Phụ nữ tuổi nào nên phòng ngừa loãng xương?

☰ Mục lục

Phụ nữ tuổi nào nên phòng ngừa loãng xương? Loãng xương là một bệnh lý về xương khớp phổ biến, đặc biệt là ở phụ nữ. Tình trạng này khiến xương trở nên yếu và dễ gãy hơn. Việc phòng ngừa loãng xương ở phụ nữ là vô cùng quan trọng để duy trì sức khỏe và chất lượng cuộc sống.

Bài viết này được viết dưới sự hướng dẫn chuyên môn của các bác sĩ thuộc khoa Chấn thương chỉnh hình & Y học thể thao Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec.

1. Tại sao phụ nữ lại bị loãng xương nhiều hơn nam giới?

Hằng năm trên thế giới có tới 200 triệu ca loãng xương được ghi nhận, trong đó phụ nữ chiếm phần lớn với tỷ lệ 80%. Tại Mỹ, số ca gãy xương do loãng xương mỗi năm đạt mức 1,3 triệu. Đáng chú ý, cứ ba phụ nữ trên 65 tuổi thì có một người bị loãng xương gây ảnh hưởng đến cột sống. Ở Pháp, trong một triệu phụ nữ mắc bệnh, khoảng 55.000 người bị gãy cổ xương đùi.

Tại Việt Nam, theo thống kê của Viện Dinh Dưỡng, loãng xương là bệnh phổ biến ở người trên 50 tuổi. Cứ ba phụ nữ thì có một người mắc bệnh, trong khi nam giới là một trên tám người. Hiện có khoảng 3,8 triệu người bị loãng xương, với gần 300.000 ca gãy xương liên quan đến bệnh. Đặc biệt, có khoảng 32.000 trường hợp gãy xương hông và 25% phụ nữ trên 50 tuổi bị gãy lún đốt sống.

Hiện nay, số ca loãng xương tại Việt Nam vẫn không ngừng gia tăng và ngày càng có nhiều phụ nữ mắc bệnh ở độ tuổi trẻ. Theo dự báo, đến năm 2030, tổng số người mắc loãng xương trong nước có thể vượt 4,5 triệu, trong đó nữ giới chiếm tỷ lệ khoảng 70-80%.

Loãng xương là gì? Loãng xương là một bệnh lý ảnh hưởng đến hệ xương, làm suy giảm mật độ và cấu trúc vi mô của xương, khiến chất lượng xương giảm sút và làm tăng nguy cơ gãy xương.  

Phụ nữ tuổi nào nên phòng ngừa loãng xương? Thực tế, việc phòng ngừa loãng xương nên bắt đầu từ sớm, ngay từ khi còn trẻ, đặc biệt là ở phụ nữ. Cả nam giới và nữ giới đều có nguy cơ mắc bệnh loãng xương, tuy nhiên, tình trạng này xuất hiện nhiều hơn ở phụ nữ, đặc biệt là khi họ già đi.  

Mặc dù tuổi tác có ảnh hưởng đáng kể đến sức khỏe xương, nhưng cơ chế chính xác của mối liên hệ này vẫn chưa được hiểu rõ. Hai người phụ nữ có mật độ xương giống nhau vẫn có nguy cơ gãy xương khác nhau, phần lớn do sự chênh lệch về độ tuổi.

Tổ chức Loãng xương Quốc tế ước tính rằng, có tới 200 triệu phụ nữ trên toàn cầu mắc bệnh loãng xương. Điều này xảy ra do mật độ xương của phụ nữ vốn dĩ thấp hơn nam giới, đồng thời quá trình mất xương diễn ra nhanh hơn theo thời gian, khiến nhiều người mắc bệnh.

Loãng xương có thể bắt nguồn từ khi còn nhỏ và trong giai đoạn dậy thì - thời điểm cơ thể xây dựng xương nhiều nhất. Ở nữ giới, khối lượng xương đạt đỉnh vào khoảng 18 tuổi, còn nam giới là 20 tuổi. Sau đó, cả hai giới vẫn tạo xương mới nhưng nam giới thường bổ sung nhiều hơn nữ giới. Đến 30 tuổi, xương đã tích lũy đủ và từ đó trở đi, dù tế bào xương cũ vẫn được thay thế, tổng khối lượng xương không tăng thêm.

Nguyên nhân gây mất xương có thể liên quan đến yếu tố di truyền hoặc môi trường nhưng sự thay đổi nồng độ estrogen trong cơ thể vẫn được xem là tác nhân chính. Estrogen là hormone quan trọng trong việc điều hòa chu kỳ sinh sản của phụ nữ, đồng thời giúp duy trì độ chắc khỏe của xương ở cả hai giới.  

