Xì hơi nhiều là một hiện tượng khá phổ biến và thường gây ra những phiền toái trong cuộc sống hàng ngày. Nguyên nhân dẫn đến tình trạng này có thể đến từ nhiều yếu tố khác nhau, bao gồm chế độ ăn uống không hợp lý, rối loạn tiêu hóa hoặc do các bệnh lý về đường ruột. Hãy cùng tìm hiểu tình trạng này là dấu hiệu của bệnh gì trong bài viết dưới đây.
Bài viết này được viết dưới sự hướng dẫn chuyên môn của các bác sĩ thuộc khoa Tiêu hoá - Gan Mật - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec.
1. Xì hơi là gì?
Xì hơi, hay còn được biết đến với tên gọi trung tiện hoặc đánh rắm, là hiện tượng hơi tích tụ quá mức ở phần thấp của ống tiêu hóa rồi thoát ra ngoài. Đây là một vấn đề nhạy cảm và có thể gây xấu hổ, đặc biệt khi xì hơi nhiều và có mùi khó chịu.
Trung bình, con người sẽ xì hơi khoảng 20 lần mỗi ngày. Nguyên nhân của hiện tượng này là do nhiều không khí tích tụ trong dạ dày và ruột. Vì vậy, nếu lo lắng về việc xì hơi, mọi người hãy yên tâm rằng đây là một hiện tượng tự nhiên mà ai cũng trải qua.
Khi xì hơi chỉ xảy ra đôi lúc với tần suất ít, hiện tượng này thường không gây ra sự bất tiện trong sinh hoạt hàng ngày. Trái lại, nếu xì hơi và đầy bụng diễn ra thường xuyên, người bệnh có nguy cơ gặp phải những vấn đề sức khỏe khác, từ đó làm giảm chất lượng cuộc sống. Đồng thời, điều này cũng tạo ra nhiều trở ngại trong việc giao tiếp với mọi người xung quanh.
2. Nguyên nhân gây xì hơi nhiều
2.1 Do sinh hoạt
Nhiều yếu tố có thể dẫn đến việc xì hơi nhiều, bao gồm:
- Chế độ ăn thiếu khoa học: Việc tiêu thụ cùng lúc nhiều thực phẩm giàu chất đường oligosaccharides như hạt mít, khoai lang và các loại đậu có thể gây ra đầy hơi, khó tiêu và tình trạng xì hơi nhiều. Thêm vào đó, thói quen ăn uống không đúng giờ, bỏ bữa hay kén ăn cũng làm rối loạn nhịp sinh học và tiêu hóa của cơ thể, dẫn đến giảm hiệu quả hoạt động của ruột và gia tăng tần suất xì hơi.
- Tiêu thụ quá nhiều thực phẩm cay và đồ uống có ga: Khi cơ thể hấp thu lượng lớn những thứ này, dạ dày sẽ bị kích thích, dẫn đến rối loạn và tích tụ khí, gây khó tiêu và xì hơi nhiều.
- Ăn quá nhiều: Đây là một trong những lý do chính dẫn đến việc xì hơi nhiều. Khi một người ăn quá nhiều, dạ dày phải làm việc hết công suất để tiêu hóa thức ăn. Lượng thực phẩm lớn khi di chuyển xuống ruột non và ruột già khiến hệ vi sinh phải hoạt động mạnh mẽ hơn để phân giải chất dinh dưỡng, dẫn đến việc sản sinh ra nhiều loại khí trong ruột, gây ra xì hơi nhiều và có mùi khó chịu.
- Thiếu enzyme tiêu hóa: Enzyme tiêu hóa là những enzyme trong ruột non đóng vai trò phân giải tinh bột thành đường glucose, phân giải chất béo thành lipid chuỗi ngắn và phân giải protein thành các acid amin nhỏ để cơ thể có thể hấp thụ. Việc thiếu enzyme tiêu hóa sẽ làm cơ thể khó hấp thụ vi chất, dẫn đến thức ăn tồn đọng trong ruột non, gây khó tiêu và xì hơi nhiều.
- Căng thẳng thần kinh: Khi cơ thể chịu áp lực, sự cân bằng nội môi bị ảnh hưởng và nội tiết tố bị rối loạn, điều này làm tăng nguy cơ gặp phải các vấn đề như tổn thương dạ dày, rối loạn tuyến tụy và rối loạn nhu động ruột. Hậu quả là bệnh nhân có thể bị chán ăn, đầy bụng và xì hơi nhiều hơn.
