Viêm da dị ứng là một trong những vấn đề da phổ biến, thường không đe dọa tính mạng nhưng có thể dẫn đến các vấn đề nghiêm trọng như nhiễm khuẩn và gây sẹo nếu không được điều trị đúng cách. Vì vậy, nhận biết các triệu chứng bị dị ứng da từ sớm để điều trị hiệu quả và ngăn ngừa tình trạng bệnh lan rộng.
Bài viết này được viết dưới sự hướng dẫn chuyên môn của bác sĩ Đỗ Thiên Ân, chuyên khoa Nội cơ xương khớp và Dị ứng - Miễn dịch lâm sàng, tại Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Central Park.
1. Viêm da dị ứng là gì?
Bệnh viêm da cơ địa dị ứng là một bệnh da mãn tính gây ra tình trạng da khô, ngứa nhiều và xuất hiện các mẩn đỏ. Trong những trường hợp nghiêm trọng, ngoài các vùng da đỏ, người bệnh có thể xuất hiện mụn nước và dịch rỉ.
Viêm da dị ứng thường kéo dài (mãn tính) và thường bùng phát thành từng đợt khi có điều kiện thuận lợi như khí hậu khô hanh, tiếp xúc thường xuyên với hóa chất, xà phòng và các tác nhân kích ứng khác.
Bệnh thường đi kèm với hen suyễn, mày đay hoặc viêm mũi dị ứng. Mặc dù thường gặp ở trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ, nhưng người lớn cũng có thể mắc bệnh này.
2. Nguyên nhân gây bệnh
Nguyên nhân của viêm da cơ địa dị ứng vẫn chưa được định rõ, tuy nhiên, bệnh là kết quả của sự kết hợp giữa yếu tố di truyền và môi trường. Nếu trong gia đình có thành viên bị viêm da cơ địa dị ứng, thì khả năng cao những thành viên khác cũng sẽ gặp phải tình trạng này.
Có nhiều yếu tố có thể gây ra hoặc làm trầm trọng thêm tình trạng viêm da cơ địa dị ứng, bao gồm độ ẩm thấp, dị ứng theo mùa, tiếp xúc với hoá chất như xà phòng, chất tẩy rửa, và cũng có thể khởi phát khi thời tiết lạnh.
Thực tế, môi trường xung quanh có thể kích hoạt các triệu chứng của viêm da dị ứng bất kỳ lúc nào - sống tại nơi có khí hậu lạnh hay ô nhiễm cũng có thể tăng nguy cơ mắc viêm da dị ứng. Ngoài ra, người sống ở thành thị và các vùng có độ ẩm thấp cũng có nguy cơ cao mắc viêm da cơ địa dị ứng.
Bên cạnh đó, viêm da cơ địa dị ứng không phải là bệnh truyền nhiễm nên không lây truyền giữa những người có tiếp xúc với nhau.
Yếu tố cảm xúc và căng thẳng cũng làm trầm trọng thêm tình trạng bệnh, nhưng các yếu tố này không phải là nguyên nhân chính của viêm da cơ địa dị ứng.
3. Triệu chứng viêm da dị ứng là gì?
Triệu chứng của viêm da dị ứng ở mỗi người sẽ khác nhau nhưng phổ biến nhất là da khô, ngứa và đỏ. Cụ thể:
- Da khô
- Ngứa là một biểu hiện đặc trưng xuất hiện thường xuyên khi bị dị ứng da, đặc biệt là vào ban đêm. Cảm giác ngứa nặng ở da khiến người bệnh phải gãi, từ đó làm cho tình trạng ngứa trở nên nghiêm trọng hơn.
- Các vùng da có màu đỏ đến nâu xám xuất hiện, đặc biệt là ở bàn tay, bàn chân, mắt cá chân, cổ tay, cổ, vùng ngực trên, mí mắt, khuỷu tay và đầu gối, cũng như trên mặt và da đầu của trẻ sơ sinh.
- Nước vàng có thể bị rò rỉ từ mụn nước khi bị trầy xước.
- Da trở nên dày, nứt nẻ và bong tróc.
- Da trở nên nhạy cảm và có thể sưng nề.
4. Các giai đoạn của bệnh
4.1. Ở trẻ sơ sinh
- Bệnh viêm da dị ứng thường bắt đầu ở trẻ sơ sinh từ khoảng 6 - 12 tuần tuổi.
- Ban đầu, viêm da cơ địa ở trẻ sơ sinh biểu hiện với các nốt phát ban xuất hiện loang lổ trên khuôn mặt. Các vùng da này có thể trở nên đỏ, bong vảy và chảy nước.
- Da của trẻ có thể bị nhiễm trùng.
- Khi trẻ bắt đầu linh hoạt hơn và tập bò, các vùng da tiếp xúc như đầu gối và khuỷu tay cũng có thể bị ảnh hưởng bởi tình trạng viêm da.
- Trẻ sơ sinh mắc bệnh thường bồn chồn, khó chịu do cảm giác ngứa ngáy.
- Tình trạng này có thể cải thiện khi trẻ trên 2 tuổi. Tuy nhiên, tình trạng bị dị ứng da vẫn có thể tái phát nhưng thường ở mức độ nhẹ hơn.
4.2. Ở trẻ em
- Ban phát thường xuất hiện sau đầu gối và bên trong khuỷu tay, cũng như hai bên cổ và trên cổ tay, mắt cá chân và bàn tay.
- Phát ban thường bắt đầu với các sẩn trở nên cứng và có vảy khi bị xước.
