Tại sao bị viêm dạ dày là vấn đề được nhiều người quan tâm bởi đây là một tình trạng khá phổ biến tại Việt Nam. Khi mắc bệnh, một số triệu chứng như đau thượng vị, đầy bụng, khó tiêu…sẽ làm ảnh hưởng đến sinh hoạt và công việc của người bệnh. Do đó, nếu xuất hiện bất kỳ dấu hiệu nào, mọi người nên đi khám để được điều trị kịp thời.
Bài viết này được viết dưới sự hướng dẫn chuyên môn của các bác sĩ thuộc khoa Tiêu hoá - Gan Mật - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec.
1. Viêm loét dạ dày là căn bệnh như thế nào?
Viêm loét dạ dày tá tràng (viêm loét dạ dày) xảy ra do niêm mạc dạ dày hoặc tá tràng bị tổn thương, hình thành các vết loét có kích thước từ 0,5 cm trở lên.
Sự xâm nhập của các độc tố như axit dư thừa, thuốc hay vi khuẩn kết hợp với tình trạng màng lót dạ dày, tá tràng bị thủng, làm lộ ra lớp mô bên dưới là nguyên nhân gây tổn thương niêm mạc và hình thành các vết loét. Thông thường, dạ dày dễ bị viêm loét hơn tá tràng.
Tại Việt Nam, viêm dạ dày là một căn bệnh khá phổ biến với các triệu chứng thường diễn ra âm ỉ, khó phát hiện, thậm chí nhiều người còn không có bất kỳ triệu chứng nào. Trong đó, một số triệu chứng điển hình của bệnh bao gồm đau vùng thượng vị, đầy bụng, khó tiêu, buồn nôn, ợ hơi, ợ chua, đau bụng theo chu kỳ mùa hoặc giờ ăn.
2. Tại sao bị viêm dạ dày?
Vi khuẩn HP (tên khoa học: Helicobacter pylori) là một loại vi khuẩn sinh sống và phát triển chủ yếu trong dạ dày người. Vi khuẩn này có thể xâm nhập vào cơ thể con người qua nhiều đường khác nhau.
Enzyme Urease được tiết ra từ vi khuẩn HP có khả năng trung hòa acid trong dạ dày khiến cơ thể phản ứng bằng cách tiết ra chất kháng viêm, tiềm ẩn nguy cơ gây hại cho niêm mạc dạ dày.
Theo thống kê của Hội khoa học Tiêu hóa Việt Nam, vi khuẩn HP được xác định là nguyên nhân gây ra 70% các trường hợp viêm loét dạ dày. Nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời, tình trạng nhiễm khuẩn HP kéo dài có thể dẫn đến những biến chứng nguy hiểm như chảy máu dạ dày, thủng niêm mạc dạ dày, thậm chí là ung thư dạ dày.
Vi khuẩn HP gây bệnh thông qua hai phương thức chính:
Một loại men do vi khuẩn HP tiết ra giúp loại bỏ lớp chất nhầy bảo vệ niêm mạc dạ dày, tạo điều kiện cho acid dạ dày xâm nhập vào lớp niêm mạc, gây tổn thương.
Độc tố do vi khuẩn HP tiết ra làm thoái hóa, hoại tử tế bào dạ dày, từ đó acid dịch vị xâm nhập sâu hơn, gây viêm loét và trợt dạ dày.
Do đó, viêm loét dạ dày chủ yếu do nhiễm khuẩn HP gây ra. Ngoài ra, các yếu tố như lạm dụng thuốc kháng sinh, thường xuyên sử dụng rượu bia, thuốc lá, chế độ sinh hoạt không lành mạnh và căng thẳng đầu óc…cũng là một trong số những nguyên nhân tại sao bị viêm dạ dày.
3. Vi khuẩn HP lây nhiễm qua đường nào?
Một trong những lý do tại sao bị viêm dạ dày là do vi khuẩn HP có khả năng lây nhiễm từ người sang người. Theo một số thống kê, hiện nay có khoảng 50% dân số thế giới nhiễm vi khuẩn HP.
3.1 Lây nhiễm qua đường miệng – miệng
Phương thức chủ yếu làm lây nhiễm vi khuẩn HP là lây nhiễm qua đường miệng - miệng.
Do tồn tại trong dịch vị dạ dày, nước bọt và mảng bám răng nên vi khuẩn HP dễ dàng lây truyền từ người này sang người khác khi dùng chung bát đũa, bàn chải đánh răng, khi hôn hoặc khi mẹ mớm cơm cho con.
Theo nhiều chuyên gia y khoa, mọi người sẽ có nguy cơ cao mắc bệnh nếu có người thân trong gia đình nhiễm vi khuẩn HP.
3.2 Lây nhiễm qua đường phân – miệng
Để tránh nhiễm vi khuẩn HP, người bệnh nên rửa tay sạch sẽ bằng xà phòng sau khi đi đại tiện hoặc trước khi ăn vì vi khuẩn HP thường được cơ thể đào thải ra ngoài môi trường qua phân.