- Tác dụng của một số loại thuốc: Một số loại thuốc như thuốc kháng axit, thuốc chống viêm không steroid, thuốc trị tiêu chảy, thuốc trị nấm và thuốc trị táo bón có thể gây ra hiện tượng xì hơi nhiều khi sử dụng.
- Ít hoạt động thể chất: Khi một người ít vận động, nhu động ruột của người đó thường yếu hơn, quá trình trao đổi chất chậm lại, làm cho việc chuyển hóa thức ăn trong hệ tiêu hóa trở nên ì ạch hơn. Điều này gây ra đầy hơi, khó tiêu và xì hơi nhiều.
- Đi máy bay: Sự thay đổi về độ cao khi đi máy bay so với mặt nước biển làm cho khí trong cơ thể nở ra, dẫn đến đầy hơi. Chính vì vậy, nhiều người trải qua tình trạng xì hơi khi đi máy bay.
2.2 Do bệnh lý
Xì hơi nhiều có thể là dấu hiệu của bệnh lý gì? Bên cạnh các nguyên nhân từ chế độ ăn uống và sinh hoạt, việc xì hơi nhiều cũng có thể cảnh báo một số bệnh lý liên quan đến đường tiêu hóa. Cụ thể là:
- Khi một người gặp tình trạng xì hơi nhiều cùng với cảm giác sôi bụng và táo bón, mặc dù chế độ ăn uống của người đó không có gì bất thường, người đó có khả năng đang bị viêm dạ dày, viêm đại tràng hoặc có vấn đề về tuyến tụy.
- Không dung nạp lactose: Nếu sau khi dùng sữa hay các sản phẩm từ sữa trong vòng từ 30 phút đến 2 giờ mà người dùng bị xì hơi nhiều, cảm thấy chướng bụng hoặc bị đau bụng, người bệnh có thể đang gặp phải tình trạng không dung nạp lactose.
- Nhiễm khuẩn đường ruột: Nếu chúng ta không ăn các thực phẩm nặng mùi nhưng vẫn thường xuyên xì hơi với mùi khó chịu, chúng ta có khả năng đang bị nhiễm khuẩn đường ruột, chẳng hạn như bệnh lỵ amip.
- Bệnh Celiac, hay còn gọi là không dung nạp gluten, xảy ra khi cơ thể gặp vấn đề trong việc tiêu hóa gluten - một loại protein. Kết quả là, hệ miễn dịch có thể nhận diện gluten như một tác nhân gây hại và tấn công, gây tổn thương cho niêm mạc ruột non. Những người bị bệnh này thường gặp phải các triệu chứng như xì hơi nhiều, chướng bụng, đầy hơi, táo bón, thiếu máu, đau khớp và đau đầu.
- Các triệu chứng như táo bón, xì hơi nhiều và có mùi hôi, cùng với phân màu đen, thường là dấu hiệu cho thấy bệnh nhân có thể mắc chứng xuất huyết tiêu hóa hoặc viêm loét đại tràng.
- Loét dạ dày - tá tràng: Đây là tình trạng niêm mạc của dạ dày và tá tràng xuất hiện vết loét sâu, gây ra cơn đau âm ỉ ở bụng, cùng với hiện tượng ợ chua, ợ hơi hoặc xì hơi nhiều.
- Hội chứng ruột kích thích (Viêm đại tràng co thắt): Người mắc phải hội chứng này thường gặp cơn đau bụng quặn, kèm theo rối loạn tiêu hóa với các biểu hiện như sự thay đổi về tần suất đi đại tiện, thay đổi về màu phân và có thể bị xì hơi nhiều.
3. Nên làm gì khi bị xì hơi nhiều?
Phần thông tin phía trên đã giải thích rằng xì hơi nhiều có thể là triệu chứng của bệnh lý nào đó. Để kiểm soát tình trạng này, bệnh nhân cần xem xét các nguyên nhân và thực hiện các biện pháp can thiệp khi cần thiết, cụ thể là:
- Cải thiện chế độ dinh dưỡng bằng cách bổ sung thực phẩm giàu enzyme tiêu hóa và các loại probiotic (lợi khuẩn) tốt cho đường ruột. Các món ăn lên men như sữa chua, kim chi, dưa muối và trà kombucha chứa nhiều probiotic. Người bệnh có thể thử dùng những thực phẩm này để giúp giảm triệu chứng xì hơi quá nhiều.
