Xét nghiệm máu ẩn trong phân (FOBT) là xét nghiệm được sử dụng để kiểm tra các mẫu phân để tìm máu ẩn. Máu xuất hiện trong phân có thể là dấu hiệu của ung thư ruột kết hoặc polyp trong ruột kết, hoặc trực tràng - mặc dù không phải tất cả các bệnh ung thư hoặc polyp đều chảy máu.
1. Ý nghĩa của xét nghiệm máu ẩn trong phân
Xét nghiệm tìm máu ẩn trong phân nhằm mục đích tìm lượng máu rất ít trong phân mà chỉ thông qua các hoá chất được sử dụng trong xét nghiệm mới có thể xác định được. Khi xuất hiện một lượng máu rất ít trong phân, điều đó có nghĩa là hệ thống đường tiêu hóa của bạn đang gặp vấn đề, cụ thể như có khối u, polyp hoặc ung thư đường tiêu hoá. Nếu lượng máu rất ít mà phát hiện được thì đây là yếu tố rất quan trọng để bác sĩ chỉ định làm thêm các xét nghiệm bổ sung xác định nguồn chảy máu. Mục đích của phương pháp này nhằm chẩn đoán và điều trị bệnh chính xác.
Xét nghiệm máu ẩn trong phân là một trong những lựa chọn để tầm soát ung thư ruột kết. Nó có thể là một xét nghiệm thường quy đối với những người có nguy cơ ung thư ruột kết mà không có bất kỳ triệu chứng nào. Xét nghiệm tìm máu trong phân thường được lặp lại hàng năm.
2. Lưu ý trước khi thực hiện xét nghiệm máu ẩn trong phân
Không thực hiện xét nghiệm tìm máu ẩn trong phân khi bạn đang gặp những vấn đề sức khoẻ như:
- Đang bị rối loạn tiêu hoá như: tiêu chảy hoặc táo bón;
- Mắc bệnh viêm đại tràng (đã xác định khi nội soi đại tràng);
- Viêm loét đường tiêu hóa sau khi đã thực hiện nội soi;
- Mắc bệnh trĩ và đang chảy máu;
- Thời kỳ kinh nguyệt;
Các loại thực phẩm, thực phẩm chức năng và thuốc khác nhau có thể ảnh hưởng đến kết quả của một số xét nghiệm máu ẩn trong phân. Bởi những thực phẩm này có thể là nguyên nhân gây ra có máu khi không (dương tính giả) hoặc không có máu thực sự ở đó (âm tính giả). Bác sĩ có thể ra chỉ định tạm ngưng sử dụng một số loại thực phẩm hoặc thuốc trước khi thực hiện xét nghiệm 48-72 giờ.
Trong khoảng ba ngày trước khi xét nghiệm, bác sĩ có thể yêu cầu bạn không nên sử dụng một số thực phẩm sau:
- Một số loại trái cây và rau quả bao gồm bông cải xanh, củ cải đường, dưa chuột, nấm,...;
- Các loại thịt đỏ như thịt dê, thịt lợn, thịt bò, thịt chó...;
- Không bổ sung vitamin C và các chế phẩm của vitamin C;
- Thuốc giảm đau, chẳng hạn như aspirin và ibuprofen (Advil, Motrin IB, và những loại khác).
3. Cách thức tiến hành xét nghiệm tìm máu ẩn trong phân
Có một số loại xét nghiệm máu ẩn trong phân, mỗi loại có một cách tiếp cận khác nhau để thu thập và xét nghiệm phân, bao gồm:
3.1. Xét nghiệm máu ẩn trong phân bằng hóa chất miễn dịch (iFOBT, hoặc FIT)
- Bạn lấy mẫu phân bằng cách dùng sử dụng thìa đặc biệt hoặc thiết bị khác ra khỏi giấy vệ sinh mà bạn dùng để lấy mẫu phân và bảo quản trong hộp đựng đi kèm với bộ xét nghiệm.
- Mẫu phân nhỏ sẽ được trải đều trên một tấm giấy.
- Kỹ thuật viên xét nghiệm sẽ thêm một chất hóa học hóa chất miễn dịch (iFOBT, hoặc FIT) vào đó và quan sát sự thay đổi màu sắc. Sự thay đổi màu sắc của mẫu phân đồng nghĩa với sự hiện diện của máu trong phân.
- Xét nghiệm thường có thể được thực hiện trên một mẫu phân ngẫu nhiên.
3.2. Xét nghiệm máu huyền bí trong phân Guaiac (gFOBT)
- Đối với xét nghiệm này, bạn cần sử dụng đến một số bộ dụng cụ xét nghiệm (kit) mà bạn có thể mua ở nhà thuốc để làm xét nghiệm này tại nhà. Một số người được phát những kit này để làm ở nhà để thu thập mẫu phân từ nhiều lần đi tiêu.
- Thông thường xét nghiệm này được thực hiện bằng cách thu thập mẫu phân của mỗi lần đi tiêu trong hai hoặc ba lần đi tiêu trong những ngày khác nhau.
Phương pháp này nhằm xác định sự chảy máu đường tiêu hóa có thể chỉ xảy ra vào một thời điểm nào đó nên việc lấy mẫu một lần sẽ có thể không phát hiện ra máu trong phân (trường hợp âm tính giả). Việc lấy mẫu nhiều lần trong những ngày khác nhau sẽ giúp phát hiện chảy máu đường tiêu hóa chính xác hơn.
4. Xét nghiệm tìm máu ẩn trong phân định kỳ
Theo khuyến cáo của các chuyên gia y tế, bắt đầu từ 50 tuổi trở đi nên thực hiện xét nghiệm tìm máu ẩn trong phân một lần trong mỗi năm. Đây là biện pháp phòng bệnh ung thư trực tràng thông qua việc theo dõi và phát hiện sớm bệnh. Nếu xét nghiệm này đang được làm hằng năm thì có thể thực hiện nội soi đại tràng kiểm tra polyps hoặc ung thư trực tràng 5 năm 1 lần.
Đây là xét nghiệm nhằm tìm ung thư đường tiêu hoá trên người không có triệu chứng. Vì vậy, khi bạn có bất kỳ triệu chứng nào liên quan đến đường tiêu hóa, như thay đổi thói quen đi tiêu, thay đổi kích thước phân, tiêu chảy, đau bụng kéo dài hoặc sút cân thì bạn nên đến khám và điều trị tại các cơ sở y tế càng sớm càng tốt.
Để đặt lịch khám tại viện, Quý khách vui lòng bấm số HOTLINE hoặc đặt lịch trực tiếp TẠI ĐÂY. Tải và đặt lịch khám tự động trên ứng dụng MyVinmec để quản lý, theo dõi lịch và đặt hẹn mọi lúc mọi nơi ngay trên ứng dụng.
Nguồn tham khảo: webmd.com