3.3 Lây nhiễm qua đường dạ dày – miệng
Khi người bị nhiễm khuẩn HP xuất hiện tình trạng trào ngược dạ dày hay ợ chua, vi khuẩn HP sẽ được vận chuyển lẫn chung với dịch dạ dày lên miệng do vi khuẩn này thường trú ngụ và phát triển trong dạ dày.
3.4 Lây nhiễm qua đường dạ dày – dạ dày
Trong trường hợp này, các dụng cụ, thiết bị y tế khi tiến hành nội soi dạ dày có thể là nguồn lây nhiễm khuẩn HP cho người khỏe mạnh. Nếu đầu dò không được khử trùng đúng tiêu chuẩn, vi khuẩn HP sẽ bám vào và xâm nhập vào cơ thể người bệnh tiếp theo khi thực hiện nội soi.
4. Tầm soát phát hiện vi khuẩn HP
Trong số nhiều phương pháp tầm soát vi khuẩn HP đang được áp dụng rộng rãi hiện nay, test CO là một lựa chọn phổ biến. Tuy nhiên, khi áp dụng riêng lẻ trên từng cá nhân, phương pháp này chưa đem lại kết quả rõ ràng. Bên cạnh đó, việc kết hợp kiểm tra HP trong quá trình nội soi dạ dày hoặc sử dụng mô bệnh học đang là hai phương pháp được ưa chuộng nhất trong y học lâm sàng.
Ngoài ra, một phương pháp khác cũng đang được ưu tiên sử dụng là test hơi thở. Phương pháp này có khả năng đo lường chính xác lượng vi khuẩn HP trong cơ thể mỗi người, từ đó bác sĩ có thể lựa chọn phương pháp điều trị thích hợp nhất. Đây cũng là phương pháp cho độ đặc hiệu cao nhất hiện nay.
5. Đối tượng và phương pháp điều trị nhiễm khuẩn HP
Tùy thuộc vào từng trường hợp cụ thể, việc điều trị tiêu diệt vi khuẩn HP sẽ được cân nhắc kỹ lưỡng dựa trên chủng loại vi khuẩn và các triệu chứng lâm sàng của người bệnh.
Đặc biệt, những người có tổn thương dạ dày khi nội soi, có tiền sử gia đình mắc ung thư dạ dày hoặc trên 40 tuổi có nguy cơ cao mắc bệnh đều cần được ưu tiên tiêu diệt HP.
Để tiêu diệt vi khuẩn HP, bác sĩ thường áp dụng phương pháp kết hợp thuốc giảm tiết axit béo dạ dày và kháng sinh. Phác đồ tiêu diệt HP này cho thấy hiệu quả rất khả quan, đạt tới 90%. Tuy nhiên, do vi khuẩn HP lây truyền dễ dàng qua đường ăn uống nên nguy cơ tái nhiễm vẫn còn cao, đặc biệt trong môi trường sống cộng đồng.
Người bệnh cần chú ý thực hiện các biện pháp phòng ngừa lây nhiễm HP ngay cả sau khi đã tiêu diệt hoàn toàn vi khuẩn này để giảm thiểu nguy cơ tái nhiễm, ví dụ như không sử dụng chung đồ dùng cá nhân.
6. Cách phòng ngừa viêm loét dạ dày?
Để phòng tránh viêm loét dạ dày, mọi người nên áp dụng một số biện pháp sau đây:
- Hạn chế hoặc không lạm dụng rượu bia.
- Sử dụng thuốc giảm đau NSAID theo chỉ định của bác sĩ.
- Không nên ăn thực phẩm cay nóng.
- Đảm bảo vệ sinh khi ăn uống.
- Trang bị kiến thức về lý do tại sao bị viêm dạ dày.
Quá trình điều trị sẽ hiệu quả hơn rất nhiều nếu phát hiện sớm vi khuẩn HP. Tại Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec, người bệnh sẽ được chẩn đoán vi khuẩn H. pylori bằng test hơi thở sử dụng đồng vị carbon 13C và máy móc hiện đại có gắn 2 túi khí, đảm bảo độ chính xác cao (trên 95%) và an toàn cho người bệnh.
Ngoài ra, người bệnh nên đi khám và được tư vấn bởi bác sĩ chuyên khoa nếu xuất hiện bất kỳ triệu chứng bất thường nào. Để đặt lịch khám tại viện, Quý khách vui lòng bấm số HOTLINE hoặc đặt lịch trực tiếp TẠI ĐÂY. Tải và đặt lịch khám tự động trên ứng dụng MyVinmec để quản lý, theo dõi lịch và đặt hẹn mọi lúc mọi nơi ngay trên ứng dụng.
Nguồn tham khảo: Mayoclinic.org