- Giảm căng thẳng: Đừng để công việc khiến chúng ta căng thẳng và áp lực. Khi cảm thấy mệt mỏi hay căng thẳng, mọi người hãy nghỉ ngơi và thư giãn để cải thiện hệ tiêu hóa của cơ thể.
- Khi cần đi đại tiện hoặc trung tiện (xì hơi), bệnh nhân không nên cố kìm nén mà hãy để khí thoát ra từ từ và nhẹ nhàng nhất có thể.
- Tiêu thụ gừng và uống trà gừng: Gừng, với vị cay nồng và tính ấm, hỗ trợ tích cực cho hoạt động hệ tiêu hóa. Uống một ly nước gừng tươi mỗi ngày giúp giảm hiện tượng khí tích tụ, đầy hơi, chướng bụng và tình trạng xì hơi nhiều. Bệnh nhân cũng có thể đưa gừng vào chế độ ăn của mình để cải thiện tình trạng này.
- Khi gặp tình trạng đầy hơi hoặc xì hơi nhiều, bệnh nhân có thể được bác sĩ khuyên dùng thuốc nhuận tràng nhẹ. Quan trọng là phải tuân theo đúng hướng dẫn của bác sĩ và không tự ý điều chỉnh liều lượng để tránh các tác dụng phụ nghiêm trọng.
- Ngoài việc kê đơn thuốc, bác sĩ có thể hướng dẫn bệnh nhân thực hiện các bài tập vật lý trị liệu nhằm tăng cường cơ sàn chậu hoặc các bài tập hỗ trợ nhu động ruột để giảm thiểu tình trạng xì hơi nhiều.
4. Cách ngăn ngừa tình trạng này
Để không phải bối rối với câu hỏi về việc xì hơi nhiều có liên quan đến bệnh lý nào, người bệnh nên chủ động áp dụng các phương pháp phòng ngừa sau đây:
- Chườm nóng: Để làm giảm cảm giác đầy bụng, chườm nóng vào bụng có thể giúp làm mềm cơ bụng và giảm bớt khí tích tụ trong dạ dày.
- Ăn nhiều bữa nhỏ: Để giảm tình trạng xì hơi nhiều, bệnh nhân nên chia bữa ăn thành nhiều phần nhỏ thay vì ăn một bữa lớn. Ăn chậm và nhai kỹ cũng giúp thức ăn dễ tiêu hóa hơn.
- Cai thuốc lá và rượu bia: Sử dụng thuốc lá và uống rượu bia có thể làm gia tăng lượng khí trong dạ dày, gây ra hiện tượng đầy hơi, chướng bụng và xì hơi. Bỏ các thói quen này sẽ có lợi cho sức khỏe và giảm trung tiện thường xuyên.
- Tăng cường vận động: Để kích thích nhu động ruột và cải thiện tiêu hóa, mọi người nên tập các bài tập nhẹ như đi bộ, yoga, thể dục nhịp điệu hoặc dưỡng sinh. Điều này giúp khí trong cơ thể lưu thông dễ dàng hơn.
Trong trường hợp xì hơi nhiều và táo bón kéo dài cùng với các dấu hiệu sau, bệnh nhân nên đi khám ngay:
- Chán ăn, ăn không ngon.
- Thay đổi thói quen đi vệ sinh.
- Giảm cân không rõ lý do.
- Có máu trong nước tiểu hoặc phân.
- Cơ thể suy nhược, cảm thấy mệt mỏi.
Xì hơi nhiều có thể là dấu hiệu của các bệnh lý đường tiêu hóa như viêm dạ dày, viêm đại tràng hoặc hội chứng ruột kích thích. Khi gặp triệu chứng này, bệnh nhân nên đến bệnh viện để tìm hiểu nguyên nhân và điều trị triệt để.
Để đặt lịch khám tại viện, Quý khách vui lòng bấm số HOTLINE hoặc đặt lịch trực tiếp TẠI ĐÂY. Tải và đặt lịch khám tự động trên ứng dụng MyVinmec để quản lý, theo dõi lịch và đặt hẹn mọi lúc mọi nơi ngay trên ứng dụng.
