Điều trị mất vững khớp gối do chấn thương

Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi Thạc sĩ, Bác sĩ Lê Quang Minh - Bác sĩ Chấn thương chỉnh hình - Khoa Ngoại tổng hợp - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Đà Nẵng.

Mất vững khớp gối là tình trạng dây chằng gối tổn thương hay đứt, làm cho gối bị xoắn hoặc lệch khi thực hiện động tác. Mất vững đa gối đa hướng là khi đó gối bị mất vững rất nặng và gây tổn thương đa dây chằng hoặc lỏng khớp sinh lý (hội chứng Ehlers-Danlos).

Mất vững khớp gối có nguyên nhân phổ biến là: tổn thương dây chằng (dây chằng chéo trước, dây chằng chéo sau và các dây chằng bên; mất vững khớp chè đùi (do trật bánh chè).

• Tổn thương động mạch khoeo: Động mạch khoeo có đầu trên cố định vào thân xương, còn đoạn dưới động mạch thì đi qua vòng cơ dép và được giữ chắc vào xương chày. Khi xảy ra tình trạng mất vững khớp gối sẽ dễ bị tổn thương động mạch khoeo. Đây là tổn thương khá nguy hiểm nếu không được phát hiện và điều trị sớm. Trong trường hợp xấu, có thể phải cắt đoạn chi.
• Tổn thương hệ thống dây chằng khớp gối: Khớp gối cũng tương tự như chiếc bản lề, nó có cấu trúc hệ thống dây chằng phức tạp nhằm giữ vững khớp gối. Khi xảy ra tình trạng mất vững khớp gối sẽ khiến cho hệ thống dây chằng bị tổn thương và ảnh hưởng đến chức năng vận động của khớp gối.

• Dụng cụ Rolimeter: Đây là dụng cụ được thiết kế khá đơn giản, có thể lượng giá được sự mất vững khớp gối. Tuy nhiên, độ chính xác của dụng cụ này thấp.
• Máy KT1000 và KT2000: Hai loại máy này đều cho kết quả chính xác khi đánh giá mất vững khớp gối. Đây là phương pháp có độ tin cậy cao và được các bác sĩ chấn thương khuyên dùng.
• Máy Genourob: Loại máy này được hỗ trợ thêm máy tính để có thể đưa ra kết quả chính xác nhất. Tuy nhiên, loại máy này có chi phí giá thành khá cao.
• Sử dụng hệ thống định vị khớp gối: Phương pháp này cũng đòi hỏi giá thành cao.
• Sử dụng kết quả X-quang để đánh giá độ lệch của xương chày và xương đùi dựa vào khung Telos.

Sau khi thăm khám và xét nghiệm, bác sĩ sẽ tiến hành nắn khớp càng sớm càng tốt. Nó sẽ giúp kéo thẳng chi vào vị trí đầu trên xương chày đẩy vào khớp, đồng thời tránh duỗi quá mức có thể gây tổn thương động mạch khoeo. Các trường hợp nắn trật khớp gối bao gồm: trật ra trước (kéo chi kết hợp nâng đầu xương đùi), trật ra sau (kéo chi kết hợp nâng đầu trên xương chày), trật ra ngoài hoặc vào trong (kéo chi kết hợp đẩy xương chày vào trong hay ngoài), thể phối hợp (kéo chi, đẩy xương chày, xoay chiều ngược lại).

Tiếp theo sẽ giữ bất động bằng bột, nẹp bột hoặc bột đùi bàn chân. Nẹp bột sâu để theo dõi động mạch khoeo với thời gian khoảng 1 tuần với tư thế gập gối 15 độ. Sau đó, chuyển sang bó bột ống thêm khoảng 3 - 4 tuần.

Sau 8 -12 tuần, bột sẽ được tháo. Thực hiện tập gấp duỗi để vận động khớp và cơ tứ đầu. Có thể sử dụng nạng cho đến khi cơ tứ đầu giữ vững khớp. Sau đó, tiếp tục kiểm tra để xác định tổn thương các dây chằng, sụn chêm để có phác đồ điều trị tiếp theo.

Trong trường hợp nắn chỉnh sai khớp thất bại, bác sĩ sẽ chỉ định phẫu thuật. Các trường hợp được chỉ định phẫu thuật bao gồm: nắn kín thất bại, trật hở, tổn thương mạch máu, kẹt phần mềm, ...

Ngoài ra, với những trường hợp bị tổn thương động mạch khoeo, sai khớp hở, hoặc tùy theo mức độ tổn thương có thể sử dụng khung cố định ngoài hoặc xuyên định steiman chéo xương đùi và xương chày để cố định, đồng thời xử trí cả tổn thương động mạch, vết thương hở.