Vai trò của năng lượng

Bài viết bởi Tiến sĩ, Bác sĩ - Trưởng Khoa Dinh dưỡng - Khoa Khám bệnh - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Times City

Cơ thể cần năng lượng để tái tạo các mô của cơ thể, duy trì thân nhiệt, tăng trưởng và cho các hoạt động khác. Thực phẩm, chế độ dinh dưỡng có thể giúp cơ thể tăng cường năng lượng hiệu quả. Theo đó, mỗi người cần nắm được cách cân bằng năng lượng để đảm bảo dinh dưỡng, bảo vệ cơ thể và sức khỏe lâu dài.

Hiểu biết đầy đủ về cơ chế điều hòa cân nặng của cơ thể vẫn là một thách thức đối với dinh dưỡng học ngày nay. Việc duy trì được cân nặng cơ thể là sự phối hợp điều hòa phức tạp bao gồm khẩu phần ăn vào, chuyển hóa cơ bản và tiêu hao năng lượng. Bất cứ sự sai lệch nào trong hệ thống điều hòa này đều dẫn đến tình trạng rối loạn thiếu dinh dưỡng, thừa dinh dưỡng hoặc các bệnh lý khác.

Cân bằng năng lượng được biểu hiện trong công thức sau: Năng lượng ăn vào = Năng lượng tiêu hao + năng lượng dự trữ.

Nếu tổng số năng lượng chứa đựng trong cơ thể (như chất béo, protein, glycogen) không biến đổi thì năng lượng dự trữ sẽ bằng 0. Trong trường hợp đó, năng lượng tiêu hao bằng năng lượng ăn vào và khi đó cơ thể của chúng ta trong tình trạng cân bằng năng lượng. Nếu năng lượng ăn vào không cân bằng với năng lượng tiêu hao, khi đó sẽ có sự thay đổi về thành phần năng lượng chứa đựng trong cơ thể. Nếu là cân bằng năng lượng âm thì năng lượng dự trữ trong cơ thể sẽ được sử dụng (chất béo, protein, glycogen), còn nếu là cân bằng dương thì cơ thể sẽ tăng tích lũy năng lượng dự trữ,đầu tiên là tăng khối mỡ dự trữ.

XEM THÊM: 1 gam chất béo cung cấp bao nhiêu năng lượng?

Cơ thể cần năng lượng để tái tạo các mô của cơ thể, duy trì thân nhiệt, tăng trưởng và cho các hoạt động khác. Thực phẩm là nguồn cung cấp năng lượng. Theo đó, protein, lipid và glucid trong thực phẩm là những chất sinh năng lượng. Đơn vị để tính năng lượng là Kilocalo (Kcal). Đây là năng lượng cần thiết để làm nóng 1 lít nước lên 1oC. Một Kilocalo tương đương với 4,184 Kilojun, 1 gam protein cung cấp 4 Kcal, 1 gam glucid cung cấp 4 Kcal và 1 gam lipid cung cấp 9 Kcal.

XEM THÊM: Mật độ năng lượng là gì?

Năng lượng tiêu hao bao gồm cho 3 thành tố chính sau đây:

• Năng lượng tiêu hao cho chuyển hóa cơ bản: Đây là phần năng lượng tiêu hao nhiều nhất ở mọi cá thể, chiếm khoảng 60-75% tiêu hao năng lượng hàng ngày. CHCB là năng lượng cơ thể tiêu hao trong điều kiện nghỉ ngơi, không tiêu hoá, không vận cơ, không điều nhiệt. Đó là nhiệt lượng cần thiết để duy trì các chức phận sống của cơ thể nhờ: tuần hoàn, hô hấp, bài tiết, duy trì thân nhiệt.
• Năng lượng tiêu hao cho hoạt động thể lực: Tiêu hao năng lượng cho hoạt động thể lực phụ thuộc vào hình thức và mức độ hoạt động thể chất cũng như là thời gian cho từng hoạt động đó.
• Năng lượng tiêu hao cho việc đáp ứng với các tác nhân bên ngoài như thực phẩm, lạnh, stress, và thuốc: Sau khi ăn, thức ăn có tác dụng làm tăng quá trình chuyển hoá của cơ thể và nhu cầu năng lượng cho việc tiêu hoá, hấp thu, vận chuyển các chất dinh dưỡng đến tế bào. Năng lượng cần thiết liên quan đến tiếp nhận thức ăn dao động từ 5% đến 10% nhu cầu năng lượng cơ bản.

Năng lượng có vai trò quan trọng trong các hoạt động sống của con người. Theo đó, chúng ta cần phải cung cấp năng lượng hàng ngày cho cơ thể, đồng thời cân bằng năng lượng ăn vào, năng lượng tiêu hao và năng lượng dự trữ để cơ thể luôn khỏe mạnh, tăng sức đề kháng, bảo vệ sức khỏe lâu dài.