xung quanh hoặc sau xương bánh chè, đặc biệt là nơi tiếp giáp với phần dưới của xương đùi.

Bạn có thể cảm thấy đau khi:

• Đau đầu gối khi chạy bộ
• Đi dạo
• Leo lên hoặc xuống cầu thang
• Ngồi xổm
• Quỳ
• Đang chạy
• Ngồi xuống hoặc đứng lên
• Ngồi lâu với đầu gối bị cong
• Các triệu chứng khác bao gồm sưng vùng khớp hoặc có tiếng kêu lục cục hoặc nghiến ở đầu gối.

Trong trường hợp bệnh nhân bị hội chứng dây thần kinh gối có thể xuất hiện cơn đau cấp tính, đặc biệt ở vị trí bên ngoài đầu gối. Đây là nơi mà dải xương chày, chạy từ hông đến cẳng chân, kết nối với xương chày, hoặc phần xương bên trong dày hơn của cẳng chân.

Chấn thương đầu gối khi chạy bộ có thể do kích thích các mô mềm hoặc lớp lót của đầu gối, sụn mòn hoặc rách hoặc gân bị căng. Những yếu tố nguy cơ sau đây đều có thể góp phần gây nên chấn thương gối khi chạy bộ

• Tập luyện quá mức
• Chấn thương xương bánh chè
• Lệch xương bánh chè
• Trật hoàn toàn hoặc một phần xương bánh chè
• Bàn chân phẳng
• Cơ đùi yếu hoặc căng
• Kéo căng không đủ trước khi tập thể dục
• Viêm khớp
• Gãy xương bánh chè
• Hội chứng plica hoặc hội chứng plica hoạt dịch, trong đó lớp niêm mạc của khớp bị dày lên và viêm

Trong một số trường hợp, cơn đau có thể khởi phát ở lưng hoặc hông sau đó lan xuống đầu gối.

Để xác định chẩn đoán chấn thương đầu gối khi chạy bộ, bác sĩ sẽ hỏi toàn bộ tiền sử, khám và tiến hành đánh giá toàn diện. Một số xét nghiệm có thể được chỉ định bao gồm xét nghiệm máu, chụp X-quang và cao hơn là chụp MRI hoặc chụp CT.

Bác sĩ sẽ điều chỉnh phương pháp điều trị của bạn cho phù hợp với nguyên nhân cơ bản, nhưng trong hầu hết các trường hợp, chấn thương đầu gối khi chạy bộ có thể được điều trị thành công mà không cần phẫu thuật. Thông thường, bước đầu tiên trong điều trị là thực hành RICE:

• Relax (Nghỉ ngơi): Tránh căng thẳng lặp đi lặp lại đối với đầu gối.
• Ice (Chườm đá): Để giảm đau và sưng, hãy chườm một túi đá hoặc một gói đậu đông lạnh lên đầu gối trong tối đa 30 phút mỗi lần và tránh để đầu gối bị nóng.
• Compression (băng ép): Quấn đầu gối của bạn bằng băng thun hoặc ống tay để hạn chế sưng nhưng không quá chặt để gây sưng bên dưới đầu gối.
• Elevation (Nâng cao gối): Đặt một chiếc gối dưới đầu gối của bạn khi ngồi hoặc nằm để ngăn ngừa sưng thêm. Khi đầu gối có tình trạng sưng hoặc phù nề đáng kể, bạn cần giữ chân nâng cao trên đầu gối và phần đầu gối cao hơn vị trí của tim.

Nếu bạn cần giảm đau bổ sung, bạn có thể dùng một số loại thuốc chống viêm không steroid (NSAID), chẳng hạn như aspirin, ibuprofen và naproxen. Acetaminophen là thuốc có thành phần hoạt tính giống với Tylenol, cũng có thể giúp giảm viêm và giảm đau. Bạn nên được tư vấn với bác sĩ trước khi dùng các loại thuốc này, đặc biệt nếu bạn đang có những bệnh lý nền khác hoặc đang sử dụng các loại thuốc theo toa khác.

Sau khi triệu chứng đau và sưng giảm bớt, bác sĩ có thể sẽ chỉ định bạn những bài tập hoặc vật lý trị liệu nhằm khôi phục sức mạnh cơ bắp và khả năng chuyển động của đầu gối. Bác sĩ có thể sẽ dùng băng đầu gối hoặc cho bạn nẹp giúp hỗ trợ thêm và giảm đau. Bạn cũng có thể phải mang một số loại nẹp được gọi là nẹp chỉnh hình.

Phẫu thuật có thể được chỉ định nếu như các sụn chêm khớp gối của bạn bị chấn thương hoặc nếu phần xương bánh chè cần phải được phẫu thuật.

Học viện bác sĩ phẫu thuật chỉnh hình Hoa Kỳ khuyến nghị các bước sau để ngăn chặn đầu gối của vận động viên:

• Giữ dáng, giữ cơ thể khỏe mạnh. Đảm bảo sức khỏe tổng thể và điều kiện của bạn tốt. Nếu bạn thừa cân, hãy nói chuyện với bác sĩ về việc lập kế hoạch giảm cân.
• Căng ra: Khởi động năm phút sau đó là các bài tập kéo căng trước khi bạn chạy hoặc thực hiện bất kỳ hoạt động nào gây căng thẳng cho đầu gối. Bác sĩ có thể chỉ cho bạn các bài tập để tăng tính linh hoạt của đầu gối và ngăn ngừa kích ứng.
• Tăng dần đào tạo: Không bao giờ đột ngột tăng cường độ tập luyện của bạn. Thay vào đó, hãy thực hiện các thay đổi theo từng bước.
• Sử dụng giày chạy bộ phù hợp: Mua những đôi giày chất lượng với khả năng hấp thụ sốc tốt và đảm bảo rằng chúng vừa vặn và thoải mái. Không chạy trong những đôi giày quá mòn. Mang nẹp chỉnh hình nếu bạn có bàn chân bẹt.

Sử dụng hình thức chạy phù hợp. Giữ chặt cơ thể để tránh cho bản thân nghiêng người quá xa về phía trước hoặc phía sau, và giữ cho đầu gối của bạn cong. Cố gắng chạy trên bề mặt mềm, mịn, tránh chạy trên bê tông. Đi bộ hoặc chạy theo kiểu ngoằn ngoèo khi xuống dốc.

Nguồn tham khảo: healthline.com - runnersworld.com - nhs.uk