Phụ nữ tiền mãn kinh có lượng estrogen cao hơn nam giới nhưng khi bước vào giai đoạn mãn kinh, việc sản xuất estrogen suy giảm đáng kể, khiến họ có nguy cơ mất xương và loãng xương cao hơn.

Phụ nữ có thể đối mặt với nguy cơ loãng xương do sự thay đổi nồng độ estrogen nếu thuộc một trong các trường hợp sau:

• Chu kỳ kinh nguyệt không đều, kinh thưa hoặc tuổi dậy thì muộn hơn mức bình thường.
• Đã phẫu thuật cắt bỏ buồng trứng, bất kể độ tuổi nào.
• Đang trong giai đoạn mãn kinh, đặc biệt là những người mãn kinh sớm sẽ có nguy cơ cao hơn.  

Phụ nữ tuổi nào nên phòng ngừa loãng xương trong những trường hợp này? Câu trả lời là phụ nữ ở mọi lứa tuổi đều nên phòng ngừa loãng xương, đặc biệt là những người có nguy cơ cao như phụ nữ mãn kinh sớm, kinh nguyệt không đều hoặc có tiền sử gia đình mắc bệnh loãng xương.

Tình trạng tiêu xương nghiêm trọng khởi phát khoảng một năm trước khi phụ nữ bước vào giai đoạn mãn kinh và kéo dài trong ba năm. Sau thời gian này, mật độ xương vẫn tiếp tục suy giảm nhưng với tốc độ chậm hơn trong khoảng 4 đến 8 năm kế tiếp.

Nhiều nghiên cứu từ các nguồn đáng tin cậy chỉ ra rằng, những phụ nữ có mức estrogen cao hơn so với các bạn đồng lứa như người bắt đầu chu kỳ kinh nguyệt sớm hoặc sử dụng biện pháp tránh thai chứa estrogen, có thể có mật độ xương cao hơn.

Mất xương là hiện tượng thường gặp trong quá trình lão hóa, xảy ra ở cả nam giới và nữ giới. Khi đến khoảng 75 tuổi, tỷ lệ mất xương của cả hai giới là như nhau, đồng thời khả năng hấp thụ canxi của họ cũng giảm. Tuy nhiên, tình trạng loãng xương ở nam giới thường đi kèm với một bệnh lý khác, thói quen sống (như hút thuốc, uống rượu quá mức) hoặc thuốc làm tăng nguy cơ mất xương.

Vì vậy, cả phụ nữ và nam giới đều cần tìm ra phương pháp hiệu quả để ngăn ngừa loãng xương, đặc biệt là nắm rõ thông tin phụ nữ tuổi nào nên phòng ngừa loãng xương để hạn chế tình trạng gãy xương, mất xương.

2. Nguy cơ loãng xương và biểu hiện loãng xương ở phụ nữ

2.1 Nguy cơ của bệnh loãng xương ở phụ nữ

Phụ nữ tuổi nào nên phòng ngừa loãng xương? Thực tế, việc phòng ngừa loãng xương nên bắt đầu càng sớm càng tốt, ngay từ khi còn trẻ. Tuy nhiên, có một số giai đoạn và đối tượng đặc biệt cần chú ý hơn:

• Đang trải qua giai đoạn mãn kinh: Sau khi mãn kinh, cơ thể phụ nữ sản xuất rất ít estrogen từ buồng trứng. Estrogen đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì mật độ xương. Một số phụ nữ có thể mất đến 25% khối lượng xương trong vòng 10 năm đầu sau mãn kinh.
• Có thân hình nhỏ và mảnh mai.
• Có người thân trong gia đình đã mắc bệnh loãng xương.
• Không cung cấp đủ canxi và vitamin D cho cơ thể: Sự kết hợp giữa canxi và vitamin D rất cần thiết để xây dựng và duy trì xương khỏe mạnh.
• Thiếu vận động thể chất thường xuyên: Phụ nữ ở mọi độ tuổi cần tham gia các hoạt động thể chất có tác dụng làm tăng cường sức mạnh xương như đi bộ, khiêu vũ hoặc chơi thể thao, quần vợt.
• Ba tháng liên tiếp không có kinh nguyệt (hay còn gọi là vô kinh): Nếu phụ nữ bị vô kinh nhưng không mang thai, không cho con bú hoặc không sử dụng thuốc gây mất kinh, điều đó có thể là dấu hiệu cho thấy buồng trứng của người phụ nữ đã ngừng sản xuất estrogen.
• Ảnh hưởng của rối loạn ăn uống: Những người mắc chứng rối loạn ăn uống, đặc biệt là chán ăn tâm thần hoặc ăn uống vô độ, có nguy cơ bị suy yếu xương. Ngoài ra, chán ăn còn có thể gây mất kinh nguyệt. Do đó, duy trì một chế độ ăn uống khoa học là một biện pháp hiệu quả để ngăn ngừa loãng xương ở phụ nữ.
• Phụ nữ hút thuốc thường có mật độ xương thấp hơn và bước vào giai đoạn mãn kinh sớm hơn so với những người không hút thuốc. Các nghiên cứu cũng chỉ ra rằng, việc hút thuốc làm gia tăng nguy cơ gãy xương và nguy cơ này càng cao khi thời gian hút thuốc kéo dài cũng như số lượng thuốc tiêu thụ nhiều hơn.
• Một số vấn đề sức khỏe có thể làm tăng nguy cơ loãng xương như tiểu đường, suy buồng trứng sớm, bệnh celiac, viêm ruột và trầm cảm.
• Một số loại thuốc được sử dụng để điều trị các bệnh mạn tính như viêm khớp, hen suyễn, lupus hoặc rối loạn tuyến giáp.
• Việc tiêu thụ nhiều rượu bia trong thời gian dài có thể dẫn đến các vấn đề sức khỏe nghiêm trọng như loãng xương, bệnh tim và đột quỵ. Vì vậy, để ngăn ngừa loãng xương hiệu quả cho cả nam và nữ, nên hạn chế uống rượu bia.

