Các bệnh đường tiêu hóa như tiêu chảy, táo bón hay ợ nóng (trào ngược axit) khá phổ biến trong cuộc sống của chúng ta, mỗi ngày rất nhiều người phải đối mặt với những tình trạng rối loạn tiêu hoá này. Việc hiểu biết cách phòng ngừa các bệnh đường tiêu hóa sẽ góp phần nâng cao chất lượng cuộc sống và bảo vệ sức khỏe bản thân một cách hiệu quả hơn.
Bài viết này được viết dưới sự hướng dẫn chuyên môn của Bác sĩ Chuyên khoa I Đồng Xuân Hà - Bác sĩ Nội soi tiêu hoá - Khoa khám bệnh và Nội khoa - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Hạ Long.
1. Tổng quan về các bệnh đường tiêu hóa
Hệ tiêu hóa đóng vai trò quan trọng trong quá trình nghiền nát và trộn lẫn thức ăn, giúp cơ thể hấp thu các chất dinh dưỡng và vitamin từ thực phẩm hàng ngày, đồng thời loại bỏ chất thải. Hệ tiêu hóa hoàn chỉnh sẽ bao gồm các cơ quan như:
Khi hệ tiêu hóa gặp rối loạn hoặc bất kỳ bất thường nào, cơ thể sẽ phản ứng ngay bằng các triệu chứng khó chịu. Các bệnh đường tiêu hóa có thể nghiêm trọng đến mức cần sự can thiệp y tế từ các phòng khám chuyên khoa hoặc bệnh viện.
Tuy nhiên, nhiều người vẫn chủ quan và coi những rối loạn này như những biểu hiện bình thường của cuộc sống. Các rối loạn và bệnh đường tiêu hóa thường gặp nhất bao gồm:
- Táo bón.
- Tiêu chảy.
- Ợ hơi.
- Ợ nóng (trào ngược axit).
- Buồn nôn và ói mửa.
- Hội chứng ruột kích thích (chuột rút ruột).
Đôi khi, chúng ta chỉ cần thay đổi lối sống là có thể ngăn ngừa và bảo vệ bản thân khỏi những vấn đề tiêu hóa thường gặp kể trên một cách hiệu quả nhất.
2. Các biện pháp bảo vệ hệ tiêu hóa, phòng ngừa bệnh đường tiêu hóa
2.1 Chế độ ăn nhiều bữa nhỏ
Việc chia thức ăn thành nhiều bữa nhỏ trong ngày được nhiều người áp dụng như một biện pháp bảo vệ hệ tiêu hoá cũng như phòng tránh bệnh đường tiêu hoá. Cách này cũng ủng hộ bởi nhiều người đang trong các chế độ ăn giảm cân. Chia nhỏ bữa ăn và thường xuyên hơn ba bữa một ngày sẽ giúp thúc đẩy quá trình trao đổi chất, tránh ăn quá no trong một lần ăn, từ đó giảm thiểu các vấn đề về tiêu hóa.
Ăn quá nhiều trong một bữa có thể khiến hệ tiêu hóa bị quá tải, khó xử lý hết lượng thức ăn lớn, dẫn đến tình trạng ợ nóng do acid dạ dày trào ngược lên thực quản. Tình trạng dạ dày bị quá tải do chứa quá nhiều thức ăn cũng có thể gây ra các triệu chứng khác như ợ hơi, buồn nôn và nôn mửa.
Thực đơn mỗi ngày nên gồm 5-6 bữa ăn nhỏ, đảm bảo cân bằng giữa carbohydrate, protein và chất béo lành mạnh. Một số gợi ý cho các bữa ăn có thể bao gồm bơ đậu phộng với bánh quy lúa mì nguyên chất, vài miếng sandwich cá ngừ hoặc sữa chua trộn với trái cây tươi. Điều quan trọng cần lưu ý là không nằm ngay sau khi ăn để tránh nguy cơ ợ nóng và buồn nôn.
2.2 Tăng cường chất xơ trong chế độ ăn
Chất xơ không chỉ tốt cho giảm cân và sức khỏe tim mạch mà còn là thành phần vô cùng thân thiện với hệ tiêu hóa, giúp bảo vệ cơ thể khỏi những bệnh đường tiêu hoá. Chất xơ hòa tan trong thực phẩm có vai trò như một dạng gel, giúp tăng cảm giác no, trong khi chất xơ không hòa tan sẽ cung cấp nước, giúp làm mềm phân, từ đó thúc đẩy quá trình tiêu hóa. Phần lớn chất xơ sẽ được tìm thấy ở thực phẩm có nguồn gốc tự nhiên như rau củ quả.
