Không thèm ăn? Cách bổ sung dinh dưỡng trong quá trình điều trị ung thư

Ung thư và quá trình điều trị bệnh thường khiến bệnh nhân bị chán ăn. Mặc dù có thể mất cảm giác thèm ăn, nhưng điều quan trọng là bạn phải duy trì bổ sung calo, protein và chất lỏng trong suốt quá trình điều trị ung thư. Để làm được điều này, bạn nên lên kế hoạch để các bữa ăn chính, bữa ăn nhẹ trở nên hấp dẫn hơn và cung cấp đầy đủ dinh dưỡng cần thiết.

Trong một số trường hợp, chẳng hạn như đối với ung thư giai đoạn muộn, việc ăn uống có thể không ảnh hưởng nhiều đến tiên lượng bệnh hoặc kết quả điều trị của bệnh nhân.

Đôi khi người chăm sóc hoặc người thân trong gia đình có thể vô tình khiến bệnh nhân bị căng thẳng do cố thúc ép họ phải ăn một số loại thực phẩm nhất định.

XEM THÊM: 12 loại trái cây có lợi để ăn trong và sau khi điều trị ung thư

Thay đổi thói quen ăn uống là yếu tố quan trọng giúp bệnh nhân không bị chán ăn khi điều trị ung thư:

• Ăn nhiều lần trong ngày, mỗi lần chỉ ăn một lượng nhỏ vừa đủ sẽ giúp bạn cảm thấy thoải mái hơn khi ăn uống. Nếu bạn thấy no dù chỉ ăn một lượng nhỏ, hãy lựa chọn những lúc mà bạn muốn ăn nhất. Bệnh nhân ung thư chán ăn thường sẽ dễ ăn hơn nếu dùng những bữa ăn nhỏ nhiều lần mỗi ngày, thay vì vào giờ ăn nhất định.
• Lên lịch cho bữa ăn: Nếu bạn gần như không bao giờ cảm thấy đói, hãy thử ăn theo một lịch trình được sắp xếp sẵn.
• Ăn nhiều hơn khi đói: Tận dụng những lúc bạn cảm thấy thèm ăn nhất để ăn nhiều hơn. Nhiều người thường sẽ thèm ăn nhất vào buổi sáng, khi họ đang nghỉ ngơi.
• Hạn chế chất lỏng trong bữa ăn: Nước và các loại thực phẩm dạng nước có thể khiến bạn mau no và hạn chế ăn các thức ăn có hàm lượng calo cao. Khi bạn cảm thấy khát, nên uống nước ít nhất nửa giờ trước hoặc sau bữa ăn.
• Tạo không khí vui vẻ trong bữa ăn. Ví dụ: sử dụng nhạc nhẹ, đốt nến hoặc chọn một không gian đẹp để dùng bữa.
• Làm cho bữa ăn hấp dẫn hơn: Lựa chọn thực phẩm có nhiều màu sắc và trang trí đẹp để bữa ăn của bạn trông hấp dẫn hơn.
• Tránh các loại thực phẩm có mùi nặng: Hãy chú ý đến mùi của thức ăn, vì một số mùi hương có thể làm giảm cảm giác thèm ăn hoặc khiến bệnh nhân bị buồn nôn.

Bữa ăn nhẹ giữa giờ có thể bổ sung cho bạn một lượng calo đáng kể:

• Chuẩn bị sẵn các loại đồ ăn vặt để bạn có thể ăn ngay khi cảm thấy thèm. Phô mai, kem, trái cây ngâm siro dạng đóng hộp, trái cây sấy khô, các loại hạt, bơ đậu phộng, phô mai ăn với bánh quy giòn, bánh xốp nướng, phô mai tươi và sữa socola là những ví dụ về đồ ăn nhẹ có hàm lượng calo cao mà bạn không cần quá nhiều thời gian để chuẩn bị.
• Đừng quá lo lắng nếu một số lựa chọn ở trên có hàm lượng cholesterol hoặc chất béo cao. Sau khi lấy lại cảm giác thèm ăn, bạn có thể tập trung vào các món ăn vặt ít calo hơn.
• Ăn nhẹ trước khi ngủ: Giờ đi ngủ thường là thời điểm thích hợp để có một bữa ăn nhẹ vì cảm giác thèm ăn của bạn cho bữa ăn tiếp theo sẽ không bị ảnh hưởng.