- Da quanh môi có thể bị viêm, có các vết nứt nhỏ gây đau đớn.
- Các trường hợp nghiêm trọng của viêm da cơ địa dị ứng có thể ảnh hưởng đến sự phát triển của trẻ.
- Sau mỗi lần viêm da, tình trạng tăng hoặc giảm sắc tố da có thể xuất hiện. Da vùng viêm có thể trở nên sậm màu hoặc sáng hơn các vùng da không bị.
4.3. Ở người lớn
- Viêm da dị ứng ở người lớn tương tự như ở trẻ em;
- Một số trường hợp ở người trưởng thành, chỉ có bàn tay hoặc bàn chân bị ảnh hưởng: da trở nên khô, ngứa, đỏ và nứt.
- Giấc ngủ và hiệu suất làm việc có thể bị ảnh hưởng. Sử dụng thuốc trong thời gian dài để điều trị tình trạng bị dị ứng da có thể gây ra các biến chứng.
- Người lớn mắc các bệnh cơ địa như viêm mũi dị ứng, mày đay, hen... cũng có nguy cơ cao bị viêm da cơ địa dị ứng, đặc biệt nếu công việc tiếp xúc thường xuyên với hóa chất, xà phòng, hoặc chất tẩy rửa.
- Một số trường hợp ban đầu có thể xuất hiện xung quanh núm vú, đặc biệt là ở phụ nữ đang cho con bú.
5. Phòng tránh bệnh
Bệnh nhân mắc phải viêm da dị ứng cần hạn chế tiếp xúc với các yếu tố môi trường và chất hóa học có thể gây tổn thương trực tiếp cho da.
Các chất kích thích như: Xà phòng, chất tẩy rửa, hóa chất, dung môi chứa clo...có thể gây viêm. Một số nước hoa và mỹ phẩm có thể gây kích ứng da.
6. Cách điều trị viêm da dị ứng
Cách điều trị bệnh viêm da dị ứng là gì và có lây không? Dị ứng da không là bệnh truyền nhiễm và cách điều trị phụ thuộc vào độ tuổi của người bệnh. Tránh tiếp xúc với các tác nhân gây dị ứng da nếu đã xác định được nguyên nhân là điều quan trọng, bao gồm giảm tiếp xúc với các chất tẩy rửa như xà phòng, dầu rửa cũng như sử dụng sữa tắm có pH trung tính.
Trong trường hợp chưa tìm ra nguyên nhân gây dị ứng, có thể sử dụng các loại thuốc như corticoid bôi ngoài da, thuốc uống kháng histamin và thường xuyên sử dụng kem dưỡng ẩm để da không bị khô.
Để hỗ trợ quá trình điều trị viêm da dị ứng, người bệnh cần tránh tiếp xúc với các tác nhân gây dị ứng, cung cấp đủ nước cho cơ thể và chọn sản phẩm dưỡng da phù hợp để cung cấp độ ẩm cho da. Ngoài ra, người bệnh cũng nên tránh tắm nước quá nóng, chọn trang phục thoải mái, chất liệu cotton, hạn chế sử dụng đồ len,… Hơn nữa, nơi ở cần được vệ sinh sạch sẽ và thoáng mát, đồng thời bệnh nhân cũng phải giảm bớt căng thẳng trong cuộc sống.
Hiện nay, nhiều người bị dị ứng da thường tự mua các loại thuốc không rõ nguồn gốc để tự điều trị. Mặc dù đem lại hiệu quả ban đầu khi giảm triệu chứng bị dị ứng da nhanh chóng, hành động này tiềm ẩn nhiều nguy cơ đáng lo ngại. Sau một thời gian sử dụng, bệnh có thể tái phát mạnh mẽ và gây ra các biến chứng nguy hiểm.
Ví dụ, các loại thuốc chứa corticoid nếu sử dụng không đúng liều lượng hoặc không đúng cách có thể gây teo da, làm sạm da, đặc biệt là ở vùng mặt và ảnh hưởng đến sức khỏe của trẻ em dưới 1 tuổi. Những biến chứng này sau này có thể rất khó khắc phục.
Việc sử dụng corticoid qua đường uống trong thời gian dài có thể gây ra các biến chứng như hội chứng giả Cushing, viêm dạ dày, và loãng xương. Bên cạnh đó, triệu chứng bị dị ứng da dễ tái phát và trở nên ngày càng khó chữa trị.
7. Khi nào nên đi khám bác sĩ?
Khi phát hiện có những dấu hiệu sau của viêm da dị ứng, cần phải đến thăm bác sĩ:
- Cảm giác khó chịu do các triệu chứng của viêm da cơ địa dị ứng, gây ảnh hưởng đến giấc ngủ và hoạt động hàng ngày.
- Xuất hiện các dấu hiệu nhiễm trùng trên da như vết đỏ, mủ, và vảy vàng.
- Tiếp tục phát hiện các triệu chứng mặc dù đã thử nhiều biện pháp khắc phục tại nhà.
- Tình trạng phát ban, nhiễm trùng da và sốt.
Để đặt lịch khám tại viện, Quý khách vui lòng bấm số HOTLINE hoặc đặt lịch trực tiếp TẠI ĐÂY. Tải và đặt lịch khám tự động trên ứng dụng MyVinmec để quản lý, theo dõi lịch và đặt hẹn mọi lúc mọi nơi ngay trên ứng dụng.
Nguồn tham khảo: webmd.com; medicinenet.com; dermnetnz.org
