Thoái hóa khớp cổ chân là một bệnh lý xương khớp phổ biến, ảnh hưởng tiêu cực đến chất lượng cuộc sống của người bệnh. Mặc dù không đe dọa tính mạng nhưng bệnh làm hạn chế khả năng đi lại và vận động nếu không được điều trị đúng cách. Vì vậy, người bệnh nên thực hiện một số bài tập để hỗ trợ điều trị và ngăn ngừa tái phát.
Bài viết này được viết dưới sự hướng dẫn chuyên môn của Thạc sĩ, Bác sĩ chuyên khoa I Nguyễn Thị Thanh Bình, Bác sĩ Phục hồi chức năng, tại Khoa Ngoại tổng hợp - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Đà Nẵng.
1. Tổng quan về thoái hóa khớp cổ chân
Sụn khớp, xương dưới sụn và màng hoạt dịch khớp bị phá hủy là tình trạng của bệnh lý thoái hóa khớp. Bệnh có thể xảy ra ở bất kỳ khớp nào trên cơ thể, đặc biệt là các khớp chịu lực như hông, gối, cổ chân và cột sống. Nguy cơ mắc bệnh tăng lên theo độ tuổi, với nhóm tuổi trên 60 là đối tượng mắc nhiều nhất. Trong đó, nữ giới có nguy cơ bị thoái hóa khớp cao hơn nam giới.
Một trong những nguyên nhân quan trọng dẫn đến thoái hóa khớp cổ chân là tình trạng thừa cân, béo phì do mất kiểm soát trọng lượng cơ thể. Khi di chuyển hoặc vận động, khớp cổ chân bị ép quá mức do trọng lượng cơ thể lớn sẽ dẫn đến bệnh lý này.
Do tình trạng lão hóa xương khớp, tuổi tác cũng trở thành một nguyên nhân phổ biến. Các tế bào sụn bắt đầu có tình trạng thoái hóa không thể tái tạo khi tuổi càng cao. Hơn nữa, những chấn thương dù nhỏ cũng có thể gây ảnh hưởng lớn đến khớp của người cao tuổi.
Tổn thương cơ, gân và sụn khớp cổ chân thường xảy ra ở những người thường xuyên vận động mạnh, đặc biệt là các hoạt động liên quan đến cổ chân như chạy nhảy, chơi thể thao, đá chân mạnh, đứng lâu, đi lại nhiều hoặc mang giày cao gót trong thời gian dài.
Các đầu sụn sẽ bị bào mòn theo thời gian dẫn đến thoái hóa khớp. Đặc biệt, ở những khớp bị biến dạng bẩm sinh hoặc do mắc các bệnh làm thay đổi hình thái khớp xương, thoái hóa khớp sẽ diễn ra sớm hơn do khớp được sử dụng quá nhiều.
Một số bệnh lý tại khớp cổ chân như thoái hóa khớp cổ chân có thể xuất hiện sớm hơn do viêm khớp nhiễm khuẩn, viêm khớp dạng thấp hoặc bệnh gout.
Thoái hóa khớp cổ chân thường biểu hiện qua các triệu chứng sau:
- Đau nhức cổ chân: Trong quá trình vận động, mức độ các cơn đau tăng dần từ nhẹ đến nặng. Những cơn đau này không chỉ làm giảm khả năng vận động của khớp cổ chân mà còn dẫn tới teo cơ và biến dạng khớp nếu kéo dài.
- Khớp cổ chân có thể bị viêm, biểu hiện qua các triệu chứng như sưng, nóng, đỏ, đau, thậm chí tràn dịch khớp.
- Nghe thấy tiếng lục cục lạo xạo từ khớp khi cử động khớp cổ chân.
2. Phương pháp chẩn đoán
Một số biện pháp sau đây sẽ được sử dụng để chẩn đoán chính xác tình trạng thoái hóa khớp cổ chân:
2.1 Khám lâm sàng
Người bệnh sẽ được bác sĩ kiểm tra các triệu chứng ở cổ chân, hỏi về bệnh sử và tình trạng sức khỏe hiện tại. Bên cạnh đó, người bệnh cũng sẽ được yêu cầu đi lại để đánh giá dáng đi và mức độ ảnh hưởng của bệnh.
2.2 Chẩn đoán hình ảnh
Để có thêm thông tin về mức độ viêm khớp và loại trừ các nguyên nhân khác gây đau cổ chân, các biện pháp chẩn đoán hình ảnh cũng được chỉ định như:
- Chụp X-quang.
