Triệu chứng viêm túi thừa đại tràng

Bài viết được viết bởi Bác sĩ Mai Viễn Phương - Khoa Khám bệnh & Nội Khoa - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Central Park

Túi thừa đại tràng là bệnh lý thường gặp ở người lớn tuổi, thường không biểu hiện triệu chứng, trừ khi những túi thừa này bị viêm hay còn gọi là viêm túi thừa đại tràng (VTTĐT).

VTTĐT có nhiều mức độ nặng nhẹ khác nhau, từ viêm túi thừa đơn giản đến viêm túi thừa phức tạp với các biến chứng như áp xe, viêm phúc mạc (VPM), rò tiêu hóa và tắc ruột. Vì thế triệu chứng lâm sàng cũng rất đa dạng và không đặc hiệu.

Đau bụng liên tục, không quặn cơn, ở 1/4 dưới trái xảy ra ở 70% trường hợp. Bệnh nhân thường mô tả đau bụng âm ỉ vài ngày trước khi nhập viện. Tỉ lệ đau bụng cấp trong vòng 24 giờ chỉ xuất hiện ở 17% bệnh nhân.

Đây là một đặc điểm đáng lưu ý giúp ta chẩn đoán phân biệt với các nguyên nhân đau bụng cấp khác. Khi hỏi bệnh sử cẩn thận, khoảng 1⁄2 bệnh nhân sẽ mô tả có đợt đau bụng tượng tự trước đó với mức độ nhẹ hơn.

Triệu chứng nôn và buồn nôn có ở 20 – 62% bệnh nhân.

Khoảng 1/4 đến 1/3 bệnh nhân có triệu chứng tiêu chảy và khoảng một nửa bệnh nhân có triệu chứng táo bón.

Nhóm triệu chứng về niệu khoa như tiểu khó, tiểu gắt, tiểu lắt nhắt chiếm 10-15%.

Khám lâm sàng ghi nhận ấn đau vị trí 1/4 dưới trái của bụng với các mức độ khác nhau xảy ra ở 93%-100%. Bệnh nhân có thể đau bụng 1/4 dưới phải nếu túi thừa nằm ở ĐT phải hoặc ở ĐT xích ma nhưng nằm lấn qua phải đường giữa.

Những triệu chứng của VPM toàn thể xuất hiện nếu túi thừa viêm bị vỡ và không được khu trú. Sờ thấy một khối mềm, đau, giới hạn không rõ có ở 20% bệnh nhân. Trướng bụng xảy ra ở khoảng 2/3 bệnh nhân.

Sốt xảy ra ở 57%-100% bệnh nhân với nhiều mức độ khác nhau, tuy nhiên mức độ sốt lại ít liên quan với mức độ nhiễm trùng. Thường gặp là sốt nhẹ 37,5 – 380C. Có khoảng 14% bệnh nhân không có triệu chứng sốt.

Trong VTTĐT phức tạp sẽ có thêm những nhóm triệu chứng của biến chứng. Ví dụ biến chứng VPM có tình trạng nhiễm trùng nhiễm độc, đề kháng khắp bụng; biến chứng rò tiêu hóa có thể có tiểu ra phân, hơi (rò ĐT – bàng quang), đi ra phân ở âm đạo (rò ĐT – âm đạo); biến chứng tắc ruột có đau bụng quặn cơn, nôn, bí trung đại tiện...

Tài liệu tham khảo:

1. Lê Huy Lưu, Nguyễn Văn Hải (2010), "Kết quả phẫu thuật túi thừa đại tràng phải bằng phẫu thuật nội soi", Y học Thành phố Hồ Chí Minh, tập 14 (phụ bản của số 4), p.12-15.
2. Lý Minh tùng, Nguyễn Văn Hài (2011), Đặc điểm lâm sàng, hình ảnh, và kết quả phẫu thuật viêm túi thừa đại tràng.
3. Aldoori W.H., Giovannucci E.L., Rockett H.R., et al. (1998), "A prospective study of dietary fiber types and symptomatic diverticular disease in men", J Nutr, Vol.128 (4), p.714-719.
4. Ambrosetti P., Robert J.H., Witzig J.A., et al. (1994), "Acute left colonic diverticulitis: a prospective analysis of 226 consecutive cases", Surgery, Vol.115 (5), p.546-550.