XEM THÊM: Làm sao để ăn ngon hơn khi đang điều trị ung thư?

Đôi khi những phương pháp mới sẽ giúp cải thiện cảm giác chán ăn khi điều trị ung thư, chẳng hạn như:

• Dùng những món ăn lạnh: Các loại thực phẩm lạnh hoặc ở nhiệt độ thường có thể dễ ăn hơn, đặc biệt nếu mùi vị của chúng khiến bạn khó chịu. Bánh mì nguội hoặc salad, chẳng hạn như salad trộn mì ống, salad cá ngừ, gà, trứng và giăm bông là những lựa chọn thích hợp.
• Thử những món ăn mới: Đối với bệnh nhân ung thư chán ăn, những món ăn yêu thích với họ có thể không còn hấp dẫn nữa. Tuy nhiên, những món họ không thật sự thích rất có thể sẽ mang đến một cảm giác mới.
• Vận động cơ thể: Tập thể dục thường xuyên có thể giúp kích thích sự thèm ăn. Tham vấn bác sĩ xem các bài tập thể dục nào là thích hợp với bạn.
• Dùng các loại đồ uống: Bạn có thể dễ uống hơn là ăn. Các loại đồ uống bổ sung dinh dưỡng, chẳng hạn như sữa bột, sữa lắc đóng hộp hoặc đồ uống pha sẵn, có thể cung cấp một lượng calo đáng kể.
• Làm món sinh tố của riêng bạn: Kết hợp trái cây, rau quả với sữa chua, kem hoặc sữa để làm thành món sinh tố của riêng bạn. Mặc dù sẽ tốn nhiều công sức hơn so với sinh tố làm sẵn, nhưng nó cho phép bạn tùy chỉnh công thức theo sở thích và nhu cầu dinh dưỡng của bản thân.

Trong thời gian sống chung với ung thư, điều trị hoặc phục hồi, nhu cầu về calo và protein của bạn thường tăng cao hơn bình thường. Những gợi ý sau đây có thể giúp tăng lượng calo tiêu thụ:

• Bổ sung bơ hoặc dầu thực vật: Dùng kèm bơ và chất béo thực vật với khoai tây, bánh mì, ngũ cốc, cơm, mì, rau và súp để bổ sung thêm một lượng calo đáng kể. Ngoài ra, bạn có thể thêm ít dầu ô liu hoặc một loại dầu khác lên bánh mì, cơm, mì ống và rau.
• Phết bơ đậu phộng hoặc một loại bơ hạt khác lên bánh mì, lát táo hoặc chuối, bánh quy giúp tăng cường protein và chất béo tốt.
• Dùng bánh sừng bò hoặc bánh quy để làm bánh sandwich.
• Thêm sữa nguyên kem hoặc sữa bột vào ca cao nóng, sữa lắc, ngũ cốc, nước thịt, nước sốt, bánh mì thịt, súp kem hoặc bánh pudding.
• Thêm bơ thái lát hoặc guacamole vào món salad và bánh mì sandwich.
• Dùng kèm các loại hạt, chẳng hạn như hạt hướng dương và hạt bí ngô, vào các món salad, món xào và món hầm.
• Xay nhỏ hạt lanh rồi thêm vào sữa chua, sinh tố, ngũ cốc nóng và món thịt hầm.
• Dùng ngũ cốc nóng với đường nâu, mật ong, trái cây sấy khô, kem hoặc bơ hạt.
• Dùng kèm bánh với kem các loại.
• Dùng trái cây cùng với siro sẽ bổ sung nhiều calo hơn so với trái cây tươi hoặc nước trái cây đóng hộp. Nếu bạn thích trái cây tươi, hãy thêm đường và kem.
• Các loại đồ uống có chứa calo, chẳng hạn như nước trái cây, nước chanh, đồ uống có hương vị trái cây, mạch nha, soda, cacao, sữa lắc, sinh tố và trứng là những thức uống bổ sung dinh dưỡng và tiện lợi.

Mặc dù những gợi ý được liệt kê có chứa một lượng đáng kể chất béo và đường, nhưng điều này không đáng lo ngại vì bạn chỉ nạp thêm calo cho đến khi lấy lại cảm giác thèm ăn. Trao đổi với bác sĩ hoặc chuyên gia dinh dưỡng nếu bạn lo lắng về việc thay đổi chế độ ăn.

