Vai trò của kẽm với sự phát triển võng mạc của trẻ

Bài viết được tham vấn chuyên môn cùng Thạc sĩ, Bác sĩ Vũ Quốc Ánh - Bác sĩ Nhi khoa - Khoa Nhi - Sơ sinh - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Đà Nẵng.

1. Kẽm ảnh hưởng tới võng mạc của trẻ như thế nào?

Hầu hết mọi người đều đã biết kẽm là một nguyên tố vi lượng vô cùng quan trọng trong cơ thể chúng ta. Trong đó, giác mạc chính là nơi có nồng độ kẽm cao nhất trong cơ thể.

Chính vì vậy có thể nói kẽm có vai trò quan trọng đối với mắt. Nó giúp ngăn chặn các bệnh lý ở mắt như phù võng mạc, mờ đục võng mạc, thoái hóa điểm vàng. Ngoài ra kẽm còn cần thiết cho quá trình vận chuyển vitamin A vào trong võng mạc mắt. Tình trạng thiếu kẽm có thể ảnh hưởng đến việc hình thành các tế bào võng mạc mắt.

Ngoài ra, kẽm còn có tác động to lớn đến các tế bào thần kinh ở mắt. Đảm bảo cho các tế bào mắt hoạt động một cách trơn tru.

Việc thiếu kẽm có thể gây ảnh hưởng đến việc hình thành các tế bào võng mạc mắt. Đồng thời đây cũng là nguyên nhân của các căn bệnh thoái hóa hoàng điểm, bệnh phù giác mạc, đục giác mạc.

Tình trạng thiếu kẽm trong thời gian dài ngoài gây ảnh hưởng đến tất cả các cơ quan khác của cơ thể, còn có thể dẫn đến bệnh mất hẳn thị giác. Ở người thiếu kẽm, các tế bào thần kinh tại mắt sẽ bị rối loạn chức năng. Từ đó làm thị giác mất khả năng tập trung, dẫn đến ảo giác, méo mó hình ảnh vật thể.

Bằng chứng thực nghiệm cho thấy kẽm có thể có tác động tích cực và tiêu cực đến sinh lý của tế bào tùy thuộc vào nồng độ "cục bộ", khu trú (ngoại bào so với nội bào) và/hoặc trạng thái (liên kết so với tự do). Võng mạc chứa một lượng kẽm đặc biệt cao cho thấy vai trò quan trọng trong mô.

Cũng có bằng chứng gợi ý rằng sự thiếu hụt kẽm ở người có thể dẫn đến sự thích nghi với bóng tối bất thường và/hoặc thoái hóa điểm vàng do tuổi tác.

Kẽm chelatable nội sinh trong võng mạc khu trú chủ yếu ở các tế bào thụ cảm ánh sáng và tế bào biểu mô sắc tố võng mạc. Hơn nữa, bản địa hóa kẽm trong các tế bào cảm quang khác nhau trong bóng tối và ánh sáng, gợi ý về vai trò của kẽm trong quá trình điều hòa ánh sáng. Một số kẽm cũng nằm ở các khu vực khác của võng mạc nhưng các tế bào thần kinh là chứa nhiều kẽm được xác định rõ ràng.

Các tế bào thần kinh sau synap đến các tế bào thần kinh giàu kẽm trong não được cho là đặc biệt dễ bị tổn thương trong chứng thiếu máu cục bộ. Vai trò của kẽm trong thiếu máu cục bộ võng mạc đã được nghiên cứu để xác định xem nó tham gia vào quá trình này như thế nào.

Có vẻ như khi sử dụng kẽm ở nồng độ thấp, nó thường có tác động tích cực đến võng mạc bị tổn thương như trong chứng thiếu máu cục bộ. Tuy nhiên, nồng độ kẽm cao hơn làm trầm trọng thêm ảnh hưởng của sự tác động và cũng hoạt động như một chất độc. Do đó, việc sử dụng các chất bổ sung kẽm trong chế độ ăn uống phải được thận trọng.

2. Cách bổ sung kẽm cho mắt

Nguồn bổ sung kẽm thông qua thực phẩm. Có rất nhiều loại thực phẩm trong tự nhiên có nồng độ kẽm cao. Bạn có thể bổ sung kẽm bằng cách ăn các loại sò, hàu, các loại họ hàng nhà đậu như: Đậu Hà Lan, đậu Lima, đậu Tây, đậu lăng... Kẽm cũng có nhiều trong các loại thịt như thịt bò, thịt cừu, thịt gia cầm. Các loại hạt như hạt óc chó, hạt điều, hạt bí, hạt hướng dương, rong biển cũng là thực phẩm có chứa nhiều kẽm.

Ngoài ra, bạn có thể bổ sung kẽm cho mắt bằng viên uống bổ mắt: Trong một số trường hợp cụ thể việc bổ sung kẽm qua thực phẩm ăn uống không đủ. Hoặc do hệ tiêu hóa hấp thu kém thì việc cung cấp kẽm cho mắt sẽ bị thiếu hụt. Mà việc ăn thực phẩm giàu kẽm không phải lúc nào bạn cũng tính toán đủ hàm lượng mỗi ngày. Vì vậy bổ sung bằng viên uống bổ mắt có chứa kẽm cũng là biện pháp hữu hiệu.

Kẽm gluconat có trong viên uống bổ mắt, ngoài tác dụng tăng cường hệ thần kinh mắt thì nó còn có các tác dụng khác như là: Nâng cao việc chuyển hóa vitamin A vào võng mạc mắt, ổn định các tế bào mắt, làm giảm các nguy cơ lão hóa tế bào, phòng ngừa bệnh thoái hóa hoàng điểm, phù đục giác mạc mắt.