- Chụp cộng hưởng từ (MRI).
- Xét nghiệm máu.
3. Điều trị thoái hóa khớp cổ chân bằng xoa bóp và tập luyện
Mặc dù thoái hóa khớp không thể chữa khỏi hoàn toàn nhưng các phương pháp điều trị có khả năng làm giảm triệu chứng, hạn chế nguy cơ biến chứng và tàn tật cho người bệnh.
Mục tiêu chính của quá trình điều trị là giảm đau, ngăn chặn biến chứng như teo cơ, cứng khớp, đồng thời tăng tầm vận động khớp và nâng cao sức chịu đựng của các phần mềm quanh khớp để phòng ngừa bệnh.
Một số phương pháp điều trị gồm:
- Điều trị nội khoa: Dùng thuốc, vật lý trị liệu, chế độ ăn uống và nghỉ ngơi hợp lý
- Ngoại khoa: Trong một số trường hợp có biến chứng ảnh hưởng nghiêm trọng đến khả năng đi lại và vận động của người bệnh, phương pháp ngoại khoa sẽ được chỉ định
Các biện pháp điều trị có thể kết hợp với nhau tùy thuộc vào mức độ bệnh. Để giảm các triệu chứng và phòng ngừa bệnh tái phát, việc điều trị bằng phương pháp tập luyện và xoa bóp khớp cổ chân là rất hiệu quả.
Ngoài ra, người bệnh còn nên tập thêm một số bài tập để tăng cường sức mạnh và sự linh hoạt cho cổ chân như:
- Gập duỗi cổ chân: Để thực hiện động tác, người bệnh cần ngồi, giơ chân và gập duỗi cổ chân từ từ.
- Xoay mắt cá chân: Khi thực hiện động tác này, người bệnh cần đứng kiễng chân với ngón chân chạm sàn, sau đó xoay mắt cá chân một bên chân ra ngoài từ từ trong 30 giây, rồi xoay vào trong với thời gian tương tự và tiếp tục với chân còn lại.
- Động tác giữ thăng bằng: Để thực hiện động tác này, người bệnh hãy đứng cân bằng và giữ vững chân phải, sau đó nâng chân trái lên phía trước, đồng thời dang rộng hai tay ra hai bên. Cuối cùng, người bệnh cần siết chặt cơ bụng và giữ nguyên tư thế trong vòng 15 giây rồi trở về tư thế ban đầu và làm tương tự với chân còn lại.
4. Cách phòng thoái hóa khớp cổ chân
Trong quá trình điều trị, người bệnh nên phòng ngừa và ngăn chặn thoái hóa cổ chân tái phát bằng một số biện pháp như:
- Tránh những sang chấn lên khớp và hoạt động quá mức thường xuyên
- Chế độ sinh hoạt kết hợp luyện tập nhẹ nhàng, đều đặn như đi bộ, đi bơi cần được những người trên 40 tuổi chú ý. Bên cạnh đó, mọi người nên hạn chế đứng lâu và vận động quá mức lên khớp cổ chân trong thời gian dài.
- Mọi người nên đi khám bác sĩ ngay để được điều trị và tư vấn chế độ hợp lý nhất khi nghi ngờ bản thân mắc bệnh về khớp
- Thường xuyên thực hiện các bài tập nhẹ nhàng để luyện khớp cổ chân như đi lại nhẹ nhàng, xoa bóp cổ chân, vận động khớp và xoa khớp nhẹ nhàng.
- Đảm bảo chế độ chăm sóc và nghỉ ngơi hợp lý. Đặc biệt khi bị bệnh, mọi người nên nghỉ ngơi vài tuần để hỗ trợ quá trình phục hồi của bệnh.
Ở người cao tuổi, thoái hóa khớp cổ chân là vấn đề phổ biến. Để giảm thiểu các biến chứng, tự xoa bóp và tập luyện tại nhà là điều cần thiết.
Để đặt lịch khám tại viện, Quý khách vui lòng bấm số HOTLINE hoặc đặt lịch trực tiếp TẠI ĐÂY. Tải và đặt lịch khám tự động trên ứng dụng MyVinmec để quản lý, theo dõi lịch và đặt hẹn mọi lúc mọi nơi ngay trên ứng dụng.