Protein rất quan trọng cho sự phát triển, sức khỏe và khả năng hồi phục cơ thể. Bệnh nhân ung thư chán ăn cần bổ sung thêm protein vào chế độ ăn uống. Sau đây là một số gợi ý cho bạn:

• Thêm thịt (động vật hoặc gia cầm), cá, pho mát hoặc đậu các loại (đậu cúc, đậu hải quân, đậu đen, đậu thận) vào món thịt hầm, súp hoặc các món hầm khác.
• Khi làm salad, ưu tiên trộn với thịt, chẳng hạn như salad thịt gà, jambon hoặc cá ngừ.
• Pha sữa bổ sung protein: Thêm 1/4 cốc sữa bột vào 1 cốc sữa nguyên chất, hoặc thêm 1 cốc sữa bột vào 1 lít sữa nguyên chất. Sử dụng hỗn hợp sữa này như một loại nước giải khát, hoặc có thể thêm vào mạch nha hay dùng trong nấu ăn.
• Dùng các loại thực phẩm bổ sung protein được chế biến sẵn trên thị trường.

Nếu tình trạng bệnh bạn không thể ăn các loại thịt đỏ, hãy dùng những thực phẩm sau đây (cũng là những nguồn cung cấp protein dồi dào không kém):

• Phô mai
• Pho mát Cottage
• Đậu các loại
• Đậu lăng
• Trứng
• Cá
• Thịt gia cầm
• Các loại hạt và bơ hạt
• Bơ đậu phộng
• Sữa tươi
• Sữa lắc
• Bánh trứng
• Bánh pudding
• Bánh mì kẹp thịt chay
• Sữa chua
• Hạt diêm mạch

Bổ sung đủ nước mỗi ngày cũng là chìa khóa quan trọng trong chế độ dinh dưỡng ung thư, giúp cơ thể bạn đáp ứng với quá trình điều trị. Cố gắng uống ít nhất 2 lít chất lỏng mỗi ngày, trừ khi bác sĩ hướng dẫn bạn hạn chế uống chất lỏng (chỉ trong một số trường hợp nhất định).

Ưu tiên chọn các loại đồ uống có chứa calo. Nếu đồ uống có đường quá ngọt với bạn, hãy thử các loại nước có hương vị dễ uống hoặc nước hoa quả pha loãng với nước.

Nếu bệnh nhân chán ăn khi điều trị ung thư không thể khắc phục bằng những biện pháp kể trên, bạn có thể tham vấn bác sĩ về việc bổ sung một loại vitamin tổng hợp để bổ sung dinh dưỡng và khoáng chất. Các phương pháp điều trị ung thư và các thuốc được chỉ định có thể tương tác với các chất bổ sung dinh dưỡng, vì vậy hãy thảo luận với bác sĩ trước khi sử dụng.

Kiểm tra thông tin trên nhãn sản phẩm và chọn một loại vitamin tổng hợp cung cấp đủ cho nhu cầu dinh dưỡng mỗi ngày (không nên nhiều hơn 100% giá trị hàng ngày) của tất cả các loại vitamin và khoáng chất.

Một điều cần lưu ý, nếu bạn đang ăn hoặc uống các loại thực phẩm hoặc đồ uống có bổ sung dinh dưỡng, (chẳng hạn như bánh quy, sinh tố và các sản phẩm được tăng cường thêm vitamin và khoáng chất), bạn không cần bổ sung thêm vitamin tổng hợp.

Hầu như bệnh nhân khi chữa trị ung thư chỉ tập trung vào liệu trình điều trị mà chưa thật sự chú trọng đến chế độ dinh dưỡng ung thư để nâng cao thể trạng. Mặt khác, chán ăn khi điều trị ung thư khiến cho bệnh nhân cảm thấy rất khó khăn để có thể duy trì một chế độ ăn uống phù hợp đủ dinh dưỡng và năng lượng. Trong khi đó, đây là yếu tố rất quan trọng giúp nâng cao sức khỏe, hiệu quả điều trị và chất lượng sống cho người bệnh ung thư.

Theo dõi website Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec để nắm thêm được nhiều thông tin sức khỏe, kiến thức dinh dưỡng, làm đẹp để chăm sóc cho bản thân và những người thân yêu trong gia đình.

Nguồn tham khảo: mayoclinic.org