Các chuyên gia y tế khuyến nghị lượng chất xơ hàng ngày là 38 gram cho nam giới và 25 gram cho nữ giới dưới 50 tuổi. Đối với người trên 50 tuổi, nam giới nên tiêu thụ 30 gram và phụ nữ nên tiêu thụ 21 gram chất xơ mỗi ngày.
Thực phẩm giàu chất xơ có thể dễ dàng tìm thấy trong mỗi căn bếp, bao gồm trái cây, rau xanh, các loại đậu và ngũ cốc. Bổ sung đủ lượng chất xơ cần thiết hàng ngày không chỉ giúp hệ tiêu hóa hoạt động trơn tru mà còn ngăn ngừa các triệu chứng tiêu hóa không mong muốn.
2.3 Uống đủ nước mỗi ngày
Nước rất quan trọng đối với sức khỏe tiêu hóa vì nước giúp làm sạch hệ thống tiêu hóa và là yếu tố thiết yếu trong việc ngăn ngừa táo bón, nhờ vào khả năng làm mềm phân. Nước cũng hỗ trợ cơ thể trong quá trình phân giải thức ăn và cải thiện khả năng hấp thu dinh dưỡng. Mỗi ngày, chúng ta nên uống ít nhất khoảng 8 ly nước và hạn chế sử dụng đồ uống có đường vì chúng có thể làm trầm trọng thêm các vấn đề tiêu hóa.
2.4 Khi nào cần đến bệnh viện khám bệnh đường tiêu hoá?
Các vấn đề tiêu hóa thông thường như táo bón, tiêu chảy hay ợ nóng có thể được cải thiện thông qua việc điều chỉnh chế độ ăn uống, luyện tập thể dục và sử dụng các loại thuốc không kê đơn. Tuy nhiên, nếu triệu chứng tiêu hóa trở nên nghiêm trọng hoặc không có dấu hiệu thuyên giảm, người bệnh cần đến gặp bác sĩ để được chẩn đoán và điều trị kịp thời. Dưới đây là một số dấu hiệu báo động cần lưu ý:
- Đau bụng, chướng bụng hoặc cảm giác đầy hơi kéo dài và thường xuyên xảy ra.
- Ợ nóng liên tục, kéo dài hoặc tình trạng càng trở nên tồi tệ hơn.
- Đau hoặc khó khăn khi nuốt.
- Cảm giác như thức ăn bị kẹt trong thực quản.
- Buồn nôn hoặc nôn không ngừng.
- Tiêu chảy hoặc táo bón kéo dài.
- Phân có màu đen hoặc có máu.
- Phân nhầy.
- Giảm sự thèm ăn.
- Sút cân không rõ nguyên nhân.
- Sốt cao không rõ nguyên nhân.
Các triệu chứng tiêu hóa mà bệnh nhân gặp phải có thể là dấu hiệu của các bệnh lý nghiêm trọng như:
- Trào ngược axit.
- Bệnh Celiac (không dung nạp gluten).
- Bệnh Crohn (viêm ruột từng phần).
- Viêm hoặc loét đại tràng.
- Sỏi mật.
- Hội chứng ruột kích thích (IBS).
- Nhiễm trùng virus hoặc ký sinh trùng nghiêm trọng.
Những tình trạng bệnh này cần được bác sĩ chuyên khoa thăm khám, chẩn đoán và điều trị kịp thời. Đừng chủ quan khi xuất hiện các triệu chứng như đau bụng dữ dội, đi ngoài ra máu hoặc sút cân không rõ nguyên nhân.
Hiện nay, có không ít người vẫn giấu kín các triệu chứng rối loạn tiêu hóa và coi đây là phần không thể tách rời của cuộc sống hàng ngày. Thực tế, mỗi năm, hàng triệu ca cấp cứu được ghi nhận do các vấn đề nghiêm trọng liên quan đến tiêu hóa.
Vì vậy, việc điều chỉnh chế độ ăn uống lành mạnh kết hợp với việc duy trì thói quen tập thể dục thường xuyên là những bước quan trọng đầu tiên để bảo vệ và cải thiện sức khỏe của hệ tiêu hóa. Nếu những triệu chứng khó chịu không có dấu hiệu giảm bớt, người bệnh không nên ngần ngại, hãy tìm đến các cơ sở y tế uy tín để được thăm khám và theo dõi kịp thời.
Để đặt lịch khám tại viện, Quý khách vui lòng bấm số HOTLINE hoặc đặt lịch trực tiếp TẠI ĐÂY. Tải và đặt lịch khám tự động trên ứng dụng MyVinmec để quản lý, theo dõi lịch và đặt hẹn mọi lúc mọi nơi ngay trên ứng dụng.
Bài viết tham khảo nguồn: Healthline.com