Vì kẽm là một nguyên tố vi lượng, nên không phải loại thuốc bổ mắt nào cũng có sẵn hoặc có đủ hàm lượng kẽm. Vậy nên trước những loại thuốc bổ mắt khác nhau, bạn nên cân nhắc lựa chọn sản phẩm dựa trên các tiêu chí sau:

• Hàm lượng kẽm: Thường thì các loại thuốc bổ mắt hay thực phẩm chức năng bổ mắt khác nhau sẽ có hàm lượng kẽm khác nhau. Và cũng tùy theo công dụng chữa trị, phòng chống các bệnh lý khác nhau về mắt mà hàm lượng lựa chọn hợp lý. Nhưng hàm lượng kẽm trung bình ở viên thuốc bổ mắt 1 ngày nên là 1.5mg, đây là hàm lượng an toàn cho mắt.
• Thương hiệu thuốc bổ mắt uy tín: Việc lựa chọn thương hiệu và địa điểm mua hàng uy tín cũng là một điều quan trọng. Hầu hết các loại thực phẩm chức năng cho sức khỏe tại thị trường Việt Nam vẫn là hàng nhập khẩu.

Tuy nhiên thì không phải nhãn hàng nào cũng đang được nhập khẩu theo đường chính ngạch ở nước ta. Do đó việc tìm mua tại những nơi uy tín không hề dễ dàng. Vậy nên bạn cần lựa chọn nơi mua có địa chỉ, xuất xứ, website uy tín. Tránh mua thuốc, thực phẩm chức năng ở nơi kém uy tín, kém chất lượng gây ảnh hưởng tới sức khỏe.

• Giá thành: Một liệu trình sử dụng thuốc bổ mắt trung bình kéo dài 3 tháng, mỗi năm từ 2 đến 3 đợt. Vậy nên bạn cần lựa chọn các nhãn hiệu tốt có giá thành phù hợp với bạn, để có thể sử dụng theo mỗi đợt trị liệu.

Kẽm là một nguyên tố vi lượng tốt đối với cơ thể. Thiếu kẽm không chỉ có mắt mà các cơ quan khác cũng gặp vấn đề. Kẽm giúp làm giảm các bệnh lý tiểu đường, ung thư, rối loạn tiêu hóa, tăng sức đề kháng tự nhiên, phòng ngừa các bệnh mãn tính.

Tuy nhiên thì không phải lúc nào bạn cũng cần bổ sung kẽm. Việc bổ sung quá nhiều sẽ dẫn đến thừa kẽm cũng không phải là việc tốt đối với sức khỏe. Vì vậy khi bổ sung kẽm bạn cần lưu ý:

• Cần có một chế độ ăn uống thực phẩm hợp lý: Bạn cần cố gắng cân đối các chất dinh dưỡng trong bữa ăn hàng ngày. Kiểm soát tốt lượng thực phẩm sử dụng hàng ngày, để không có sự chênh lệch giữa các nhóm dinh dưỡng.
• Sử dụng thực phẩm chức năng bổ mắt có chứa kẽm cần lời khuyên từ chuyên gia y tế: Tuy các loại thuốc bổ mắt chỉ là thực phẩm hỗ trợ trong điều trị và phòng ngừa bệnh lý về mắt. Nhưng nếu bạn không hiểu rõ thành phần, tác dụng của thuốc thì bạn cần phải tham khảo ý kiến chuyên gia. Việc dùng sai liều, sai chức năng của thuốc bổ mắt có thể gây hại cho sức khỏe.
• Chế độ sinh hoạt hợp lý: Sau khi bạn đã có nguồn cung cấp kẽm cho mắt ổn định. Thì bạn cũng không nên để phụ thuộc hoặc tự tin quá vào nó. Sức khỏe của đôi mắt cũng cần được tập luyện thông qua các bài tập luyện cho mắt.

Chế độ sinh hoạt cũng vô cùng quan trọng trong việc duy trì sức khỏe của mắt. Bạn cần hạn chế xem tivi, máy tính, điện thoại quá nhiều. Nên để mắt được tiếp xúc nhiều với ánh sáng tự nhiên. Hạn chế việc thức khuya, đọc sách trong bóng tối.Ngoài bạn cũng cần bảo vệ mắt khỏi tác nhân gây hại như bức xạ từ các thiết bị điện tử, ô nhiễm môi trường. Bạn cũng cần thường xuyên đi khám mắt định kỳ tại các bệnh viện mắt để có đôi mắt khỏe.

Cần bổ sung kẽm hàng ngày tuỳ từng độ tuổi để trẻ ăn ngon, đạt chiều cao và cân nặng đúng chuẩn và vượt chuẩn. Kẽm đóng vai trò tác động đến hầu hết các quá trình sinh học diễn ra trong cơ thể, đặc biệt là quá trình phân giải tổng hợp axit nucleic, protein... Các cơ quan trong cơ thể khi thiếu kẽm có thể dẫn đến một số bệnh lý như rối loạn thần kinh, dễ sinh cáu gắt,... Vì vậy cha mẹ cần tìm hiểu về Vai trò của kẽm và hướng dẫn bổ sung kẽm hợp lý cho bé.

Ngoài kẽm, cha mẹ cũng cần bổ sung cho trẻ các vitamin và khoáng chất quan trọng khác như lysine, crom, vitamin nhóm B,... giúp con ăn ngon, có hệ miễn dịch tốt, tăng cường đề kháng để ít ốm vặt.

Hãy thường xuyên truy cập website Vinmec.com và cập nhật những thông tin hữu ích để chăm sóc cho bé và cả gia đình nhé.