2.2 Biểu hiện của bệnh loãng xương

Phụ nữ thường xuất hiện các triệu chứng loãng xương sau đây:

• Nếu phụ nữ hay bị đau nhức, chuột rút hoặc cảm thấy cơ bắp yếu, có thể cơ thể người đó đang thiếu vitamin D. Loại vitamin này cùng với canxi không chỉ giúp xương chắc khỏe mà còn đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì sức mạnh cơ bắp. Khi không cung cấp đủ vitamin D qua chế độ ăn uống, chị em có thể gặp các dấu hiệu thiếu hụt dinh dưỡng như suy nhược cơ và chuột rút thường xuyên.
• Sự thay đổi về chiều cao và độ cong cột sống: Về mặt lý thuyết, đây là một dấu hiệu có thể quan sát được nhưng mức độ giảm chiều cao thường khá nhỏ nên người bệnh ít nhận ra. Tuy nhiên, khi cột sống ngày càng cong hơn – đặc biệt ở vùng cổ và ngực – triệu chứng này trở nên rõ ràng hơn. Những người mắc loãng xương có nguy cơ cao bị gãy các đốt sống trên. Khi điều này xảy ra, họ có thể gặp tình trạng đau đớn, dáng đi gù và chiều cao suy giảm đáng kể.
• Suy giảm vận động và thể lực: Khi mắc bệnh loãng xương, con người thường bị giảm khả năng vận động, cơ bắp yếu đi, sức bền kém hơn và mất cân bằng. Điều này xuất phát từ sự suy giảm mật độ xương, khiến xương trở nên giòn và yếu hơn. Nếu chị em nhận thấy bản thân suy giảm thể lực mà không rõ nguyên nhân, việc kiểm tra mật độ xương là điều cần cân nhắc.
• Suy giảm lực tay nắm: Người mắc bệnh loãng xương không chỉ bị yếu cơ ở phần dưới cơ thể mà còn có lực tay nắm kém hơn. Điều này xảy ra do mật độ khoáng xương suy giảm, tuy nhiên, sự thay đổi này không quá đặc trưng.
• Rối loạn kinh nguyệt: Khi nồng độ estrogen trong cơ thể giảm xuống dưới mức bình thường, chu kỳ kinh nguyệt có thể trở nên thất thường hoặc thậm chí ngừng hoàn toàn. Điều đáng lo ngại là estrogen không chỉ ảnh hưởng đến kinh nguyệt mà còn đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì sức khỏe xương. Vì vậy, sự suy giảm hormone này có thể là dấu hiệu loãng xương sớm.

3. Phụ nữ tuổi nào nên phòng ngừa loãng xương?

Nếu không được điều trị, loãng xương có thể dẫn đến những vết gãy nghiêm trọng, đặc biệt là ở vùng hông và cột sống. Theo thống kê, cứ ba phụ nữ thì có một người có nguy cơ bị gãy xương do loãng xương trong suốt cuộc đời. Phụ nữ tuổi nào nên phòng ngừa loãng xương? Câu trả lời là càng sớm càng tốt.

• Gãy xương hông có thể gây ra cơn đau dữ dội, làm giảm khả năng vận động và thường phải can thiệp phẫu thuật.
• Trong khi đó, gãy cột sống có thể khiến chúng ta giảm chiều cao hoặc lưng bị cong, gây đau đớn kéo dài và đôi khi cũng cần đến phẫu thuật để khắc phục.

Vì những lý do đã đề cập, phụ nữ tuổi nào nên phòng ngừa loãng xương? Phụ nữ cần chú ý đến việc chăm sóc sức khỏe xương ngay từ khi bước vào độ tuổi 30 – 35.

