Liệu pháp miễn dịch điều trị ung thư: Tế bào giết tự nhiên (tế bào NK) là những chiến sĩ tuyến đầu bảo vệ cơ thể chống lại ung thư (Phần 1)

Bài viết được viết bởi TS. Hoàng Thanh Vân, Viện nghiên cứu Tế bào gốc và Công nghệ gen Vinmec

Các tế bào NK thuộc hệ miễn dịch bẩm sinh với vai trò là những chiến sĩ tuyến đầu bảo vệ cơ thể chống lại sự xâm nhập của mầm bệnh hay kìm hãm sự phát triển của tế bào ung thư. Hoạt động của tế bào NK được điều hòa bởi sự cân bằng giữa các thụ thể hoạt hóa và ức chế. Trong điều kiện bình thường, tín hiệu ức chế sẽ khiến cho các tế bào NK ở trạng thái bất hoạt. Ngược lại, chúng sẽ bị hoạt hóa khi cơ thể nhiễm virus hoặc khi các tế bào lành biến đổi thành tế bào ác tính. Tế bào NK có thể tiêu diệt tế bào đích thông qua hai cơ chế trực tiếp và gián tiếp. Ở cơ chế đầu, chúng tiết ra perforin và granzyme B để ngăn chặn các tế bào bị nhiễm virut hoặc bị biến đổi. Với cơ chế thứ hai, chúng sản xuất một số cytokine và chemokine để điều chỉnh chức năng của các tế bào miễn dịch khác. Đặc biệt, các tế bào NK sản xuất IFNγ hoạt hóa tế bào T độc. Ngoài ra, các tế bào NK thu hút và kích thích sự trưởng thành các tế bào trình diện kháng nguyên trong đó có tế bào đuôi gai đến các khối u. Hai cơ chế này kết hợp với nhau, cho phép tế bào T loại bỏ loại bỏ các tế bào ác tính.

Suy giảm chức năng tế bào NK đã được quan sát thấy ở những bệnh nhân bị ung thư máu và u đặc. Tế bào NK hoạt động kém được cho rằng có liên quan chặt chẽ đến tiên liệu xấu ở các bệnh nhân lơ xê mi (Carlsten và Järås, 2019; Lion và cộng sự, 2012). Một nghiên cứu khác cũng chỉ ra rằng tế bào NK bị suy giảm chức năng ở các bệnh nhân u lympho không Hodgkin kháng thuốc (Bachanova và cộng sự, 2018). Các nghiên cứu khác về ung thư hạch B-CLL và Hodgkin cũng cho thấy rằng các tế bào NK đã mất đi khả năng nhận và loại bỏ các quần thể tế bào ác tính (BS Reiners và cộng sự, 2013; BS Veuillen và cộng sự, 2012). Ở ung thư biểu mô tế bào gan (hepatocellular carcinoma), số lượng, độc tính và khả năng tiết cytokines của tế bào NK giảm khi bệnh nhân tiến triển. Các nghiên cứu ngày cho thấy rối loạn chức năng tế bào NK có thể là một yếu tố quan trọng cho sự phát triển và xâm lấn của khối u (Cai et al., 2008; Chuang et al., 1990; Jinushi et al., 2005; Sun et al. , 2015).

Tóm lại, tế bào NK là một trong những tế bào miễn dịch tham gia vào quá trình bảo vệ cơ thể chống lại sự phát triển của các tế bào ác tính. Trong các bài tiếp theo, chúng tôi sẽ giới thiệu về các liệu pháp miễn dịch sử dụng tế bào NK trong điều trị ung thư và cập nhật những nghiên cứu mới nhất hiện nay.