4. Cách phòng ngừa loãng xương ở phụ nữ

Bên cạnh cần biết thông tin phụ nữ tuổi nào nên phòng ngừa loãng xương, chúng ta cũng cần nắm rõ một số biện pháp phòng ngừa loãng xương hiệu quả:  

4.1 Cung cấp đủ lượng canxi

Hàm lượng khuyến nghị mỗi ngày cho phụ nữ:

• 50 tuổi trở xuống: 1.000 mg
• Trên 50 tuổi: 1.200 mg

Khi duy trì một chế độ ăn uống cân đối, chị em có thể hấp thụ phần lớn lượng canxi cần thiết từ thực phẩm và chỉ cần bổ sung một phần nhỏ còn lại.

4.2 Không quên uống Vitamin D để phòng ngừa loãng xương

Việc cung cấp đầy đủ vitamin D đóng vai trò quan trọng trong việc phòng ngừa loãng xương bởi vitamin D hỗ trợ cơ thể hấp thụ canxi, từ đó cơ thể có thể sử dụng khoáng chất này để duy trì sự vững chắc của xương.  

Khi da tiếp xúc với ánh nắng, gan và thận sẽ tham gia vào quá trình tổng hợp vitamin D. Dù vậy, do các yếu tố như lối sống ít ra ngoài, thói quen thoa kem chống nắng, sắc tố da hoặc sự thay đổi theo mùa, lượng vitamin D từ ánh nắng thường không đủ để đáp ứng nhu cầu hàng ngày của cơ thể.

Vì vậy, phụ nữ nên bổ sung vitamin D hàng ngày theo độ tuổi:

• Dưới 71 tuổi: 600 IU
• Từ 71 tuổi trở lên: 800 IU

Vì nguồn vitamin D từ ánh nắng và chế độ ăn uống không đủ để đáp ứng lượng khuyến nghị cho nhiều phụ nữ nên việc bổ sung có thể giúp đạt được mức cần thiết.

4.3 Bổ sung Protein để tăng sức khoẻ xương

Theo các nghiên cứu, protein giúp cải thiện mật độ khoáng của xương. Mức tiêu thụ protein được đề xuất là 0,4 gram cho mỗi pound trọng lượng cơ thể. Ví dụ, một người phụ nữ có cân nặng 140 pound cần bổ sung khoảng 60 gram protein mỗi ngày. Protein có thể được hấp thụ từ các thực phẩm có nguồn gốc động vật.

4.4 Tập luyện thể dục mỗi ngày

Để xương chắc khỏe, nên tập luyện các bài tập chịu lực và rèn sức mạnh khoảng 3–4 lần mỗi tuần.

• Bài tập chịu trọng lượng giúp cơ thể chống lại lực hấp dẫn bằng cách tự nâng đỡ trọng lượng. Một số bài tập phổ biến gồm đi bộ, chạy, nhảy, thể dục nhịp điệu, leo núi và quần vợt.
• Bài tập rèn sức mạnh sử dụng tạ, dây kháng lực hoặc nước để tăng cường cơ bắp và hỗ trợ xương. Khi cơ bắp săn chắc hơn và khả năng giữ thăng bằng tốt hơn, nguy cơ té ngã và chấn thương cũng giảm đáng kể.

4.5 Xây dựng thói quen lành mạnh

Những quyết định mọi người đưa ra từ khi còn nhỏ có thể tác động đến sức khỏe xương trong tương lai. Để bảo vệ xương chắc khỏe, hãy cân nhắc thay đổi một số thói quen sinh hoạt sau:

• Không hút thuốc lá.
• Giảm thiểu việc sử dụng đồ uống có cồn.
• Giữ gìn cân nặng ở mức phù hợp.
• Duy trì chế độ ăn khoa học, đầy đủ dinh dưỡng.
• Tích cực vận động.
• Thường xuyên kiểm tra sức khỏe.

Loãng xương là một bệnh lý ảnh hưởng đến hệ xương, khiến mật độ xương giảm, cấu trúc vi mô bị tổn hại và chất lượng xương suy yếu, làm tăng nguy cơ gãy xương. Cả nam và nữ đều có thể mắc bệnh này nhưng phụ nữ, đặc biệt là những người cao tuổi, có nguy cơ cao hơn. Vì vậy, phụ nữ nên quan tâm đến sức khỏe xương từ khoảng 30 – 35 tuổi để phòng tránh loãng xương.

Để đặt lịch khám tại viện, Quý khách vui lòng bấm số HOTLINE hoặc đặt lịch trực tiếp TẠI ĐÂY. Tải và đặt lịch khám tự động trên ứng dụng MyVinmec để quản lý, theo dõi lịch và đặt hẹn mọi lúc mọi nơi ngay trên ứng dụng.